Saf Aklın Eleştirisi’nde Nedensellik Antinomisi ve Özgürlük Problemi

Yıl 2018, , 67 - 82, 30.04.2018

Ümit Öztürk

https://doi.org/10.20981/kaygi.410562

Öz

Bir
bütün olarak Kant fikriyatının hedefi, aklın tanımaya (erkennen) yönelik saf kullanımı ile aynı yetinin eylemde bulunma
îtibâriyle düşünmeye (denken) yönelik
saf kullanımının birlik içerisinde nasıl mümkün olduğunu temellendirmekten
oluşur. Aklın ilk türdeki kullanımı teorik, ikinci türdeki kullanımı pratik
olarak adlandırılırken; ilk kullanımın nesneleri bilinenler, ikincisininki ise
düşünülenler diye nitelendirilir. Kant sistemi gereği mezkûr yetinin iki farklı
türdeki kullanımının, hem transendental bir yanılsamaya (Schein) düşmeden hem de transendental
bir birlik içerisinde gerçekleşmesini sağlayan meşru bir zemîni bulunmalıdır.
Bu çalışmada, Kant’ın Saf Aklın
Eleştirisi’nde bahsedilen zemînin kurucu unsurlarından biri olarak geçen nedensellik
antinomisi ve bağlı olarak özgürlük probleminin nasıl çözüldüğü “Sinn” ve
“Bedeutung” mefhumları eksenide tartışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Kant, Teorik Felsefe, Pratik Felsefe, Nedensellik, Sinn, Bedeutung

Kaynakça

• ALLISON, H. E. (1983). Kant’s Transcendental Idealism: An Interpretation and Defense, New Haven & London: Yale University Press [(2004). Kant's Transcendental Idealism: An Interpretation and Defense, Revised and Enlarged Edition, Yale University Press].
• ALLISON, H. E. (1990). Kant’s Theory of Freedom, Cambridge University Press.
• BECK, Lewis White (1963). A Commentary on Kant’s Critique of Practical Reason, The University of Chicago Press.
• ÇİLİNGİR, Lokman (2003). “Transendental Özgürlük,” Felsefe Tartışmaları, 2003/31: 33-49.
• ÇİLİNGİR, Lokman (2005). Pratik Aklın Doğal Diyalektiği, Ankara: Elis Yayınları.
• EGE, Ragıp (2005). “Jacques Derrida’nın, Hegel’in ‘Aufhebung’ (Ortadan Kaldırma) Kavramını Soruşturması Üzerine,” Kaygı, 4/2005: 116-125.
• KANT, Immanuel (1990ff). Immanuel Kants gesammelte Schriften, Hrsg.: Bd. 1-22 Preussische Akademie der Wissenschaften, Bd. 23 Deutsche Akademie der Wissenschaften zu Berlin, ab Bd. 24 Akademie der Wissenschaften zu Göttingen), Berlin [Elektronische Edition der Gesammelten Werke Immanuel Kants, http://korpora.zim.uni-duisburg-essen.de/kant].
• KANT, Immanuel (1992). Critique of Pure Reason, trans. by Norman Kemp Smith, Macmillan.
• KANT, Immanuel (1993). Arı Usun Eleştirisi, çev. Aziz Yardımlı, İstanbul: İdea Yayınevi.
• KANT, Immanuel (1994). Pratik Aklın Eleştirisi, çev. İoanna Kuçuradi, Ülker Gökberk, Füsün Akatlı, Ankara: TFK.
• KANT, Immanuel (1995). Gelecekte Bilim Olarak Ortaya Çıkabilecek Her Metafiziğe Prolegomena, çev. İoanna Kuçuradi & Yusuf Örnek, Ankara: TFK.
• KANT, Immanuel (1996). Critique of Pure Reason, trans. by Werner S. Pluhar, Hackett Publishing.
• KANT, Immanuel (1999). Critique of Pure Reason, ed. & trans. by Paul Guyer & Allen W. Wood, Cambridge University Press.
• KANT, Immanuel (2000). Critique of the Power of Judgement, trans. by Paul Guyer & Eric Matthewes, Cambridge University Press.
• KANT, Immanuel (2002). Theoretical Philosophy after 1781, ed. & trans. by Henry Allison & Peter Heath, Cambridge University Press.
• KAYGI, Abdullah (2006). “Kesin Buyruğu Anlamak,” Barışın Felsefesi. 200. Ölüm Yıldönümünde Kant, yay. haz. İ. Kuçuradi, ss. 7-53, Ankara: TFK.
• KUÇURADI, Ioanna (1997). “Çeşitli Dialektik Kavramları: Metot ve Görüş,” Çağın Olayları Arasında, ss. 91-140, Ankara: Ayraç Yayınevi.
• ÖZTÜRK, Ümit ve Seda ÖZSOY (2015). “Batı Felsefesinden Yapılan Çevirilerde Türkçenin İmkânları: Kant’ın Teorik Sistemi Üzerinden Bir Araştırma,” Kutadgubilig. Felsefe-Bilim Araştırmaları, 28/2015: 49-72.
• WOOD, Allen W. (2005). Kant, Blackwell Publishing.
• WOOD, Allen W. (2009). Kant, çev. Aliye Kovanlıkaya, Ankara: Dost Kitabevi.