KLÂSİK TÜRK EDEBİYATINDA FASİHİ MAHLASLI ŞAİRLER VE HASAN FASİHİ’YE ATF EDİLEN DİVAN ÜZERİNDE ANALİTİK BİR İNCELEME

Yıl 2022, Sayı: 53, 206 - 231, 25.03.2022

Ahmet İçli

https://doi.org/10.17498/kdeniz.1059223

Cited By: 2

Öz

Farklı, özgün olma endişesi ve tanınma uğraşılarına rağmen şairlere ait eserler, şiirler hatta hayat hikâyeleri birbirine karışabilmektedir. Mahlas, şair(ler) veya kaleme alınan eser (ler)de farklılık ve özgünlük bağlamında ayırıcı görev üstlenebilir. Klâsik Türk Edebiyatında şairlerin neredeyse tamamı mahlas/müstear isim kullanmışlardır. Ancak çeşitli sebeplerden ötürü bazı mahlasların daha önce başkaları tarafından da kullanılabildiği durumlar da söz konusu olmuştur. Bu durum bir dizi karışıklığı da beraberinde getirmektedir. Bir diğer ifade ile aynı mahlas ile şiir yazma, şairlerin şiirlerinin karışmasına yol açabilmektedir. Biyografik eserlerde, tezkirelerde olduğu gibi birleştirilmiş eser ve/veya şiir seçkisi olan mecmularda aynı mahlası taşıyan şiirler/şairler bulunmaktadır. Şiirlerin varlığı edebiyata katkı bağlamında olumlu olmakla birlikte bazen hangi şaire ait olduğu noktasında karmaşaya da sebebiyet vermektedir. Kaynaklarda ve tezkirelerde belirtildiği kadarıyla, Klâsik Türk şiirinde, 15 veya 16. yüzyıldan 18. yüzyıla kadar, eserlerinde ve şiirlerinde Fasîhî mahlasını kullanan bazı şairler bulunur. Bu şairlerden birine ait tespit edilen Türkçe Divan bulunmaktadır. Diğer şairlerden bazılarının ise divanları, henüz tespit edilmemiştir. Bir kısmının ise şiir mecmualarında şiirlerine rastlamak mümkündür. Ayırıcı bir özellik taşımadığı sürece mecmualardaki şiirlerin hangi Fasîhî’ye ait olduğunu belirlemek güçtür. Ancak karşılaştırmalı bir analiz sonucu, mümkün mertebe bazı sonuçlara ulaşılabilmektedir. Çalışmamızda kaynaklarda ve akademik çalışmalarda tanıtılan Fasîhî mahlaslı şairler üzerinde durulacak ve Hasan Fasîhî’ye atfedilen Divan’ın değerlendirilmesi yapılacaktır. Elde edilen verilerin/bulguların kendi arasındaki, birbiriyle olan alakaları ve bütünlüklerinin değerlendirilmesi yapılmaya çalışılacaktır. Bilgiler ve tespitler arasındaki benzerlik, tutarsızlık veya tahmin edilen durumların gerçekliği, sapması ve ilişkilerin araştırılması, analitik inceleme çerçevesinde yapılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Klasik Türk Edebiyatı, Mahlas, Fasîhî, Mecmua, Divan

Destekleyen Kurum

-

Proje Numarası

-

Teşekkür

-

ANALYTICAL STUDY ON THE POETS WITH THE PSEUDONYM FASIHI IN CLASSICAL TURKISH LITERATURE AND A DIVAN (POETRY BOOK) THAT ATTRIBUTED TO HASAN FASIHI

Öz

In Classical Turkish (Divan) Literature, most of the poets used pseudonyms. The pseudonym can play a distinctive role within the scope of difference and originality in the poet(s) or the work(s) written. However, despite the concerns of being different and original and the efforts to be recognized, works, poems and life stories can be mixed with each other. There are many reasons for this. The first of these is to use the same pseudonym. This situation brings with it a number of confusions. However, it is seen that many poets and their works are mixed both in tazkeerahs, magazines/compilations and other texts. Even poetry books or other works of poets can be attributed to someone else. There are poems with the same pseudonym in biographical works, as in tazkeerahs, in magazines with a selection of combined works and/or poems. Although the existence of the poems is positive, it also causes confusion at the point of to whom it belongs. As stated in the sources, there are poets in Classical Turkish poetry, from the 15th or 16th century to the 18th century, who used the pseudonym Fasihi in their works and poems. One of them has a Turkish Divan (poetry book) found in libraries. Although some of the other poets have poetry books, they have not been identified yet. Unless it has a distinctive feature, it is difficult to determine which poet belongs to Fasihi's poems in magazines/compilations. However, as a result of a comparative analysis, some results can be reached as much as possible. In our study, poets with the pseudonym Fasihi introduced in the sources and academic studies will be emphasized, and their classification will be made as much as possible. It will be evaluated the integrity of the poets and their poems in their relations and with each other. Information and determinations, that is, the similarity, inconsistency or the reality of the predicted situations, deviations and relationships between the relevant data will also be tried to be investigated in the context of analytical analysis.

Anahtar Kelimeler

Classical Turkish Literature, Pseudonym, Fasihi, Journal, Divan (poetry book)

Proje Numarası

-

ПОЭТЫ КЛАССИЧЕСКОЙ ТУРЕЦКОЙ ЛИТЕРАТУРЫ ПОД ПСЕВДОНИМОМ ФАСИХИ И АНАЛИТИЧЕСКОЕ ИССЛЕДОВАНИЕ ДИВАНА, ПРИПИСЫВАЕМОГО ХАСАНУ ФАСИХИ

Öz

Несмотря на усилия быть другим, оригинальным и узнаваемым, произведения, стихи и даже истории жизни поэтов порой смешиваются друг с другом. Псевдоним может играть отличительную роль у поэта (ов) или произведения, написанных в контексте различия и оригинальности. Почти все поэты классической турецкой литературы использовали псевдонимы. Однако были случаи, когда по разным причинам одни псевдонимы использовались другими раньше. Эта ситуация приносит с собой ряд недоразумений. Другими словами, написание стихов под одним и тем же псевдонимом может привести к смешению стихов поэтов. В биографических произведениях, в сборниках вкючены стихи или же имена поэтов с одним и тем же псевдонимом. Существование стихов положительно с учётом вклада в литературу, но иногда также вызывает путаницу с точки зрения принадлежности. В классической турецкой поэзии, насколько указано в источниках и биографиях, есть поэты, которые использовали псевдоним Фасихи в своих произведениях и стихах с 15 -го или 16 -го века до 18 -го века. Идентифицирован турецкий диван, принадлежавший одному из этих поэтов. Диваны некоторых других поэтов ещё не определены. Стихи некоторых из них можно встретить в поэтических сборниках. Если у него нет отличительной черты, трудно определить, к какому Фасихи принадлежат стихи в сборниках. Однако в результате сравнительного анализа можно максимально достичь некоторых результатов. Наше исследование сосредоточено на поэтах с псевдонимом Фасихи, представленных в источниках и академических исследованиях, оценен диван, приписываемый Хасану Фасихи. Имеется попытка оценить актуальность и целостность полученных данных и выводов. Сходство, несоответствие или реальность прогнозируемых ситуаций, отклонений и взаимосвязей между информацией и определениями трактованы в рамках аналитического исследования.

Anahtar Kelimeler

классическая турецкая литература, псевдоним, Фасихи, сборник, диван

Proje Numarası

-

Kaynakça

• Özcan, Abdulkadir (hzl.) (1989). Şeyhî mehmed efendi şakâ’ik-i nu’mâniyye ve zeyilleri, vakâyiü’l-fuzalâ. Çağrı Yayınları. İsen, Mustafa (1989), Divan edebiyatında mahlasdaş şairler. Milli Eğitim, (82), 22-29. Fasîhî, Divan-ı Fasîh, Bayezid Devlet Kütüphanesi. 5754