Bursa’da Kent ve Siyaset İlişkisinin Analizinde Dinamik Elit Yaklaşımı

Yıl 2020, Cilt: 19 Sayı: 1, 294 - 323, 25.03.2020

Gül Gün Dayanıklı Ramazan Günlü

https://doi.org/10.20981/kaygi.705331

Öz

Kent ve siyaset ilişkisi, tarihsel bağımsız kentler olgusu bir yana bırakılırsa, sosyo-ekonomik olgular ve ulusal- küresel olgulardan bağımsız olarak ele alınamaz. Tarihsel bakımdan dünya sistemi, dünya-ekonomi olgusuyla şekillenmiş, kentler de dünya-ekonominin parçası olmuşlardır. Bu makalede kent ve siyaset ilişkisi kentsel elit sorunsalı çerçevesinde incelenmiştir. Kentsel elit sorunsalı yöntemsel olarak kentsel elit döngüsünü ve dinamik elit yaklaşımını varsaymakta, kentsel elit döngüsü ise sosyo-ekonomik ve siyasal-kültürel dinamiklerin bir ifadesi olarak ele alınmaktadır. Buna göre kentler, küresel-ulusal ve yerel ölçekteki dinamikler ile şekillenen sosyo-ekonomik ve siyasal-kültürel niteliğe sahip yapılardır. Kentler sosyo-ekonomik nitelikli değişmeler çerçevesinde bir kriz içine girmekte, krizin etkilerine karşı kentsel elitlerin örgütlü kamu muhalefeti ortaya çıkmakta ve direniş başarı ya da başarısızlıkla sonuçlanıp kentsel elit döngüsüne girmektedir. Bu kriz, kentlerin eski sosyo-ekonomik yapılarını, güç odaklarını ve örgütlü kamu ideolojisini bütünlük-parçalanmışlık diyalektiğine sokarak, dünya ekonomisinde ve finans-politiğinde oluşan değişmelere ve işlev ve etken değişikliklerine uyarlamaktadır. Makalede Bursa’da kentsel elit değişimi olgusu, ‘’çokuluslu’’ Cargill şirketinin müdahalesi temelinde ele alınmış, müdahaleye karşı oluşan kentsel kamusal muhalefet/direniş, muhalefetin çözülmesi ve ‘’yeni’’ kentsel kamu kavramlaştırması, kentsel elit döngüsünü açıklamada değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Kent, Elit, Dünya Sistemi, Elit Döngüsü, Dinamik Elit Yaklaşımı

Kaynakça

• Arslan, A. (2003). Eşitsizliğin Teorik Temelleri: Elit Teorisi. Kocaeli Üniversitesi SBE Dergisi, Sayı: 6, s.115-135.
• Arslan, A. (2006). Sınıf Teorisinin Açmazları Ve İktidar Analizinde Bir Alternatif Olarak Elit Teorisi. Fırat Üniversitesi SBE Dergisi, Cilt:16, Sayı:1, s.363-382.
• Arslan, A. (2004, Ocak). Türkiye'de İktidarın Sosyolojik Anatomisi Ve İktidar Seçkinleri. Dokuz Eylül Üniversitesi SBE Dergisi, Cilt:6, Sayı: 1, s.1-25.
• Arslan, A. (2004, Temmuz). Türk İktidar Seçkinleri, Akademik Bakış, Sayı:3, ISSN: 1694-528X, s.1-14.
• Atman, T. (2013). Türkiye Şeker Fabrikaları A.Ş Özelleştirmesi. (KESK isteği üzerine hazırlanmış yayılanmamış makale).
• Balıbar, E. ve Wallersteın, I. (1995). Irk, Ulus, Sınıf, İstanbul: Metis.
• Boratav, K. (2004). Yeni Dünya Düzeni Nereye? Ankara: İmge.
• Boratav, K. (Ekim 2004). Emperyalizm mi? Küreselleşme Mi? E. A. Tonak (Der.), Küreselleşme: Emperyalizm, Yerelcilik, İşçi Sınıfı (ss.21-32). Ankara: İmge.
• Clarke, S. (2004) Devlet Tartışmaları. İ. Yıldız (Çev.). Ankara: Ütopya.
• Dardot P. Ve Laval C. (2012). Dünyanın Yeni Aklı. F. Taylan (Ed.). İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Duman, Z. M. (2002). Hegemonya ve Güçler Dengesi Bağlamında Uluslararası Siyaset ve İktisat İlişkileri. Kocaeli Üniversitesi SBE Dergisi, Sayı: 4, s.1-16.
• Duman, Z. (2007). Türkiye'de Burjuva Sınıfının Sosyal Profili. Sosyoekonomi Dergisi, Cilt: 5, Sayı: 5, s.33-46.
• Duman, Z. (2014). Küreselleşme, Sermaye Ve Devlet İlişkisi Üzerine Sosyolojik Bir Çözümleme. Emek Ve Toplum Dergisi, Cilt:3, Sayı:5, ISSN:2147-3668, s.8-29
• Ercan, A. ve Ercan, B. (2015). Türkiye'de Ekonomik Elit Davranışları Ve Bir Ekonomik Seçkinler Örgütü Olarak TÜSİAD. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, Cilt:8, Sayı:41, ISSN:1307-9581, s.397-406
• Giddens, A. (2008). Ulus Devlet ve Şiddet. İstanbul: Kalkedon.
• Güler, B. A., (2005). Yeni Sağ ve Devletin Değişimi. Ankara: İmge.
• Günaydın, G. (2006). Cargill Uğruna Anayasa Çiğneniyor. Tarım ve Mühendislik Dergisi, Sayı:78-79, TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası Yayınları, ISSN:1300-0071,s.16-18
• Günlü, R. (2008a). Devlet, Sermaye ve Emek. R. Günlü (Der.) Devlet ve Sermayenin Yeni Biçimleri. (ss.37-74). Ankara: Dipnot.
• Günlü, R. (2008b). Devlet ve Yurttaşları: Türkiye’de Siyasal Mücadele ve Demokrasi. R. Günlü (Der.) Devlet ve Sermayenin Yeni Biçimleri. (ss.121-165) Ankara: Dipnot.
• Harvey, D. (2015a). Neoliberalizmin Kısa Tarihi. İstanbul: Sel.
• Harvey, D. (2015b). Sermayenin Mekânları. İstanbul: Sel.
• İncioğlu, N. ve Erder, S. (2008). Türkiye’de Yerel Politikanın Yükselişi. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi.
• Kapani, M. (2016). Politika Bilimine Giriş. Ankara: BB101.
• Kışlalı, A. T. (2016). Siyaset Bilimi. Ankara: İmge.
• Kozanoğlu, H. (2008). Bugünün Kapitalizmi R. Günlü (Der.) Devlet ve Sermayenin Yeni Biçimleri. (ss.21-36). Ankara: Dipnot.
• Kurtuluş, H. (2008). Türkiye'nin Kentleşme Deneyiminde Devlet, Sınıflar ve Kentsel Arazi Bağlantıları. R. Günlü (Der.) Devlet ve Sermayenin Yeni Biçimleri. Ankara: Dipnot.
• Miliband, R., Poulantazs, N. ve Laclau, E. (1990). Kapitalist Devlet Sorunu. Y. Berkman (Çev.) İstanbul : Birikim.
• Mills, C. W. (1974) İktidar Seçkinleri. Ü. Oskay (Çev.) İstanbul: Bilgi
• Obsborne, P. (2013). Eleştirel Bakış. İstanbul: İletişim.
• Peters, M. (2003) Bilderberg Grubu ve Avrupa’nın Genişlemesi Projesi. M. Türkay (Ed.), AB Türkiye-Gerçekler, Olasılıklar (İçinde). İstanbul: Yeni Hayat Kütüphanesi.
• Pustu, Yusuf (2006). Küreselleşme Sürecinde Kent "Antik Site'den Dünya Kentine". Sayıştay Dergisi, Sayı:60, s.129-151.
• Şenalp, M. G. ve Şenalp, Ö. (2009). Ulusötesi Kapitalizm: Sermayenin ve Devletin Ulusötesileşmesi ve Türkiye'de Ulusötesi Tarihsel Blok Oluşumu. Praksis, Sayı:19, s.191-240.
• Şimşek, O. (2016). W. I. Robınson'ın Tezi Üzerinden Küreselleşmeyi Okumak. Bilgi, Cilt: 18, Sayı: 1, s.24-55
• TMMOB, (2005). "Cargill Orhangazi Mısır İşleme Tesis ve Gerçekler", Taslak Rapor, Bursa: TMMOB.
• Toros, A. D. (1998). MAI Yetmiş Beş Yılın Selameti Mi? Sosyalist Politika, Sayı:19, s.110-119.
• Tosun, G. ve Tosun, T. (1995). Türkiye'de Kentleşme- Siyasal Yapılanma İlişkisi. Amme İdaresi Dergisi. Cilt:28, Sayı:4, s.45-63.
• Wedel, J. R. (2014). Gölge Elitler. İstanbul: Yarın.
• Vergin, N. (2004). Siyasetin Sosyolojisi. İstanbul: Bağlam
• Williamson, J. (1990) Latin American Adjustment: How much has happened?, Washington, DC: Institute for International Economics, 1990, Weltwirtschaftliches Archiv, ISSN 0043-2636, Mohr, Tübingen, Vol. 127, Iss. 2, pp. 421-423
• Williamson, J. (2005). “The Strange History of the Washington Consensus” Journal of Post Keynesian Economics Vol. 27, No. 2 (Winter, 2004-2005), ss. 195-206 https://www.jstor.org/stable/4538920?seq=1#page_scan_tab_contents
• Yalçın, S. (2017). Saklı Seçilmişler. İstanbul: Kırmızı Kedi
• Yarcı, Selman, (2011). Pierre Bourdieu 'da Sosyal Sermaye Kavramı. Akademik İncelemeler Dergisi, Cilt:6, Sayı:1, s.125-135.
• Yılmaz, Nuh, (2011). 2000'li Yıllarda Elitlerin Dönüşümü: Devlet, Siyaset Ve Batı. A. Demirhan (Ed.). Türkiye'de Toplum, ISBN:978-605-5952-27-3, İstanbul: Mavi Ofset, s.51-74.