RUSÇA’NIN SÖZ VARLIĞI UNSURLARI TEMELİNDE DURGUN DON ROMANININ SÖZ VARLIĞI ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME

Yıl 2022, Sayı: 56, 53 - 66, 27.12.2022

Selin Tekeli

https://doi.org/10.17498/kdeniz.1187408

Öz

Bir dilin söz varlığı, o dilin zenginliğinin ve gelişmişliğinin en önemli göstergelerinden biridir. Çünkü her dilin kendine ait sözcük hazinesi, söz varlığı vardır. Özellikle ait olduğu dilin edebi eserlerinin söz varlığı üzerine yapılan dilbilimsel çalışmalar, o dili kullanan toplumun maddi ve manevi kültürü, hayata bakış açısı, inançları, geleneği, göreneği gibi birçok özelliğini ortaya koyması açısından değer taşır. Çalışmamızda söz varlığı çalışmalarının öneminden hareketle Rus ve Dünya edebiyatında önemli bir yeri olan Sovyet Rus yazar Mihail Aleksandroviç Şolohov’un bir başyapıt olarak adlandırabileceğimiz Durgun Don eserinin söz varlığı makale konusu olarak ele alınmıştır. Araştırma nitel araştırma yöntemlerinden tarama tekniği ile yürütülmüştür. Çalışma kapsamına romandaki deyim, atasözü, yerel ifadeler, argo ve eski sözcükler dâhil edilmiştir. Çalışma sonucunda eserin deyim ve yerel ifadeler (halk ağzında kullanılan sözcükler) açısından oldukça zengin olduğu kanısına varılmıştır. Şolohov’un incelenen bu eserinin dilsel açıdan zengin bir söz varlığına sahip olduğu ve yazarın kendine özgü üslubunu ortaya çıkarmadaki rolü ortadadır. Şolohov’un Durgun Don eserindeki söz varlığını ortaya koyan bu çalışmada, Don Kazaklarının toplumsal ve kültürel değerleri hakkında bilgi vermek, o bölgenin söz varlığını belirlemek ve Rusçanın söz varlığına katkıda bulunmak amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Dil, söz varlığı unsurları, Don Kazak söz varlığı, Şolohov, Durgun Don

AN EVALUATION ON VOCABULARY OF NOVEL AND QUIET FLOWS THE DON ON THE BASIS OF RUSSIAN VOCABULARY ELEMENTS

Öz

The vocabulary of a language is one of the significant indicators of that language’s richness and development. Because, every language has its own words and vocabulary. Particularly, linguistic studies on the vocabulary of the literary works of the language to which it belongs are valuable in terms of revealing many features such as the material and spiritual culture, life standards, traditions and customs of the society speaking that language. Considering the importance of the studies on vocabulary, in this study, the vocabulary in And Quiet Flows the Don of Mikhail Sholokhov, who was an important agent both in Russian and world literature Soviet-Russian author, was discussed. The study was carried out through the scanning technique from qualitative research methods. In this study, idioms, proverbs, dialects, slangs and archaic words were included. At the end of this study, it was asserted that the work was highly rich in terms of idioms and dialects. It is obvious that this analyzed work of Sholokhov has a linguistically rich vocabulary and its role in revealing the author’s spesific style. This article, presenting the vocabulary in And Quiet Flows the Don by Sholokhov, is aimed to give information about social and cultural values of Don Kazakhs, to discover the vocabulary of that region and to contribute to the Russian vocabulary.

Anahtar Kelimeler

Language, vocabulary elements, Don Kazaks vocabulary, Sholokhov, And Quiet Flows the Don

АНАЛИЗ ПО ЛЕКСИКЕ РОМАНА ТИХИЙ ДОН НА ОСНОВЕ ЭЛЕМЕНТОВ РУССКОЙ ЛЕКСИКИ

Öz

Лексика любого языка является одним из важнейших показателей богатства и развития этого языка. Ведь каждый язык имеет свой словарный запас и лексику. В частности, лингвистические исследования лексики литературных произведений того языка, к которому он принадлежит, ценны с точки зрения выявления многих особенностей общества, использующего этот язык, таких как материальная и духовная культура, взгляд на жизнь, верования, традиции и обычаи. В нашем исследовании, исходя из важности изучения лексики, в качестве темы статьи рассматривается лексика произведения советского русского писателя Михаила Александровича Шолохова "Тихий Дон", которое можно назвать шедевром, занимающим важное место в русской и мировой литературе. Исследование проводилось с помощью метода опроса, одного из методов качественного исследования. В сферу исследования вошли фразеологизмы, пословицы, местные выражения, сленгы и устаревшие слова в романе. В результате исследования был сделан вывод, что роман довольно богат в плане фразеологизмов и местных выражений (слов, используемых в народном диалекте). Очевидно, что анализируемое произведение Шолохова обладает лингвистически богатым словарным запасом, и его роль в выявлении уникального стиля автора очевидна. В данном исследовании, раскрывающем лексику в произведении Шолохова "Тихий Дон", ставится цель предоставить информацию о социальных и культурных ценностях донских казаков, определить лексику этого региона и внести вклад в лексику русского языка.

Anahtar Kelimeler

Язык, элементы лексики, лексика донских казаков, Шолохов, Тихий Дон

Kaynakça

• Aksan, D. (2002). Anadilimizin söz denizinde, Ankara: Bilgi Yayınevi.
• Aksan, D. (2011). Dil, şu büyülü düzen..., Ankara: Bilgi Yayınları.
• Aksan, D. (2014). Türkçenin zenginlikleri, incelikleri. Ankara: Bilgi Yayınevi.
• Aksan, D. (2015a). Türkçenin söz varlığı. Ankara: Engin Yayınevi.
• Aksan, D. (2015b). Her yönüyle dil (Ana çizgileriyle dilbilim). Ankara: TDK Yayınları.
• Anikin, A.V. (1979). Sovremennıy russkiy yazık I. Moskva: Vısşaya Şkola
• Babenko, L.G. (2008). Leksikologiya russkogo yazıka. Yekaterinburg.
• Baskakov, N.A. (1997). Türk kökenli Rus soyadları (Çev. Samir Kazımoğlu). Ankara: TDK Yayınları
• Belskaya, V.A. , Viltovskaya, Ya. İ., Şulyakovskaya A.G. (1991). Uçebnıy slovar’ lingvistiçeskoy terminologii. Minsk.
• Bondarenko, V.T. Kolodeznev, V.M. (1996). Russkiy yazık: leksikologiya, frazeologiya. Tula.
• Çotuksöken, Y. (1992). Dil ve edebiyat terimleri sözlüğü. İstanbul: Cem Yayınevi.
• Dibrova, E.İ. (2006). Sovremennıy russkiy yazık. Teoriya analiz yazıkovıh yedinits. Moskva: Akademiya.
• Dibrova, E.İ. (2014). Slovar’ yazıka Mihaila Şolohova. Moskva: Slovari.ru.
• Fomina, M.İ. (2001). Sovremennıy russkiy yazık. Leksikologiya. Moskva: Vısş. Şk.
• Gorskaya, S.A. (2009). Leksika, frazeologiya, leksikografiya. Grodno: GrGU.
• Gujva, F.K. (1978). Sovremennıy russkiy litaturnıy yazık.. Kiev: Vısşaya Şkola.
• Gültek, V. (2004). Rusça- Türkçe sözlük. Ankara: Bilim ve Sanat.
• Günay, V. D. (2007). Sözcükbilime giriş. İstanbul:Multilingual Yayınları.
• Jerebilo, T.V. (2011). Terminı i ponyatiya lingvistiki: Leksika. Leksikologiya. Frazeologiya. Leksikografiya. Slovar’ spravoçnik. Nazran’: OOO Piligrim.
• Karaulov, Yu. N. (1997). Entsiklopediya. Russkiy yazık. Moskva: Drofa.
• Korkmaz, Z. (2010). Gramer terimleri sözlüğü. Ankara: TDK Yayınları.
• Kovalenko, E.G. (2009). Russkiy yazık: Leksikologiya i frazeologiya. Krasnodar: Kubanskiy gos. niversitet.
• Krısin, L.P. (2007). Sovremennıy russkiy yazık. Leksiçeskya semantika. Leksikologiya. Frazeologiya. Leksikografiya. Moskva: Akademiya.
• Ojegov, S.İ. (1974). Leksikologiya. Leksikografiya. Kul’tura reçi. Moskva: Vısşaya Şkola.
• Ojegov, S.İ., Şvedova, N.Yu. (1999). Tolkovıy slovar’ russkogo yazıka. Moskva: Azbukovnik.
• Panov, M.V. Sabatkoyev, R.V. (1993). Russkiy yazık.. Leksika. Fonetika. Morfologiya. Sankt- Petersburg: Prosveşeniye.
• Samotik, L.G. (2012). Leksika sovremennogo russkogo yazıka. Moskva: Flinta.
• Tokarev, G.V. (2008). Sovremennıy russkiy literaturnıy yazık. Leksikologiya. Tula: Tgpu im. L.N. Tolstogo.
• Türkçe sözlük (2011). Ankara: TDK Yayınları.
• Valgina, N.S., Rozental, D.E., Fomina, M.İ. (2003). Sovremennıy russkiy yazık. Moskva: Logos.
• Vardar, B. (2007). Açıklamalı dilbilim terimleri sözlüğü. İstanbul: Multilingual Yayınları.
• Vinogradov. V.V. (1972). Russkiy yazık. Moskva: Vısşaya şkola.
• http://www.вокабула.рф/словари
• https://phraseology.academic.ru
• https://sozluk.gov.tr