KARS’TA HAYVANCILIK EKONOMİSİNİN SWOT ANALİZİ İLE İNCELENMESİ

Yıl 2016, Sayı: 29, 46 - 59, 24.03.2016

Savaş Durmuş

https://doi.org/10.17498/kdeniz.26045

Öz

Hayvancılık sektörü, hem Türkiye hem de Kars için sağladığı içsel ve dışsal faydalar ile önemli sektörlerin başında gelmektedir. Bunun yansıra ülke ekonomisinde izlenen politikalar tarım ve hayvancılık sektörünü en çok etkileyenlerin başında gelmektedir. Türkiye ekonomisinde 1980 sonrası izlenen serbest piyasa ekonomisi ihracata dayalı büyüme modeliyle sanayi kesiminde yatırımları büyük ölçüde artırmış ve sektörü çeşitli yollarla desteklemiş fakat tarım ve hayvancılık sektörü bu gelişmeden yeterli derecede nasiplenememiştir. Özellikle Türkiye’de tarım kesiminde görülen parçalı arazi verimliği düşürerek Avrupa’nın tarım ve hayvancılık sektörünün gerisinde kalmıştır.

Serhat şehri Kars ilimiz, Doğu Anadolu Bölgesinin kuzey doğusunda Türkiye’nin 1750 metre yüksekliğe sahip bir yayla şehri olup, Kars ekonomisinde hayvancılık önemli bir yere sahiptir. Şehrin ekonomik getirisi hayvancılık üzerine oturtulmuştur (Güvensoy, 2004: 227). Hayvanlar için büyük önem arz eden geniş otlakların, yüksek rakımlı çayırların, meraların ve yaylaların fazla olması ilde geçmişten günümüze hayvancılığı temel iktisadi bir faktör haline getirmiştir. Özellikle doğal ortamlarda mera ve yayla yetiştiriciliği et kalitesinin ve tadının yüksek olmasına imkan tanıdığından Kars, Türkiye’nin büyükbaş hayvan yetiştirme merkezlerinden biri olmuştur.

1940’lı yıllarda mera alanlarının 13.000 km²’ den fazla olduğu, bu oranın ili mera ve hayvan sayısı bakımından ilk 10’a, hayvancılık sektöründen elde edilen irad açısından Türkiye’nin zirvesine taşımıştır (Aydın, 2013: 16).

2014 nüfus sayım sonuçlarına göre Kars ilinin nüfusu 300.874 olup İl ve ilçe merkezleri nüfusunun toplam nüfus içindeki oranı % 43.03, Belde ve köyler nüfusunun toplam nüfus içindeki oranı % 56.97 yıllık nüfus artış oranı -13.03’ tür. Toplam arazinin % 35’e tekabül eden 340,000 hektarı tarım arazisidir (TUİK, 2014). Uzun süren kış mevsimi ilde tarımsal üretimi etkilemektedir. Yılda sadece bir kez hasat yapılabilmektedir.  Hububat ve yem bitkileri üretiminden buğday, arpa, korunga, yonca ve fiğ yetiştirilirken, endüstri bitkilerinden sadece şeker pancarı ve patates üretimi yapılmaktadır. Kars’ta yapılan tarımsal üretimin % 34’ü tahıl, % 66’sı yem bitkilerinden oluşmaktadır. Tarımsal üretimin temel gayesi çiftçilerin hayvansal üretimini sağlamaktır.

Hayvancılık sektörü diğer sektörlerden farklı olarak, içerisinde birçok alt sektörü barındırmakta ve ülkenin toplumsal sorunlarına da çözüm getirmektedir. Hayvancılık kırsal kalkınmanın sağlanması açısından, bazı toplumsal ve ekonomik fonksiyonlara sahiptir. Kırsal alandaki işsizliğin azaltılarak köyden kente göçün önlenmesi, çarpık kentleşme ve nüfus baskısının azaltılması gibi toplumsal sorumluluklarının yanı sıra, ülkedeki kalkınmanın dengeli olarak gerçekleştirilerek refahın arttırılması gibi yükümlülükleri de yerine getirmektedir.

Bu çalışma; Kars hayvancılığını ekonomik açıdan SWOT (Strengths, Weaknesses, Opportunities, Threats - Güçlü yönler, Zayıf yönler, Fırsatlar, Tehditler) analizi yardımıyla incelemeyi amaçlamaktadır. Temel istatistiki belgelerle Kars’ta hayvan sayısı, bu hayvanlardan elde edilen gelir, hayvancılıkla uğraşan kişi sayısı, hayvancılığa yapılan yatırımlar vb. istatistiki bilgilerden elde edilen sonuçları incelemiştir. Görülmektedir ki Kars’taki hayvancılık makroekonomik açıdan Türkiye’deki hayvancılıktan ayrı düşünülmemelidir. Yapılan yatırımlar hayvancılık sektöründe beklenen getiriyi sağlayamamıştır. Bunun nedeni makro ekonomik düzeyde işletmelerin kurulamaması, çetin geçen kış şartları, doğal mera alanlarının yetersizliği, ulaşım imkanlarının yetersiz oluşu, kaliteli olan hayvansal ürünlerde pazarlama ve markalama yetersizliği temel faktörlerin başında yer almaktadır. Sonuç olarak Kars hayvancılığında güçlü yönleri fırsatlardan yararlanacak şekilde kullanabilmek, zayıf olan yönlerin ortaya çıkarılarak güçlendirilmesi, imkanların araştırılması, hayvancılığı tehdit eden olumsuz etkenlerin en aza indirilmesi, ülke ve dünya pazarlarında rekabet konusunda neler yapılabileceği hedeflenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Hayvancılık endüstrisi, Kars ilinin tarımsal ekonomisi, SWOT analizi

A SWOT ANALYSIS OF LIVESTOCK ECONOMY IN KARS, TURKEY

Öz

Livestock industry is one of the most important industries of both Turkey and Kars in terms of its internal and external advantages. Besides, politics of national economy are the primaries that effect agricultural sector and livestock industry. After 1980 free market economy of Turkey redoubled the investments in industry part with its export-oriented growth model and supported the sector in several ways but agricultural sector and livestock industry could not utilize that development. Especially Turkey's partial lands which have a great position in agricultural sector decreased productivity so much that Turkey was lagged behind in terms of agriculture and livestock sector of Europe. 

Our border city Kars province which is located to north-east of East Anatolian Region is one of Turkey’s summer range cities with a height of 1750 meters. Livestock has an important position in Kars economy. Economic return of the city is based on livestock (Güvensoy, 2004: 227).From past to present, plenitude of wide grasslands which are very important for animals, meadows of high altitude and ranges make livestock into an economical base factor for the city. Especially pasture and range farming have made high-quality and tasty meat thus Kars became one of the stock farming centers of Turkey. 

In 1940’s pasture areas were bigger than 13.000 km² and this rate took the city into the top 10 list in terms of posture area and animal amount and put the city over the top of Turkey in terms of livestock income (Aydın,2013: 16).  According to population census results of 2013 Kars province's population was 100.874. The ratio of city and towns in total population were % 43.04, the ratio of districts and villages in total population were % 56.97 and yearly population growth rate was -13.03. 340.000 hectare which means % 35 of total land was agricultural estate (TUİK, 2014).Protracted winter-session affects the agricultural productivity of the city. Harvest is made only once in a year. While wheat, barley, esparsette, clover and tare are produced for grain and feed crop production, only sugar beet and potato are produced for industrial crop production. % 34 of Kars' agricultural production is grain and % 66 is feed crop. The main purpose of agricultural production is to provide farmers' animal production.   Different from the other industries livestock sector incorporates many sub-sectors and proposes solutions to social problems of the country. Livestock has some social and economic functions in terms of rural development. Instead of preventing rural depopulation with alleviating unemployment in rural area, unguided urbanization and decreasing population pressure, livestock carries responsibilities out such as welfare increasing with providing balanced development for the country.  

This study aims to analyze the Kars' livestock in terms of economy with the help of SWOT's (Strengths, Weaknesses, Opportunities, Threats) analysis. Results from statistical information such as animal amount in Kars, income from these animals, number of people engaged in livestock, investments to livestock were analyzed with basic statistical documentaries. It can be seen that livestock in Kars should not be dissociated from livestock in Turkey in terms of macroeconomic. Investments on livestock sector could not meet the expected return. This is because the failure of establishing macro-economic enterprises, harsh winter conditions, paucity of natural pastures, lack of transportation facilities, lack of marketing and marking for quality animal products are at the top of basic factors. As a result, it has been aimed to reveal what can be done about competition on country's and world's market, use our strengths with benefiting from the opportunities, make the foibles stronger with revealing them, research the facilities, minimize the negative factors which threaten the livestock. 

Anahtar Kelimeler

Livestock production, agricultural economy of Kars province, swot analysis

ИССЛЕДОВАНИЕ СЕКТОРА СКОТОВОДСВА КАРССКОГО КРАЯ ПО МЕТОДАМ SWOT АНАЛИЗА

Öz

Сектор скотоводства как для всей Турции так и для Карсского края является значительным сектором внешней и внутренней экономики. Наряду с этим наблюдается сильное влияние государственной политики на секторы скотоводства и сельского хозяйства. 

В статье анализируюется сектор скотоволства по методам SWOT (Strengths, Weaknesses, Opportunities, Threats – сильные стороны, слабые стороны, возможности, угрозы) анализа. Рассматриваются статистические данные численности крупнорогатого скота в Карсском крае, прибыл от сектора, численность занятых людей в секторе, капоталовложения в данный сектор и. т.п. Из ананиза подтверждается, что с точки зрения макроекономики, скотоводство в Карсе следует рассматривать отдельно от того же сектора в Турции. Сделанные капиталовложения не принесли должного результата. Причиной всего этого послужило суровый климат региона, нехватка летних пастбищ, ограниченный сектор рынка и транспортирования и.т.п. В заключенни следует отметить, что снижая угрозу для развития скотоводства в Карсском регионе, можно конкурировать с рынком как внутри страны, так и зарубежом. 

Anahtar Kelimeler

индустрия скотоводства, сельское хозяйство Карсскаго края, SWOT анализ

Kaynakça

• AKTAN, Coşkun, Can, (2008), Stratejik Yönetim ve Stratejik Planlama, Çimento İşveren Dergisi, Sayı :4, Cilt :22, Ankara.
• AYDIN, Selda, (2013), Kars Ekonomisi (1923-1970), Kafkas Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi, Kars
• BADEM, Candan, (2010), Çarlık Rusya Yönetiminde Kars Vilayeti, Bir zamanlar Yayıncılık, İstanbul.
• Bayrak, H.N., Cemrek, F., (2011), AB Uyum Surecinde Türkiye’de Hayvancılık Sektörünün Yapısal Analizi ve Geliştirmeye Yönelik Politikalar, Ekonomik Yaklaşım Kongresi, Ankara.
• GÜVENSOY, Ali, (2007), Kars İlimizin Ekonomik ve Sosyal Sorunları, 2. Kent Kurultayı- Kafkasya’da Ortak Geleceğimiz, Kars Belediyesi Kültür Yayınları, İstanbul.
• Demir, Mucip, (2014), Kars İlinin Arıcılık Potansiyeli ve Değerlendirme Durumu, Doğu Coğrafya Dergisi, Cilt 19, Sayı 32, Erzurum.
• KARABULUT, Kerem, (2011), Kars İlinin Kalkınma Stratejisi Nasıl Olmalıdır,
• Kafkas Üniversitesi İİBF Dergisi, Cilt 1, Sayı 2, Kars. http://tr.wikipedia.org/wiki/Kars_(il), Erişim Tarihi: 28.10.2014 http://www.tuik.gov.tr/ilGostergeleri/iller/KARS.pdf, Erişim Tarihi: 26.11.2014 Kaynak: http://ekonomi.bugun.com.tr/, Erişim Tarihi: 29.10.2014 http://www.ceis.org.tr/dergiDocs/makale132, Erişim Tarihi: 30.10.2014 http://www.karstarim.gov.tr/taryapi.asp#arazi, Erişim Tarihi: 25.10.2014