Hume’da Ben İdesinin Bilgikuramsal Temellerinin Bir Çözümlemesi

Yıl 2017, Sayı: 29, 125 - 138, 30.10.2017

Funda Neslioğlu Serin

https://doi.org/10.20981/kaygi.342422

Öz

David Hume İnsan Doğası Üzerine Bir İnceleme’de ben idesinin bilgikuramsal temellerini araştırırken, bir yandan hiç kuşku duyulmaksızın kabul edilen ben’e ilişkin bilgimizin güvenilir temellere dayanmadığını göstermeye çalışıyor, diğer yandan da bu tür bir araştırmanın ancak bir bilim aracılığıyla yapılması gereğine dikkat çekiyordu. Ben idesi için görgül kanıt arayışı, oluşturmaya çalıştığı insan biliminin deneysel temelleri olması gerektiği gibi insan doğasına ilişkin araştırmalar için yeni bir uslamlamayı da imliyordu. Hume’un önerdiği uslamlama yöntemi, geleneksel felsefenin insan zihnine dair yaklaşımının artık savunulamaz olduğunun bir göstergesidir. Bu yazıda Hume’un ben idesi öğretisini oluştururken, zihinsel etkinlikleri doğal bir süreç içerisinde kalarak açıklama girişimi irdelenecek, ortaya koyduğu kavramsal ve ilkesel yeniliklerin günümüzde bilişsel bilimler olarak tanımlanan alanın doğuşunda etkili olduğu savunulacaktır. Bu amaçla, ben idesinin oluşumundaki bilgi kuramsal temeller, kişi-özdeşliği öğretisine ve bu tür bir özdeşliği düşünmemizi olanaklı kılan belleğin rolüne dikkat çekerek çözümlenecektir.

Anahtar Kelimeler

Hume, Kişi Özdeşliği, Bellek, Ben, Algılar Demeti Kuramı

Kaynakça

• AINSLIE, Donald. (2001). “Hume’s Reflections on the Identity and Simplicity of Mind”, Philosophy and Phenomenological Research 62: 557–78.
• AINSLIE, Donald. (2008). “Hume on Personal Identity”, A Companion to Hume içinde, E. S. Radcliffe (ed.), Oxford: Blackwell: 140-56.
• FODOR, Jerry A. (2003). Hume Variations. Oxford: Clarendon Press.
• HUME, David. (2009). İnsan Doğası Üzerine Bir İnceleme, çev. Ergün Baylan, Ankara: BilgeSu Yayınları.
• NOONAN, Harold W. (1999). Hume on Knowledge, Londra: Routledge.
• PENELHUM, Terence (1955). “Hume on Personal Identity”, Philosophical Review 64: 571-89.
• PENELHUM, Terence (1975). Hume, Londra: MacMillian Press.
• SCHLICK, Moritz (1936). “Meaning and Verification”, The Philosophical Review 4, Cilt. 45: 339-69.
• STRAWSON, P.F. (1996). Individuals: An Essay in Descriptive Metaphysics, Londra: Routledge.
• STROUD, Barry (1977). Hume, Londra: Routledge&Kegan Paul.
• THIEL, Udo (2011). The Early Modern Subject: Self-Consciousness and Personal-Identity from Descartes to Hume, New York: Oxford University Press.