ANA DİL VE ANNE DİLİ KAVRAMLARI

Yıl 2016, , 88 - 100, 24.03.2016

Cemal Ergun Çelik

https://doi.org/10.17498/kdeniz.46693

Öz

Dil, her milletin doğal bir anlaşma aracı, kendine özgü sosyal yapısının harcıdır. Her milletin ortak bir dili, ortak bir kültürü ve ortak bir inancı vardır. Milletin ortak dili ana dildir.

Ana dil, toplumun her kesiminde sarsılmaz bir birlik yaratır. Aralarında anlaşma dizgesini oluşturur. Ulusları oluşturan bütün bireyler bu birlikten paylarına düşeni alırlar. Bu bakımdan ana dil milleti oluşturan ana unsurdur.

Ana dil, ulusun sarsılmaz harcı, birleştiricisidir. Bu parçalar ulusta birleşir. Çayların, derelerin nehirlerde birleştiği gibi

Anne dili: Başlangıçtan itibaren Anne – baba ve yakın aile bireylerinden duyulup taklit edilerek öğrenilen dildir. İnsanoğlu konuşma yeteneği ile doğar. Söylenenleri duyup taklit eder.

Tümceleri, sözcükleri hatta sesleri “fonemleri” duyup tekrarlayarak öğrendiği unutup, anımsamalarla ve zorunlu ihtiyaçlarını karşılamak üzere kullanmak istediği araçtır.

Anne dili doğuştan bilinemez. Uzun bir zamanda, duyup taklit etme uğraşından sonra öğrenilir. Bu duyup, taklit ederek öğrendiği dile de doğal olarak “anne dili” denir. Anne dili ‘söz bir bütündür’ ilkesinden geçer. 

Milletlerin kültür birikimini aktaran, bireyleri arasında anlaşmayı sağlayan en doğal araç kuşkusuz ana dildir. Dil; dinleme, konuşma, okuma ve yazma etkinliklerinin kaynağıdır. Hatta bütünüdür.

Okul dili Resmî dildir.  Bu resmî dil okunduğu gibi yazılan, yazıldığı gibi okunan dildir. En güzel örneği İstanbul Türkçesidir. Misak-ı milli sınırları dâhilinde resmî dil olarak kullanılan Türk dili millî ve devlet dilidir. Devletle ilgili olandır. Devletin koşulsuz birleştiği dildir. 

Millet: Çoğunlukla aynı topraklar üzerinde yaşayan, aralarında dil, tarih, duygu, ülkü, gelenek ve görenek birliği olan insan topluluğu.

Dünyanın en çağdaş, en modern,   en hoşgörülü millet tanımı, Gazi Mustafa Kemal Atatürk’e ait olup, Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucu ideolojisinde yerini almıştır.

“Türkiye Cumhuriyeti’ni kuran Türkiye halkına Türk Milleti denir.” diye tanımlıyor.

Ulusallık, resmî dilden temelini alır. Milleti oluşturan bütün unsurların harcı, birleştiricisi, temeli “ana dil” ile ifade bulur.  Milletlerin ana dili resmî dildir. Resmî dil Etnik farklılıkların ortak adıdır.

Anne dili; aile ve çevreyi, ana dili ise bütün bu aileleri ve çevreleri içine alan vatan genelini temsil eder. Temelinde Ulus Devlet harcı bulunan milletlerin; hiçbir etnik, mezhepsel, dinsel, sosyal, kültürel nedenlerle ayrıştırılması mümkün değildir. Bunun anlamı; Misak-ı milli sınırları dâhilinde Türklük, Araplık, Kürtlük, Çerkezlik, Arnavutluk, Boşnaklık, Lazlık, Türkmenlik, Zazalık, Tatarlık hatta Ermenilik, Rumluk ve Süryanilik, Yezidîlik de vardır. Bütün bu etnik grupların anlaşabildiği ortak dil ana dildir. Bu da Türkçedir.

Anahtar Kelimeler

Ana Dil, Anne Dili, Yazı Dili, Konuşma Dili ve Türkçe

THE CONCEPTS OF "HOUSE" LANGUAGE AND OFFICIAL LANGUAGE

Öz

Language is a natural medium that bolsters social structure. Each nation has common language and a common culture. Language symbolizes unity among different people.  

Language creates an unshakable unity of all sections of society, constitutes an agreement between all the individuals that make up the nation. Language is the main element to maintain communication between people. 

House language, on the other hand, is heard and learned by imitating immediate family members. Human beings are born with the ability to talk, mimicking what is being said. 

Phrases, words or even sound "phonemes" are heard repeatedly at home or in the neighborhood to meet the essential needs of everyday life. House language as different from nation’s main language is only spoken among family members. 

Nations transmit the cultural heritage through official, main language. Official language mostly finds a place in books in written form. Likewise, language taught in schools is the official language. Turkish language in the form of ‘Istanbul Turkish’ is the most beautiful example of Turkish. Turkish language is the official language used within the Misak-ı Milli borders. It unconditionally bridges all the elements of the state. 

Nations: All people who live in the same land, binded by language, history, emotions, ideals, traditions and customs. (TDK: Turkish Dictionary, p, 1683). 

The world's most modern, the most eloquent definition of nation belongs to Mustafa Kemal Atatürk, the great founder of the Republic of Turkey.  "People who contributed to the foundation of the Republic of Turkey" are considered Turkish regardless of their ethnic origins. The main language is the official language of the nation. The official language is the common name for ethnic differences. Mother tongue, or house language have a place in family and surroundings, the official language represents the overall homeland and encompasses all of these families and their life as a whole. 

Although different ethnic groups live within Misak-ı Milli borders, such as Arabs, Kurds, Circassians, Albanians, Bosnians, Lazs, Turkmens, Zazas, Armenians and Greeks etc., Turkish as official language is the shared language of all these groups, through which they can speak and communicate. 

Anahtar Kelimeler

Official Language, House Language, Written Language, Spoken Language, Turkish

КОНЦЕПТЫ «РОДНОЙ ЯЗЫК» И «МАТЕРИНСКИЙ ЯЗЫК»

Öz

Язык для каждого народа является средством понимания, уникальной социальной структурой. У каждого народа есть общий язык, общая культура и общая вера. Общим для народа является родной язык. 

Родной язык в каждом сегменте общества создает единство, выстраивает понимание между членами общества. Создавшие государство люди вместе составляют судьбу. В этом аспекте родной язык является важнейшим элементом создания нации. Родной язык есть могучее средство государства, его объединяющая сила. Эти части соединяются в стране. Словно ручьи, потоки, соединяющиеся в реки. 

Материнский язык: с самого рождения слышимая речь от матери, отца и близких родственников усваивается посредством имитации. Ребенок рождается со способностью к общению. Слушая речь, он имитирует. Фразы, слова, даже звуки «фонемы» он усваивает, повторяя. Затем, забыв об этом, он, вспоминая усвоенное, использует язык для удовлетворения необходимых потребностей.  

Материнский язык невозможно знать с рождения. В течение большого времени слыша, имитируя, можно ему научиться. Изученный посредством слушания, повторения язык называется «материнским языком». Материнский язык определяется через принцип «единство языка». 

Язык, передающий культуру нации, служащий для понимания различных слоев населения естественно называется родным. Язык, слушание, общение, чтение и письмо относятся к составляющим способности. 

Школьный язык является официальным. Официальный язык – это язык, в котором читается как пишется и пишется, как читается. Лучшим примером является стамбульский диалект. Язык, используемый в пределах Турции в качестве официального является национальным и государственным. Это язык единства и целостности государства. Нация – это общность людей, проживающая на данной территории, объединенная одним языком, историей, чувствами, традициями, взглядами и границами (ТДК: Турецкий словарь, с.1683). 

Anahtar Kelimeler

родной язык, материнский язык, письменный язык, язык общения, турецкий язык

Kaynakça

• Aksan, D. (1979) Her Yönüyle Dil Ana Çizgileriyle Dilbilim c. I Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları - 439.
• Aksan, Prof, Dr. D, (1982), Her Yönüyle Dil, T. D. K. Yayınları, Cilt 1. II. III. Ankara Üniversitesi Basımevi, Ankara.
• Aksan, Prof. Dr. D, (1978), Anlambilimi ve Türk Anlambilimi (Ana Çizgileriyle) 2. Basım, Erol Ofset Matbaacılık, Ankara.
• Banguoğlu, Tahsin. (1974) Türkçenin Grameri, Baha Matbaası, İstanbul.
• Caferoğlu, A. (1970), Türk Dili Tarihi, c. II İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları No: 778, (Genişletilmiş 2. baskı): İstanbul.
• Çelik C. Ergun. (2011), Türkçe Öğretimi, s, 60 Kriter Yayınları, İstanbul.
• Demirel, Özcan (1999), Türkçe Öğretimi, Pegam A Yayıncılık. Ankara.
• Derleme Sözlüğü, (1993), Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Türk Dil Kurumu Yayınları, 2, Baskı Ankara Üniversitesi Basımevi, Ankara.
• Devellioğlu, Ferit (1984) Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lûgat Aydın Kitapevi Ankara.
• Dökmen, Üstün (1994), Okuma Becerisi, İlgisi ve Alışkanlığı Üzerine Psiko - Sosyal Bir Araştırma, Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları: 2531, İstanbul.
• Ergin, Prof. Dr. M. Türk Dil Bilgisi: (1958), s.62 İ.Ü. Edebiyat Fakültesi Yayını, İstanbul.
• Ergin, Prof. Dr. M. Türk Dil Bilgisi: (1977), Eğitim Enstitüleri- Yüksekokullar ve Temel Bilimler Fakülteleri İçin: Minnetoğlu Yayınları, İstanbul.
• Ergin, Prof. Dr. M. Üniversiteler İçin TÜRK DİLİ, (1986), Boğaziçi Yayınları, İstanbul.
• Ediskun, H. (1992), Türk Dilbilgisi: Sesbilgisi-Biçimbilgisi- Cümle bilgisi: Remzi Kitapevi İstanbul.
• Gencan, T. N. (1979) Dilbilgisi: Gözden Geçirilmiş 4. Baskı: Ankara Üniversitesi Basımevi, Türk Dil Kurumu Yayınları - 418, Ankara.
• Kaplan, Prof. Dr. Mehmet, Kültür ve Dil, Ekim 1982 Dergâh Yayınları, İstanbul.
• Kaplan, Prof. Dr. Mehmet, Türkçülüğün Esasları, 1990, s123, MEB Yayınları, İstanbul Koç, N.. (1990), Yeni Dilbilgisi: İnkılâp Kitapevi, İstanbul (T.D. K. Türkçe sözlük, s.1683.) Önder Mehmet, Atatürk’ün Yurt Gezileri, Türkiye İş Bankası Kültür yayınları, Ankara, 1998, s.8)
• Temel, Çevik Ersin (1989) 14.05.1989 Tarihli Konferans Metni İlköğretim Öğretmenleri için, [Şehit İlköğretim Müfettişi RAHMETLE anıyorum. ] Siirt İlköğretim Türkçe Öğretim Programı ve Kılavuzu (1-5. Sınıflar) (2005) T. C. Milli Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı, Devlet Kitapları Müdürlüğü Basım Evi, Ankara.
• T. C. Milli eğitim Bakanlığı İlköğretim Türkçe Öğretim Programı, Ünitelendirilmiş Planlar (1 -8. Sınıflar), 1 ve 5. sınıfların birinci temaları) T.D.K.Türkçe Sözlük, (1988), Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Türk Dil Kurumu, Yeni Baskı, Ankara.
• Tarama Sözlüğü, (1996), Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Türk Dil Kurumu Yayınları, 2. Baskı VIII Cilt, Ankara Üniversitesi Basımevi, Ankara.