Örtük Felsefe: Eugene Gendlin ve Deneyimsel Fenomenolojisi

Yıl 2020, Cilt: 19 Sayı: 2, 485 - 499, 15.09.2020

Aysun Aydın

https://doi.org/10.20981/kaygi.789098

Öz

Amerikalı düşünür Eugene Gendlin Örtük Felsefe adı verilen ve Yeni Fenomenoloji olarak tanımlanan fenomenolojik yaklaşımı ile hem felsefe hem de psikoterapi alanlarında önemli bir yere sahiptir. Fenomenolojiyi temel alan bakış açısı ile psikoterapi alanı ve insanın bilme, öğrenme, algı ve düşünme süreçlerine dair farklı bir yaklaşım sunan Gendlin, bedenli deneyimi insanın tüm yaşam süreçlerinin temeline koyar ve bedenli deneyimden doğan bir anlam tanımı yapar. Buna göre, anlam hissedilen, yaşanan, kavramları ve dili önceleyen bir şeydir ve Gendlin bunu “hissedilen anlam” kavramı ile sunar. Hissedilen anlam aynı zamanda örtük anlamdır ve bedenli deneyimle başlayıp kavramlara ve dile giden yolda ortaya çıkar. Bu bağlamda felsefesi Deneyimsel Fenomenoloji olarak da tanımlanan Gendlin, anlamın ve dilin ortaya çıkışını düşünüm öncesi ve kavram öncesi süreçlere ve kavram öncesi deneyime dayandırır. Gendlin’in felsefesinin özgün yanı, bedensel bir deneyimi temel alan, bu deneyime içkin bir anlam, dil ve kültür kavramsallaştırması sunmasıdır. Gendlin, bir tarafta Amerikan pragmatizminin deneyim kavramsallaştırmasını diğer tarafta Kıta Avrupası fenomenolojisinin beden ve anlam kavramsallaştırmasını temel alarak bir bakıma bir sentez sunar. Bu bağlamda bu çalışmanın amacı, Gendlin’in hissedilen anlam, örtük anlam, bedensel hissedilen duyum, hissedilen deneyimleme ve dil kavramları bağlamında düşünürün Örtük Felsefesini değerlendirmek ve analiz etmektir.

Anahtar Kelimeler

Eugene Gendlin, Deneyimsel Fenomenoloji, Örtük Felsefe, Örtük Anlam

Kaynakça

• AYDIN, Aysun (2017). “Yaşayan Deneyim – John Dewey ve Maurice Merleau-Ponty”, Cogito - Maurice Merleau-Ponty, 88: 247-266, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• GENDLIN, Eugene (1962). Experiencing and the Creation of Meaning: A Philosophical and Psychological Approach to the Subjective, Evanston&Illinois: Northwestern University Press.
• GENDLIN, Eugene (1968). “The Experiential Response”, Use of Interpretation in Treatment, U.S.A.: Grune & Stratton, Inc.
• GENDLIN, Eugene (1981). Focusing, 2. Basım, New York: A Bantham New Age Book.
• GENDLIN, Eugene (1996). “Making Concepts From Experience”, Erişim Tarihi: 09.02.2020, (http://previous.focusing.org/gendlin/docs/gol_2154.html).
• GENDLIN, Eugene (1997). “How Philosophy Cannot Appeal to Experience, and How It Can”, Language Beyond Postmodernism: Saying and Thinking in Gendlin's Philosophy, ed. David Michael Levin, ss. 3-42, Evanston&Illinois: Northwestern University Press.
• GENDLIN, Eugene (1999). “Implicit Entry and Focusing”, The Humanistic Psychologist, 27(1): 80-88.
• GENDLIN, Eugene (2004). “The New Phenomenology of Carrying Forward”, Continental Philosophy Review, 37: 127-151.
• SHARMA, Ruby (2011). “Carrying Forward: Explicating Gendlin’s Experiential Phenomenological Philosophy and Its Influence on Humanistic Psychotherapy”, Journal of Humanistic Psychology, 51(2): 172–194.