Kayıp Göndergeler ve Dişil Eşitsizlikler: Etin Cinsel Politikasını Düşünmek

Yıl 2020, Cilt: 19 Sayı: 2, 697 - 723, 15.09.2020

Zeynep Zafer Esenyel

https://doi.org/10.20981/kaygi.793322

Cited By: 1

Öz

Cinsiyetçilik ile türcülük arasında paralellik kuran bu çalışma, cinsiyet eşitsizliği sorununa kadına bakışın dişi hayvana bakışla belirlendiği tespiti üzerinden yaklaşmayı hedeflemektedir. Bu bağlamda ataerkil kültürde dişi hayvanın ve kadının kayıp bir göndergeye dönüştürülerek cinsel bir politikaya alet olduğuna dikkat çekilmekte ve kadın özgürleşmesinin hayvan problemi aydınlatılmadan gerçekleştirilemeyeceği iddia edilmektedir. Hayvan etinin beslenme alışkanlıklarındaki yerinin ve gerekliliğinin sorgulanması kadın-erkek eşitsizliğinde önemli sonuçlara ulaşmamızı sağlamakta ve kayıp göndergenin dilsel pratiklerde ortaya çıkış sürecini gözler önüne sermektedir. Görülen odur ki ataerkil bakış sadece kadının değil, ondan çok daha öncesinde dişi hayvanın da nesneleştirilmesinden sorumludur. Dahası cinsiyetçiliğin kendisi zaten tam da bu türcü bakış açısının sonuçlarından biri olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu nedenle etik bir talep olarak cinsiyet eşitliğinin, insan dışı hayvanları da kapsayacak bir biçimde tüm canlıların çıkarlarını hesaba katan bir ilkeye ihtiyacı vardır. Zira bu, kültürel miras ve cinsel kimliklerden arınmayı, dilde ve düşünmede yepyeni bir yönelim kazanmayı ve etik alanı insan dışı hayvanlara da açmayı gerektirir.

Anahtar Kelimeler

Cinsiyetçilik, Türcülük, Kadın, Hayvan, Et, Eşitlik, Etik

Kaynakça

• ADAMS, Carol, J. (1999). “Woman-Battering and Harm to Animals”, Animals and Women, Feminist Theoretical Explorations, eds., Carol J. Adams & Josephine Donovan, pp. 77-116, Durham and London: Duke University Press.
• ADAMS, Carol, J. (2013). Etin Cinsel Politikası, çev. Güray Tezcan & Mehmet Emin Boyacıoğlu, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• ADAMS, Carol, J. (2018). Neither Man Nor Beast, Feminism and the Defense of Animals, USA: Bloomsbury Publishing Inc.
• BEAUVOIR, Simone de (1993). Kadın, “İkinci Cins”, Bağımsızlığa Doğru, çev. Bertan Onaran, İstanbul: Payel Yayınevi.
• BUTLER, Judith (1990). Gender Trouble: Feminism and the Subversion of Identity, New York: Routledge, Chapman & Hall Inc.
• BUTLER, Judith (1997). Excitable Speech: A Politics of the Performative, London and New York: Routledge.
• BUTLER, Judith (1998). “Toplumsal Cinsiyet Yanıyor: Sahiplenme ve Yıkma Sorunları”, Defter, çev. Mehmet Moralı, haz. Zeynep Direk & Semih Sökmen, (34): 123-141.
• BUTLER, Judith (2005). İktidarın Psişik Yaşamı: Tabiyet üzerine Teoriler, çev. F. Tütüncü, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• BUTLER, Judith (2009). “Toplumsal Cinsiyet Düzenlemeleri”, Cogito, Feminizm, çev. Begüm Kovulmaz, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, (58): 73-93.
• DEGRAZIA, David (2002). Hayvan Hakları, çev. Hakan Gür, Ankara: Dost Kitabevi Yayınları.
• DERRIDA, Jacques (2006). L’animal que Donc Je Suis, ed. Marie-Louise Mallet, Paris: Éditions Galilée.
• DİREK, Zeynep (2015), “Judith Butler: Toplumsal Cinsiyet ve Bedeni Maddeleşmesi”, Cinsiyetli Olmak, Sosyal Bilimlere Feminist Bakışlar, derl. Zeynep Direk, ss. 67-85, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• DUNAYER, Joan (1999). “Sexist Words, Speciesist Roots”, Animals and Women, Feminist Theoretical Explorations, eds. Carol J. Adams & Josephine Donovan, pp. 21-48, Durham and London: Duke University Press.
• FRASER, Heather & TAYLOR, Nik (2019). “Women, Anxiety and Companion Animals: Toward A Feminist Animal Studies of Interspecies Care And Solidarity”, Animaladies, Gender, Animals, and Madness, eds. Lori Gruen & Fiona Probyn, pp. 190-210, USA: Bloomsbury Publishing Inc.
• KAPPELER, Susanne (1999). “Speciesism, Racism, Nationalism or the Power of Scientific Subjectivity”, Animals and Women, Feminist Theoretical Explorations, eds. Carol J. Adams & Josephine Donovan, pp. 413-453, Durham and London: Duke University Press.
• MERLEAU-PONTY, Maurice (2012). Phénoménologie de la Perception, Paris: Éditions Gallimard.
• NERSE, Çetin (2016). Hayvan Hakları, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• NIETZSCHE, Friedrich (2002), Beyond Good and Evil, Prelude to a Philosophy of the Future, eds. Rolf-Peter Hortsmann & Judith Norman, trans. Judith Norman, Cambridge: Cambridge University Press.
• REGAN, Tom (2007). Kafesler Boşalsın, Hayvan Haklarıyla Yüzleşmek, çev. Serpil Çağlayan, İstanbul: İletişim Yayınları.
• SARTRE, Jean-Paul (2013). L’Être et le Néant, Essai d’ontologie Phénoménologique, Paris: Ѐditions Gallimard.
• SCHOLTMEIJER, Marian (1999). “The Power of Otherness: Animals in Women’s Fiction”, Animals and Women, Feminist Theoretical Explorations, eds. Carol J. Adams & Josephine Donovan, pp. 303-342, Durham and London: Duke University Press.
• SINGER, Peter (2012). Pratik Etik, çev. Nedim Çatlı, İstanbul: İthaki Yayınları.
• SINGER, Peter (2018). Hayvan Özgüleşmesi, çev. Hayrullah Doğan, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• WOOD, David (2015), “Hayvanlar Hakkındaki Hakikat”, Cogito, Felsefede Hayvan Sorusu, çev. Emre Koyuncu, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, (80): 118-134.