STRUCTURAL ANALYSIS OF “IRAZCA’NIN DİRLİĞİ” BY FAKİR BAYKURT

Yıl 2016, Sayı: 32, 275 - 292, 17.12.2016

Okan Özkara

https://doi.org/10.17498/kdeniz.279661

Cited By: 1

Öz

In terms of technical arrangement, each novel is made up of various constructive elements. Achievement of meaning in a novel depends greatly upon the arrangement and use of structure elements, when vieving the novel from a structural standpoint. The structure in the novel is achieved through the examination of identity of the novel, from the title to the content, point of view and the narrator, plot, time, setting and personalities, and the interrelation between meaning and structure is analyzed. In the analysis of setting (namely space) the meaning attached to space is taken into consideration and the setting is considered as narrowing, labyrinth or widening setting; and in the analysis of personea, the normative, decorative and stereotypical caharacters are detected so as to shed light on the main character. Irazca’nın Dirliği, in which the life matters of Anatolian people, who are in search of a peaceful lifestyle following the foundation of Turkish Republic, mainly focuses upon social inequality, which forms the main axis of Fakir Baykurt’s novels. Structural elements that are helpful in understanding the meaning entity of the novel are examined so as to throw light upon the life of the protagonist, Irazca.

Anahtar Kelimeler

Structuralism, Novel Technique, Fakir Baykurt, Irazca’nın Dirliği (Irazca’s Peace), Perceptive Space

СТРУКТУРНЫЙ АНАЛИЗ ГОМАНА ФАКИРА БАЙКУРТ “IRAZCA’NIN DİRLİĞİ”

Öz

Все романы, с точки зрения своей структуры, являются синтезом разных элементов. Целосность самого романа связано с последовательностю и формой по использований структурных элементов. Анализ был проведён по следующим вопросам: идентичность романа,от названия к содержанию, точка зрения и рассказчик, динамика событий, время, место и действующие лица. Затронуты смысловые аспекты структуры романа. Анализ времены был проведён на основе перцептивных нагрузков. Были выявлены лабиринты и расширенные пространства; а при установлении плоскостей нахождения героев, были установлены нормы, плохие и неважные характеры. Основной темой романа является социальное неравенство, в рамках которого народ Анатолии, после становления республики, ищет спокойствие и ответ на жизненные проблемы. Сруктурные элементы романа разрешены с челью разьяснения аспектов, связанных с главным героем по имени Иразджа. 

Anahtar Kelimeler

Структурализм, техника романа, Факир Байкурт, Баллада Иразджы, перцептивное пространство

FAKİR BAYKURT’UN “IRAZCA’NIN DİRLİĞİ” ROMANININ YAPISAL ÇÖZÜMLEMESİ

Öz

Her roman, teknik bakımdan bir bütünlük içerisinde
çeşitli yapı unsurlarından oluşur. Romanda anlam bütünlüğünün sağlanması, yapısalcı
bakış açısı ile yapısal unsurların kurgulanma ve kullanılma biçimine bağlıdır. İnceleme
içerisinde yapı; Romanın Kimliği, İsimden
İçeriğe, Bakış Açısı ve Anlatıcı, Olay Örgüsü, Zaman, Mekan ve Kişiler Düzlemi başlıkları
altında tespit edilmeye çalışılmış ve bu yapının gösterdiği anlam örüntülerine
değinilmiştir. Mekan çözümlemesinde, mekana yüklenen algısal yük esas alınarak darlaşan/labirentleşen
ve genişleyen mekanlar; kişiler düzleminde ise, başkişi ve başkişinin etrafında
şekillenen norm, kart ve fon kişiler tespit edilmiştir.

Huzur arayışında olan Cumhuriyet sonrası dönem Anadolu insanının yaşamsal
sorunlarının anlam bulduğu Irazca’nın
Dirliği romanı, Fakir Baykurt anlatılarının ortak çıkış noktasını oluşturan
toplumsal eşitsizliği konu edinir. Romanda anlam bütünlüğünün sağlanabilmesinde
yol gösterici olan yapı unsurları, romanın başkişisi olan Irazca etrafındaki
anlam örüntülerini aydınlatmak amacıyla çözümlenmiştir. 

Anahtar Kelimeler

Yapısalcılık, Roman Tekniği, Fakir Baykurt, Irazca’nın Dirliği, Algısal Mekan

Kaynakça

• AKTAŞ, Şerif (2000), Roman Sanatı ve Roman İncelemesine Giriş, Ankara: Akçağ Yayınları.
• AŞKAROĞLU, Vedi (2016), “Romanlarda Kişilik Kurgusu: Kuramsal Bir Karşılaştırma”, Ordu Üniversitesi Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, S.14, s. 301-319.
• BACHELARD, Gaston (2008), Uzamın Poetikası, (Çev. Alp Tümertekin), İstanbul: İthaki Yayınları.
• ____________, ______ (2013), Mekânın Poetikası, (Çev. Alp Tümertekin), İstanbul: İthaki Yayınları.
• BAKHTİN, Mikhail (2001), Karnavaldan Romana, (Çev. Sibel Irzik), İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• BALDIRAN, Galip (2002), Alain Robbe-Grillet ve Yeni Roman, Konya: Çizgi Kitabevi Yayınları.
• BAYKURT, Fakir (2010), Irazca’nın Dirliği, İstanbul: Literatür Yayınları.
• ÇETİN, Nurullah (2011), Roman Çözümleme Yöntemleri, Ankara: Öncü Kitap.
• DEVECİ, Mutlu (2007), “Anahtar Romanının Yapı ve Tema Bakımından İncelenmesi”, Erdem, S. 49, s. 77-95.
• ELİUZ, Ülkü (2008), “Orhan Kemal’in Murtaza Romanında Yapı”, Turkish Studies, C. 3/4, s. 904-921.
• GASSET, Jose Ortega Y (2012), Sanatın İnsansızlaştırılması ve Roman Üstüne Düşünceler, (Çev. Nevriye Gül Işık), İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• GÖKA, Şenol (2001), İnsan ve Mekan, İstanbul: Pınar Yayınları.
• KAPLAN, Ramazan (1997), Cumhuriyet Dönemi Türk Romanında Köy, Ankara: Akçağ Yayınları.
• KORKMAZ, Ramazan (1997), Sabahattin Ali (İnsan ve Eser), İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• __________, _______ (2002), “Romanda Dramatik Aksiyonu Sağlayan Değerlerin Görüntü Seviyeleri Üzerine Bazı Öneriler”, Scholary Dept and Accuracy, s. 217-281, Ankara: Grafiker Yayınları.
• __________, _______ (2007), “Romanda Mekânın Poetiği”, Edebiyat ve Dil Yazıları (Mustafa İsen’e Armağan), Ankara: Grafiker Yayınları.
• __________, _______ (2015), Yazınsal Okumalar, İstanbul: Kesit Yayınları.
• LUKACS, Georg (2011), Roman Kuramı, (Çev. Cem Soydemir), İstanbul: Metis Yayınları.
• MORAN, Berna (2008), Türk Romanına Eleştirel Bir Bakış-2, İstanbul: İletişim Yayınları.
• RICOEUR, Paul (2007), Zaman ve Anlatı: bir (Zaman, Olayörgüsü, Üçlü Mimesis), (Çev. Mehmet Rifat-Sema Rifat), İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• STEVİCK, Philip (2004), Roman Teorisi, (Çev. Prof. Dr. Sevim Kantarcıoğlu), Ankara: Akçağ Yayınları.
• ŞAHİN, Eda (2006), Fakir Baykurt’un Köy Romanlarında Sosyal Yapı, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• ŞAHİN, Veysel (2007), “Roman Tekniği Bakımından Yaban”, e-Journal of New World Sciences Academy -Social Sciences, C. 2, S. 3, s. 179-196.
• YANARDAĞ, Mehmet Fetih (2005), Fakir Baykurt’un Hikâye ve Romanlarının Tema ve Yapısı Üzerine Bir İnceleme, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.