Boş Kavram: Gerçekliğin Yitirilmesi

Yıl 2020, Cilt: 19 Sayı: 2, 654 - 664, 15.09.2020

Aliye Karabük Kovanlıkaya

https://doi.org/10.20981/kaygi.792161

Öz

Bu makalede kavramların anlam bakımından boşalması ile gerçeklik hissinin yitirilmesi arasında, terimleri Kant düşüncesi çerçevesinde ele alarak bağlantı kurmaya çalışacağız. Filozoflar, hatta yanıltıcı doğası nedeniyle hissetme yetisine hiç güvenmeyenler bile bu yetide göz ardı edemeyecekleri bir şey bulmuşlardır. Hisleri bilginin tek kaynağı olarak gören ampirist filozofları ayrı tutarsak, Kant’ın hissetmeye yönelik tutumunu, bir bilme yetisi olarak hissetmenin itibarını iade etme diye tarif etmek haddini aşan bir ifade olmayacaktır. Kant’a göre hissetme, düşünme yetisi kadar değerli ve kaynak teşkil edici bir bilme yetisidir. Bu makalede, hissetme yetisini vazgeçilmez kılan şeylerin, his ile ilgili tek şüphe götürmez şey olan her hissin tekliği ile genel olarak kabul edildiği gibi irademizden bağımsızlığı olduğunu tespit edeceğiz. Kant’a göre gerçekliğin ne olduğunu ve insan bilgisi bakımından nasıl sadece tezahürlere sınırlandığını açıkladıktan sonra, bir kavramın kapsamı (veya küresi) ile içeriği arasında yaptığı ayrımı ve içeriğin kapsam genişledikçe daralmasını değerlendireceğiz. Son olarak ise, bu ayrımdan hareketle ‘sanal gerçeklik’ olarak kullanıldığında gerçeklik kavramının boşaldığını, anlamını yitirdiğini öne süreceğiz.

Anahtar Kelimeler

Kant, Gerçeklik, Gerçeklik Yitimi, Kapsam, İçerik

Kaynakça

• DESCARTES, R. (1985) “Principles of Philosophy,” The Philosophical Writings of Descartes, Vol. I, trans. J. Cottingham, R. Stoothoft ve D. Murdoch, pp. 179-291, Cambridge: Cambridge University Press.
• KANT, I. Akademieausgabe von Immanuel Kants Gesammelten Werken, https://korpora.zim.uni-duisburg-essen.de/kant.
• KANT, I. (1997). Logique. Tr. L. Guillermit, Paris: Libraire Philosophique, J. Vrin.
• KANT, I. (1998). Critique of Pure Reason, ed. & trans. P. Guyer & A. Wood, Cambridge: Cambridge University Press.
• KANT, I. (2002a). “Metaphysical Foundations of Natural Science”, The Cambridge Edition of the Works of Immanuel Kant: Theoretical Philosophy After 1781, eds. H. Allison & P. Heath, trans. M. Friedmann, pp. 181-270, Cambridge: Cambridge University Press.
• KANT, I. (2002b). “What Real Progress Has Metaphysics Made In Germany?”, The Cambridge Edition of the Works of Immanuel Kant: Theoretical Philosophy After 1781, eds. H. Allison & P. Heath, trans. P. Heath, pp. 349-424, Cambridge: Cambridge University Press.
• KANT, I. (2004). “The Jäsche Logic”, The Cambridge Edition of the Works of Immanuel Kant: Lectures on Logic, ed. & trans. M. Young, pp. 517-640, Cambridge: Cambridge University Press.
• ÜZÜMCÜ, E., B. AKIN., H. NERGİZ, M. İNÖZÜ & U. ÇELİKCAN (2018). “Anksiyete Bozukluklarında Sanal Gerçeklik”, Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar 10(1): 99-117 (Doi: 10.18863/pgy.336593).