Birey Olmanın Olmazsa Olmazı Aklı Doğru Kullanmak ve Yaratıcı Etkinliktir

Yıl 2022, Cilt: 21 Sayı: 1, 19 - 36, 30.03.2022

Mücella Can

https://doi.org/10.20981/kaygi.1068795

Öz

Metnin başlığından da anlaşılacağı gibi bu çalışmada oldukça iddialı bir tez ileri sürülmektedir. Bu tezi felsefi anlamda haklı kılmak için öncelikle bireyin ne olduğunu, oluşumunu ve önemini ortaya koymaya çalıştık. Makalede ele aldığımız ve vazgeçilmez koşullarıyla betimlemeye çalıştığımız birey kavramı, varlığını batı kültürüne borçlu olan ve özellikleri itibariyle batı uygarlığına ait olan bireyi ifade etmektedir. Çünkü bu bireyin olmazsa olmazı aklı doğru kullanmak şeklinde dile getirilmektedir. Bu birey laik bir dünya görüşünün hem yaratıcısı hem de birçok özelliği itibariyle ürünüdür. Evreni, insanı ve toplumu anlamaya çalışan bu birey, sahip olduğu zihniyetin kalıplarıyla hareket etmekte ve bilgisini de bu bağlamda ortaya koymaktadır. Birey kendine güvenen ve bağımsızlık özelliğine sahip olan bir insandır. Birey olduğunun bilincinde olan insanın bağımsızlığının temeli onun kendi aklına olan sadakatinden oluşmaktadır. Onun gerçeğe ilişkin algısı, anlayışı, yargılaması ve değerlendirmesi başkalarının öne sürümlerine değil kendi aklına dayanmaktadır. Aklını kullanmak birey olmanın temel özelliği olması nedeniyle bireyi akıldan aklı da bireyden bağımsız düşünme olanağı yoktur. Biz de bu makalede bireyin neliği, oluşumu ve anlamını tamamen rasyonel bir temele dayalı olarak izah etmeye çalıştık. İnsan olmanın birey olmakla eşanlamlı olduğunun kabul edildiği batı kültüründe bireyin kendi hayatını kurarken toplumun beklentilerinden çok kendi aklını dikkate almak zorunda olduğunu göstermeye çalıştık. Önemli olarak kabul edilen hiçbir varlığa ait olmayan birey, yapıp etmelerinde beni gereği yaşadığına inanan bir birliktir. Birey düşünme ve eylemleri açısından kendisine özgü olması nedeniyle yaratıcı bir yetiye sahiptir. Zaten yaratıcılık niteliği de aklı doğru kullanmanın sonucudur. Yaratıcı bir insan olması nedeniyle birey, kendi yaratıcı yetilerine dayanarak yeni şeyler ortaya koyar. Tarih boyunca bütün yenilikler, her türden icat ve keşifler yaratıcı bireylerin eserleridir. Yaratıcı etkinliğin ön koşulu akıl, sonucu ise onur ya da öz-saygıdır. Aklı doğru kullanmak, bireyin diğer bütün erdemlerinin kaynağı olan temel erdemdir.

Anahtar Kelimeler

Birey, Akıl, Yaratıcı Etkinlik, Temel Erdem, Siyasal Liberalizm

The Must of Being an Individual is Correct Usage of Reason and Creative Activity

Öz

As can be understood from the title of the text, a highly assertive thesis is put forward in this study. In order to justify this thesis in a philosophical sense, we first tried to reveal what the individual is, its formation and importance. The concept of the individual, which we discussed in the article and tried to describe with its indispensable conditions, refers to the individual who owes its existence to the western culture and belongs to the western civilization in terms of its characteristics. Because the must of this individual is expressed as using the reason correctly. This individual is both the creator and, because of its many characteristics, the product of a secular worldview. Trying to understand the universe, people and society, this individual acts with the patterns of his mentality and reveals his knowledge in this context. The individual is a self-confident and independent person. The basis of the independence of a person who is conscious of being an individual consists of his loyalty to his own reason. His perception, understanding, judgment, and evaluation of reality are based on his own reason, not on the assertions of others. Since using the reason is the basic characteristic of being an individual, it is not possible to think of the individual independently of the reason and the reason of the individual. In this article, we tried to explain the nature, formation and meaning of the individual on a completely rational basis. We tried to show that the individual has to consider his own reason rather than the expectations of the society while establishing his own life in the western culture, where it is accepted that being human is synonymous with being an individual. One, who does not belong to any entity that is considered important, is a unity that believes that he lives according to his actions. The individual has a creative ability because he is unique to himself in terms of thinking and actions. In fact, the quality of creativity is the result of using the reason correctly. Being a creative person, the individual puts forward new things based on his own creative abilities. All innovations, inventions and discoveries of all kinds throughout history are the works of creative individuals. The prerequisite for creative activity is reason, and the result is honour or self-respect. Using the reason correctly is the basic virtue that is the source of all the other virtues of the individual.

Anahtar Kelimeler

Individual, Reason, Creative Activity, Basic Virtue, Political Liberalism

Kaynakça

• Bauman, Z. (1998). Postmodern Etik (çev. A. Türker). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Branden, N. (1964). “Isn’t Everyone Selfish?”, The Virtue of Selfishness, New York: New American Library.
• Can, N. (2005). Özgür Birey Sınırlı Devlet. Ankara: Hece Yayınları.
• Can, M. (2019). Rasyonel Bencillik Ahlakı. Ankara: Elis Yayınları.
• Comte-Sponville, André (2004). Büyük Erdemler Risalesi (çev. I. Ergüden). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Fontana, J. (2003). Çarpıtılmış Geçmişe Ayna (çev. N. Elhüseyni). İstanbul: Literatür, 2003.
• Kant, I. (1997). Groundwork of the Metaphysics of Morals (trans. M. Gregor). Cambridge: Cambridge University Press.
• Lévinas, E. (1985). Ethics and Infinity: Conversations with Philippe Nemo (trans. by R. A. Cohen). Duquesne University Press.
• Lukes, S. (2016). Bireycilik (çev. İ. Serin). Ankara: Bilim ve Sanat.
• Machan, T. R. (2001). Ayn Rand, New York: Peter Lang Publishing.
• Nehamas, Alexander (2002). Yaşama Sanatı Felsefesi (çev. C. Soydemir). İstanbul: Ayrıntı Yayınları
• Nozick, R. (1974). Anarchy, State and Utopia. Cambridge: Basic Books.
• Patterson, E. W. (1953). Jurisprudence: Men and Ideas of Law, Brooklyn: The Foundation Press.
• Peikoff, L. (1993). Objectivism: The Philosphy of Ayn Rand, New York: A Meridian Book.
• Rand, A. (1961). For the New Intellectual. New York: New American Library.
• Rand, A (1964). The Virtue of Selfishness, New York: New American Library.
• Rand, A. (1992). Atlas Shrugged. New York: New American Library.
• Rand, A. (1993). The Fountainhead. New York: New American Library.
• Rawls, J. (1999). A Theory Justice. Oxford: Oxford University Press.
• Rothbard, M. N. (1998). The Ethics of Liberty. New York & London: New York University Press.
• Sartori, S. (1993). Demokrasi Teorisine Geri Dönüş (çev. T. Karamustafaoğlu & M. Turhan). Ankara: Türk Demokrasi Vakfı Yayınları.
• Uslu, C. (2011). Doğal Hukuk ve Doğal Haklar. Ankara: Liberte Yayınları.
• Uygur, N. (1992). İçi Dışıyla Batı’nın Kültür Dünyası. İstanbul: Ara Yayıncılık.
• Üskül, Z. Ö. (2003) Bireyciliğe Tarihsel Bakış. İstanbul: Bike Yayıncılık.
• Zijderveld, A. C. (1985) Soyut Toplum (çev. C. Cerit). İstanbul: Pınar Yayınları.