Husserl ve Dilthey’da Bilinç ve Anlam Sorunu

Yıl 2018, Sayı: 30, 103 - 115, 30.04.2018

Erdal İsbir

https://doi.org/10.20981/kaygi.410566

Öz

Husserl’in transandantal fenomenolojisi ve
Dilthey’ın metodolojik hermeneutiği,
bu çalışmada, iki temel sorun bakımından karşılaştırılmaktadır: bilinç ve anlam. Bu iki sorun çerçevesinde, Husserl’in hermeneutik ve
Dilthey’ın fenomenolojik çıkmazlara sahip olduğu gösterilmek istenmektedir. Bu
bakımdan şu sorulara yanıt aranmaktadır. Transandantal fenomenolojinin hermeneutik
çıkmazı ile metodolojik hermeneutiğin fenomenolojik çıkmazı nedir? Hem
Husserl’in hem de Dilthey’ın epistemolojik çabalarının gelip dayandıkları sınır
neresidir? Bu çabalar, dil ile dünya arasındaki ilişki sorununa tatmin edici
bir yanıt verebilmişler midir? İki temel başlığa sahip olan çalışmada, ilkin
Husserl’in bilinç ve anlam konusunda, tarihsellik ve tekillik kategorilerinden
yoksun olduğu ve anlamın başka bir özne tarafından anlaşılmasının hermeneutik
koşullarını açıklayamadığı iddiası temellendirilmek istenmektedir. İkinci
olarak Dilthey’ın aynı konularda, bilincin şimdide iş gören yönelimselliğinden
yoksun olduğu ve anlamın ifadede görünür olmasının fenomenolojik koşullarını
açıklayamadığı gösterilmek istenmektedir. Nihayetinde her iki düşünürün bu
çıkmazlarının Gadamer ve Heidegger tarafından aşıldığı iddia edilmekte ve bu
bakımdan her iki düşünürün de gündeminde olan kriz düşüncesinin, aslında
bilimlerin yöntemine değil yaşamın kendisine ilişkin olduğuna işret
edilmektedir. 

Anahtar Kelimeler

Husserl, Dilthey, Hermeneutik, Fenomenoloji, Bilinç, Anlam

Kaynakça

• BOLLNOW, Otto Friedrich. (2012). “IV. Varoluşculuk Kavramı”, çev. Emra Durukan, Özne Dergisi, 16/2012: 228-232.
• BOWIE, Andrew. (2003). Introduction to German Philosophy, From Kant to Habermas, Cambridge: Polity Press.
• BUCKLEY, R. Philip. (1992). Husserl, Heidegger and the Crisis of Philosophical Responsibility, Springer-Science+Business Media Dordrecht.
• COBB-STEVENS, Richard. (1989). Husserl and Analytic Philosophy, Boston: Kluwer Academic Publishers.
• DILTHEY, Wilhelm. (1962). Pattern and Meaning in History, Thoughts on History and Society, ed. H. P. Rickman, New York: Harper&Brothers.
• DILTHEY, Wilhelm. (1977). Descriptive Psychology and Historical Understanding, trans. Richard M. Zaner, Kenneth L. Heiges, Netherlands: Martinus Nijhoff, The Hague.
• DILTHEY, Wilhelm. (1985). Poetry and Experience, Selected Works, Volume V, trans. Louis Agosta, Rudolf A. Makkreel, Michael Neville, Christopher Rodie, Joseph Ross, ed. Rudolf A. Makkreel, Frithjof Rodi, Princeton, New Jersey: Princeton University Press.
• DILTHEY, Wilhelm. (1989). Introduction to Human Sciences, Selected Works, Volume I, trans. Michael Neville, Jeffrey Barnouw, Franz Schreiner, Rudolf A. Makkreel, ed. Rudolf A. Makkreel, Frithjof Rodi, Princeton, New Jersey: Princeton University Press.
• DILTHEY, Wilhelm. (1996). Hermeneutics and the Study of History, Selected Works, Volume IV, trans. Theodore Nordenbaug, Frederic R. Jameson, Rudolf A. Makkreel, Ramon J. Betanzos, Epbrahim Fischoff, Patrica van Tuyl, ed. Rudolf A. Makkreel, Frithjof Rodi, Princeton, New Jersey: Princeton University Press.
• GADAMER, Hans-George. (1989). Truth and Method, trans. Joel Weinsheimer and Donald G. Marshall, New York: The Continuum.
• HEIDEGGER, Martin. (1967). Being and Time, trans. Joan Macquarrie & Edward Robinson, Oxford: Basil Blackwell.
• HUSSERL, Edmund (1970a). Logical Investigation, Volume I, Prologomena to Pure Logic, trans. J. N. Findlay, London: Routledge and Kegan Paul Inc. The Humanities Press.
• HUSSERL, Edmund. (1970b). Logical Investigation, Volume II, On the Theory of Wholes and Parts, trans. J. N. Findlay, London: Routledge and Kegan Paul Inc. The Humanities Press.
• HUSSERL, Edmund. (1970c). The Crisis of European Sciences and Transcendental Phenomenology, trans. David Carr, Evanston: Northwestern University Press.
• HUSSERL, Edmund. (1983). Ideas Pertaining to A Pure Phenomenology and to A Phenomenological Philosophy, First Book, General Introduction to A Pure Phenomenology, trans. F. Kersten, The Hague. Boston, Lancaster: Martinus Nijhoff Publishers.
• HUSSERL, Edmund. (1989). Ideas Pertaining to A Pure Phenomenology and to A Phenomenological Philosophy, Second Book, Studies in the Phenomenology of Constitution, trans. Richard Rojcewicz and Andre Schuwer, Dordrecht, Boston, London: Kluwer Academic Publishers.
• HUSSERL, Edmund. (1997). Kesin Bilim Olarak Felsefe, çev. Abdullah Kaygı, Ankara: Türkiye Felsefe Kurumu Yayınları.
• HUSSERL, Edmund. (2003). Fenomenoloji Üzerine Beş Ders, çev. Harun Tepe, Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
• HUSSERL, Edmund. (2010). “Kartezyen Meditasyonlar: Fenomenolojiye Bir Giriş”, Baykuş Felsefe Yazıları Dergisi, çev. K. Gödelek ve T. Ketenci, 6/2010: 29-47.
• KARTAL, Onur. (2017). Başkasının Politikası. Husserl, Heidegger, Levinas, İstanbul: İletişim Yayınları.
• RIEDEL, Manfred, W. (1996). “Dilthey’da Teorik Bilme ve Yaşama Kesinliği”, Metinlerle Hermeneutik Dersleri, çev. ve ed. Doğan Özlem, İstanbul: İnkılap Yayınları.
• UYGUR, Nermi. (1998). Edmund Husserl’de Başkasının Ben’i Sorunu, İstanbul: YKY Yayınları.