AVRASYA EKONOMİK BİRLİĞİNDE KIRGIZİSTAN’IN GENEL DURUMU

Yıl 2023, Sayı: 60, 127 - 139, 18.12.2023

Şamil Balcı Bektaş Bulut

https://doi.org/10.17498/kdeniz.1376505

Öz

Avrasya Ekonomik Birliği; üye ülkeler arasında malların, hizmetlerin, sermayenin ve emeğin özgür dolaşımı hedeflenip organize edilen bir kurumdur. Üyeler arasındaki ticarette mevcut gümrük vergileri, eş etkili vergiler ve tarifelerin kaldırıldığı ve ayrıca birlik dışında kalan üçüncü ülkelere yönelik olarak da ortak gümrük tarifesinin uygulandığı bir ekonomik entegrasyon çeşididir (Avrasya Ekonomik Birliği Anlaşması 2014: 2-3). Avrasya Gümrük Birliği; Rusya, Belarus ve Kazakistan arasında imzalanan bir anlaşmadır. Bu birliğe Kırgızistan ve Ermenistan’ın üye olmalarıyla birlikte Avrasya Gümrük Birliği adını Avrasya Ekonomik Birliğine bırakmıştır. Literatürde ismin değişimiyle ilgili kesin bir açıklama yoktur fakat, Kırgızistan’ın daha önceden Avrasya Ekonomik Birliğine üye olacağı bilindiği için Avrasya Ekonomik Birliği adını almıştır. Kırgızistan bulunduğu konumu bakımından Asya’nın merkezi olarak bilinmektedir. Gümrük Birliği’nin Avrasya Ekonomik Birliği adını almasında Kırgızistan’ın bulunduğu coğrafi konum önem taşımaktadır. Çalışmanın amacı; Kırgızistan’ın Avrasya Ekonomik Birliği’ne giriş sürecinden günümüze kadar ekonomik göstergelerindeki değişimlerin hangi yönde (olumlu ya da olumsuz) olduğunu araştırmaktır.

Anahtar Kelimeler

Avrasya Ekonomik Birliği, Gümrük Birliği, Kırgızistan

ОБЩЕЕ ПОЛОЖЕНИЕ КЫРГЫЗСТАНА В ЕВРАЗИЙСКОМ ЭКОНОМИЧЕСКОМ СОЮЗЕ

Öz

Евразийский экономический союз (ЕАЭС) – это организация, которая способствует свободному перемещению товаров, услуг, капитала и рабочей силы между странами-участницами. Данный экономический союз представляет собой форму экономической интеграции, при которой существующие таможенные пошлины, налоги и тарифы с эквивалентным эффектом отменяются в торговле между членами, а также применяется единый таможенный тариф к третьим странам за пределами союза. Евразийский экономический союз был создан с целью развития экономического сотрудничества и интеграции, особенно между бывшими советскими республиками, а также для увеличения объемов свободной торговли между странами-участницами. Нельзя отрицать, что эта крупная экономическая организация предлагает странам-участницам различные возможности и вызовы. Разные факторы, такие как экономическая структура и уровень развития стран, могут по-разному влиять на страны-участницы. Следовательно, оценка влияния союза на страны-участницы имеет большое значение для их экономической политики.
Исходя из этого, целью настоящего исследования является изучение положительного или отрицательного влияния Евразийского экономического союза на Кыргызстан в период с 2013 по 2022 год, а также его оценка по показателям ВВП, национального дохода на душу населения, уровня инфляции, темпов роста, внешнеторгового баланса.
По результатам исследования видно, что экономические показатели Кыргызстана в целом стабильны, за исключением периода пандемии. Однако, по сравнению с другими странами-участницами наблюдается низкий темп экономического роста Кыргызстана и более низкий уровень дохода на душу населения, чем в других странах. Кроме того, внешнеторговый баланс Кыргызстана постоянно испытывает дефицит, и этот дефицит увеличивается, особенно в последние годы.

Anahtar Kelimeler

Экономика Кыргызстана, Евразийский экономический союз, торговые отношения Кыргызстана, таможенный союз, влияние Евразийского экономического союза на Кыргызстан

THE OVERALL STATE OF KYRGYZSTAN IN THE EURASIAN ECONOMIC UNION

Öz

The Eurasian Economic Union ("EAEU") is an organisation that ensures and regulates the free movement of goods, services, capital and labour between its member states. This economic union is a form of economic integration under which existing customs duties, taxes and tariffs with equivalent effects on trade between member countries are abolished and a common customs tariff is also applied to third countries outside the union. The Eurasian Economic Union has been established to promote economic cooperation and integration, particularly between the former Soviet states, and to increase free trade between its member states. It can be said that this large economic organization presents a variety of opportunities and challenges for its member countries. Various dynamics, such as the economic structure and the level of development of countries, may differentiate the impact of the union on member states. For this reason, assessing the impact of the union on member states is of great importance for their economic policies.
In this context, the objective of the study is to examine in which direction (positively or negatively) the Eurasian Economic Union has effects on Kyrgyzstan between 2013 and 2022, and to evaluate it in terms of GDP, national income per capita, inflation rate, growth rate, foreign trade balance indicators.
Consequently, the results of the study show that Kyrgyzstan's economic indicators are generally stable apart from the pandemic period. However, in comparison to other member states, the economic growth rate of Kyrgyzstan is low and the per capita income level is lower than in other countries. In addition, the foreign trade balance of Kyrgyzstan is constantly experiencing a deficit and this deficit has been increasing especially in recent years.

Anahtar Kelimeler

Economy of Kyrgyzstan, the Eurasian Economic Union, trade relations of Kyrgyzstan, Customs Union, the impact of the Eurasian Economic Union on Kyrgyzstan

Kaynakça

• Avcu, S. A. (2014). Avrasya Gümrük Birliği ve Kırgızistan: Avantajları ve Dezavantajları. Avrasya Etüdleri.
• Avrasya Ekonomik Birliğinde Yer alan Ülkelerin İstatistik Bilgileri http://www.eurasiancommission.org/ru/act/integr_i_makroec/dep_stat/union_stat/Pages/default.aspx 01.10.2023
• Cherevyk K.A. (2017). First Results of Kyrgyzstan’s Membership in EAEU: Economic Dimension, Bulletin of the volga region Institute of Administration, Vol. 17. № 4
• De Haas, M., & Vinokurov, E. (2012). Regional integration and economic convergence: Lessons from the Commonwealth of Independent States. Routledge.
• Demirtepe M. T., Omonkulov, O. (2022). Kırgızistan’ın Avrasya Ekonomik Birliği Üyeliği: Asimetrik İlişkinin Gölgesinde Refah Arayışı, Bölgesel Araştırmalar Dergisi Aralık 6 (2), 532-574
• Dura, C., Atik, H., & Dumrul, C. (2007). Avrupa Birliği Gümrük Birliği ve Türkiye. Nobel Yayınları İstanbul.
• Ertürk, E. (1997). Ekonomik Entegrasyon Teorisi ve Türkiye’nin İçinde Bulunduğu Entegrasyonlar, 1.Baskı, Ezgi Kitapevi Yayınları, Bursa.
• Halidov İ. (2015) Çok Kutuplu Dünya Sistemi İçin Rusya’nın Desteklediği Bölgesel ve Uluslararası Örgütler Akademik Bakış Dergisi Sayı: 51 Eylül – Ekim 2015 Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler E-Dergisi Celalabat – Kırgızistan
• Laitinen, A. (2018). Kyrgyzstan in the Eurasian Economic Union: challenges and opportunities (Master's thesis).
• Pirimbayev, C., & Ganiyev, C. (2010). Avrasya Ekonomik Topluluğu: Bir İktisadi İşbirliği Alternatifi. in International Conference on Eurasian Economies (pp. 82-85).
• Seyidoğlu, H. (2017). Uluslararası İktisat: Teori Politika ve Uygulama, 21.Baskı, Güzem Can Yayınları, İstanbul.
• Uyar, S. (2000). Ekonomik bütünleşmeler ve Gümrük Birliği teorisi. Dış Ticaret Dergisi, 19(4).
• Vinokurov, E. (2018). Introduction to the Eurasian economic union (pp. 1037-1058). Basingstoke: Palgrave Macmillan.
• Vinokurov, Evgeny & Libman, Alexander, 2012. "Eurasian Integration: Challenges of Transcontinental Regionalism," MPRA Paper 61639, University Library of Munich, Germany
• Yeliseyeu, A. (2019). The Eurasian Economic Union: expectations, challenges, and achievements. German Marshall Fund of the United States.
• Yıldırım O., Stamalieva M. (2019). Kırgızistan'ın Avrasya Ekonomik Birliği’ne Üyeliği, Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi Dergisi, 54(1), 681-700.
• Yüceol, H. M. (1999). Bölgeselleşme Süreci ve Türkiye-AB Gümrük Birliği. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (2).
• Ziguo, L. (2016). Eurasian Economic Union: Achievements, Problems and Prospects. China Int'l Stud., 58, 129.