TOURISM POTENTIAL OF GÜLNAR GEZENDE (MERSİN) CANYON

Yıl 2021, Sayı: 51, 151 - 177, 30.09.2021

Ahmet Atasoy Cevat Ercik

https://doi.org/10.17498/kdeniz.958058

Öz

Gezende Canyon is located in Gulnar District of Mersin. In the geography where the karst topography has expended, landforms that are intresting than each other have emerged. In Gulnar, where limestone formations reach a significant depth, underground and aboveground karst is quite diverse. Among the objects, subject to natural tourism, there are shapes such as cave, canyon valley, blind valley. In this study, Gezende Canyon and bed pits (potholes) were examined in terms of tourism.
Geomorphologically, Gezende Canyon is located in the half-graben area of Ermenek Stream. As tectonism was effective in the formation of the graben, karstic processes were effective in the deep eroding of the valley. As Ermenek Stream, which is settled on the fault line, eroding its bed towards to the deep, marble and limestones which belong to The Jura Period were detected at the bottom. Ermenek Stream, which has flood regime has caused a vortex motion in Gezende Canyon by the means of the rock blocks and pebble stones it has dragged. With this vortex motion that has been going on for millions of years, bed pits have formed in Gezende Canyon. These pits are 1m. in diameters and 2-3 meters depth and consist of thousands examples in 4 km. section of the valley. These bed pits, which are single or compound examples are either suspended or scattered at the bottom of the valley. Due to their intresting features, these shapes are of great importance in terms of Adventure and Nature Tourism. Therefore, Gezende Canyon has been examined in terms of Alternative Tourism types.
To this end, intensive field studies were carried out and negotiations were completed around Gezende Canyon. In order to embody the subject, the necessary datas related to the field was provided and each one was explained in terms of tourism. The subject is explained by drawing physical maps, temperature, precipitation, lithological and geological maps related to the field.
In the conclusion of the study, a number of issues related to the canyon and bed pits have been identified. A number of recommendations have been submitted for these issues. After all these studies, it was concluded that the canyon and bed pits should be brought to tourism. In order to have a susatainable tourism activity in the canyon, Gezende Canyon along with its bed pits should be declared as a natural park.

Anahtar Kelimeler

Gülnar, Canyon, Bed Pits, Tourism, Jeomorfotourism

ТУРИСТИЧЕСКИЙ ПОТЕНЦИАЛ КАНЬОНА ГЮЛНАР (МЕРСИН) ГЕЗЕНДЕ

Öz

Каньон Гезенде расположен в районе Гюльнар города Мерсин. В географии, где расширился карстовый рельеф, появились интересные формы рельефа. В Гюльнаре, где известняковые образования достигают значительной глубины, подземный и надземный карст весьма разнообразен. Среди объектов природного туризма есть такие формы, как пещеры, долины каньонов и слепые долины. В этом исследовании каньон Гезенде и его котлованы (ямы) были изучены с точки зрения туризма.
Каньон Гезендэ геоморфологически расположен в полуграбеновом районе ручья Эрменек. В то время как тектонизм был эффективен при формировании грабена, карстовые образования также были эффективны при эрозии глубокой долины. Во время размыва ручья Эрменек, расположенного на линии разлома, глубоко под ним были обнаружены мрамор и известняки юрского периода. Ручей Эрменек, имеющий режим паводков, вызвал образование вихря в каньоне Гесенд из-за утащенных им каменных блоков и гальки. Благодаря этому вихревому движению, которое длилось миллионы лет, в каньоне Гесенд образовались ямы. Эти ямы 1м. Он состоит из тысяч образцов диаметром, 2-3 метра в глубину и 4 км. область долины. Эти одиночные или сложные ямы либо подвешены, либо разбросаны по дну долины. Эти формы имеют большое значение с точки зрения приключенческого и природного туризма из-за их интересных особенностей. По этой причине каньон Гезенде был исследован с точки зрения альтернативного туризма.
С этой целью были проведены интенсивные полевые исследования и завершены переговоры вокруг каньона Гезенде. Для реализации предмета были предоставлены необходимые данные, относящиеся к этой сфере, и каждая из них была объяснена с точки зрения туризма. Тема объясняется составлением физических карт, карт температуры, осадков, литологических и геологических карт, связанных с месторождением.
В заключение исследования был выявлен ряд проблем, связанных с каньоном и котлованами. По этим вопросам был представлен ряд рекомендаций. После всех этих исследований был сделан вывод о том, что каньон и котлованы следует довести до туризма. Для того, чтобы в каньоне была продолжительная туристическая деятельность, каньон Гезенде вместе с его руслами должен быть объявлен природным парком.

Anahtar Kelimeler

Гюльнар, каньон, котлованы, туризм, джоморфотуризм

GÜLNAR (MERSİN) GEZENDE KANYON’UN TURİZM POTANSİYELİ

Öz

Gezende Kanyonu, Mersin’in Gülnar İlçesi’nde yer almaktadır. Karst topografyasının genişlediği coğrafyada birbirinden ilginç yeryüzü şekilleri meydana gelmiştir. Kalker formasyonlarının önemli bir derinliğe ulaştığı Gülnar’da yer altı ve yer üstü karstı oldukça çeşitlidir. Doğal turizme konu olan objeler arasında mağara, kanyon vadi, polye, kör vadi gibi şekiller gelmektedir. Bu çalışmada Gezende kanyonu ile yatak çukurları (pothole) turizm açısından incelenmiştir.
Jeomorfolojik olarak Gezende Kanyonu, Ermenek Çayı’nın yarı graben sahasında yer almaktadır. Grabenin oluşmasında tektonizma etkili olurken, vadinin derine doğru aşındırmasında ise karstik süreçler etkili olmuştur. Fay hattına yerleşen Ermenek Çayı derine doğru yatağını aşındırırken dipteki Jura dönemine ait mermer ve kalkerlere saptanmıştır. Sel rejimli Ermenek Çayı sürüklediği kaya blokları ile çakıl taşları vasıtasıyla Gezende Kanyonunda girdap hareketine yol açmıştır. Milyonlarca yıldan beri devam eden bu girdap hareketiyle Gezende kanyonunda yatak çukurları meydana gelmiştir. Bu çukurlar 1 m çapın ve 2-3 metre derinlikte olup, vadinin 4 km’lik bölümünde birlerce örnekten oluşmaktadır. Tek ve birleşik örnekleri olan bu yatak çukurları asılı bir şekilde veya vadinin tabanına dağılmış bir şekilde bulunmaktadır. İlginç özellikleri nedeniyle merak konusu bu şekiller macera ve doğa turizmi açısından büyük önem arz etmektedir. Bu nedenle Gezende kanyonu alternatif turizm türleri açısından irdelenmiştir.
Bu amaçlarla Gezende kanyonu ile çevresinde yoğun arazi çalışmaları yapılmış ve görüşmeler tamamlanmıştır. Konunun somutlaştırılması için alana ait veriler toplanarak her biri turizm açısından açıklanmıştır. Saha ile ilgili fiziki haritalar, sıcaklık, yağış, litolojik ve jeoloji haritası çizilerek konu açıklanmıştır.
Çalışmanın sonuç kısmında kanyon ve yatak çukurları ile ilgili bir takım sorunlar tespit edilmiştir. Bu sorunlara yönelik bir takım öneri sunulmuştur. Bütün bu çalışmalardan sonra kanyon ve yatak çukurlarının turizme kazandırılması sonucuna varılmıştır. Kanyonda sürdürülebilir bir turizm faaliyetinin olabilmesi için yatak çukurları ile birlikte Gezende Kanyonunun tabiat parkı olarak ilan edilmesi gerekmektedir.

Anahtar Kelimeler

Gülnar, Kanyon, Yatak Çukurları, Turizm, Jeomorfoturizm.

Teşekkür

Arazi çalışmaları sırasında bizlere eşlik ederek arazi çalışmalarını kolaylaştıran Gülnar İlçe Kaymakamı Yunus Emre Bayraklı Bey ile Gülnar Belediyesi Çalışanı Mustafa Gümüş Bey’e teşekkür ederiz.

Kaynakça

• Referans1 Anonim. 2007. Dokuzuncu Beş Yıllık Kalkınma Planı (2007–2013). D.P.T. Yayınları, Yayın No: 2727. Ankara.
• Referans2 Aydınözü, D., İbret ,B. Ü. & İmat, F. (2012). Jeolojik miras açısından değerlendirilmesi gereken bir yöremiz: Boyabat Sultansuyu Bazalt Sütunları. I. Ulusal Coğrafya Sempozyumu Bildiriler Kitabı içinde (s. 137-146). Erzurum.
• Referans3 Bahadır, M., Uzun, A., Zeybek, H.İ., Hatipoğlu, İ.K. & Dinçer, H. (2016). Karacaören Şelalesi, UJES 2015, IV. Ulusal Jeomorfoloji Sempozyumu (s. 640-650). Samsun. Salıpazarı (Samsun).
• Referans4 Buckley, R. (2007). Adventure Tourism Products: Price, Duration, Size, Skill, Remoteness. Tourism Management. Vol. 28, 1428-1433.
• Referans5 Civelek, M, Dalgın T., Çeken H., (2015). Tarım Turizmi Uygulamaları ve Pazarlama Modelleri: Türkiye İçin Bir Model Önerisi, Uluslararası Sosyal ve Ekonomik Bilimler Dergisi, ISSN: 1307-1149, E-ISSN: 2146-0086, www.nobel.gen.tr
• Referans5 Ewert, Alan W. (1994). Playing the Edge: Motivation and Risk Taking ina High-Altitude Wilderness Like Environment. Environment and Behavior, Vol. 26, No. 1, 3-24. GYIMOTHY, Szilvia ve Mykletun,
• Referans6 Hoşgören, Y. (2013). Jeomorfoloji’nin Ana Çizgileri I. Çantay Kitapevi. İstanbul.
• Referans6 İbret, B. Ü. (2006). Ilgaz Dağlarında kış turizmi. Türk Coğrafya Dergisi, 44, 61-78.
• Referans7 Lascurain, C. H. (1996). Tourism, Ecotourism and Protected Areas: The State of Nature-Based Tourism Around the World and Guidelines for its Development. IUCN, Gland, Switzerland and Cambridge, UK.
• Referans8 Nepal, S. K. (1997). Sustainable Tourism, Protected Areas and Livelihood Needs of Local Communities in Developing Countries. International Journal For Sustainable Development And World Ecology, Vol. 4, Issue: 2, 123.
• Referans9 O’Neill, M., Riscinto Kozub, K. ve Hyfte, M. (2010), Defining Visitor Satisfaction İn The Context Of Camping Oriented Nature Based Tourism – The Driving Force Of Quality. Journal Of Vacation Marketing, 16(2), 141–156
• Referans10 Oruç, O. (2004). Bir Alternatif Turizm Türü olan Doğa-Atlı Spor Turizminin Kastamonu Örneği Üzerinde İrdelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Referans11 Özdemir, M. A., Şenkul, Ç. (2008). İscehisar-Afyon çevresinde jeomorfolojik anıt şekillerin turizm potansiyeli. Ulusal Jeomorfoloji Sempozyumu, (Prof. Dr. Mehmet Ardos anısına), (s. 154-166). Çanakkale.
• Referans12 Page, Stephen J., Bentley, Tim A. and Walker, Linda. (2005). Scoping the nature and extent of adventure tourism operations in Scotland: How safe are they? Tourism Management, Vol. 26, 381-397.
• Referans13 Pereira, C. M. M. (2013), Gamplinexp: Glamping Experience, ISCTE Business School İnstituto Universitario de Lisboa Phd Thesis.
• Referans14 Polat, S. Deniz M. (2017). Taşyaran (İmren) Vadisinde Yatak Çukurları Ve Turizm Potansiyeli (Uşak), Marmara Coğrafya Dergisi, Sayı: 35 ss: 204-217, ISSN: 1303-2429, İstanbul.