SİYASİ GELİŞMELERİNİN AÇIKLAMASI: PRENS LEVAN (LEON) BATONİŞVİLİ CİNAYETİNİN KARMAŞIK SEBEPLERİ

Yıl 2023, Sayı: 60, 16 - 28, 18.12.2023

Manana Michitashvili

https://doi.org/10.17498/kdeniz.1386996

Öz

Makalede Rusya'nın yayılmacı hedeflerini vurgulayarak, 1770-1780'li yıllarda Kartl-Kakheti'deki karmaşık siyasi ortamın kapsamlı bir incelemesi sunulmuştur. Bu tarihsel bağlamda, başlı başına önemli bir figür olan ve saygı duyulan Kral Erekle’nin atası Levan Batonişvili'nin fedakâr çabaları özenle incelenmiştir. Bilgisi, derin zekâsı, cesareti ve kraliyet sarayında siyasetteki aktif rolüyle öne çıkan Levan Batonişvili, kilit bir karakter olarak karşımıza çıkmaktadır. Levan’ın ülkeyi birleştirmeyi ve savunma yeteneklerini geliştirmeyi amaçlayan hükümet politikalarının güçlendirilmesi konusunda Kral Erekle’ye olan sarsılmaz bağlılığı ve aktif desteği, çalışmamızın odak notası olmuştur. Batonişvili'nin kralın sadık bir müttefiki olarak rolü, daha geniş siyasi manzaranın anlaşılmasında hayati önem taşımaktadır. Birincil kaynakların dikkatli bir analizine ve siyasi olayların kronolojik bir incelemesine dayanan bu çalışmada, Batonişvili'nin nüfuzunu ve etkinliğini bilen Rusya’nın onu stratejik bir hedef olarak aldığı görülmektedir. Araştırmanın ortaya koyduğu gibi, Rusya’nın hedefe yönelik bu yaklaşımı, Gürcistan'ın Avrupa hedeflerini baltalamada önemli bir rol oynamış ve Rusya ile yakınlaşma yönündeki gelişim yörüngesini Rusya lehine derinden değiştirmiştir. Çalışmada yalnızca tarihi olayların ayrıntıları incelemekle yetinilmemiş aynı zamanda Batonişvili gibi kilit isimler ile 18. yüzyılda Kafkasya'nın kaderini belirleyen daha geniş jeopolitik güçler arasındaki karmaşık etkileşimler üzerinde durulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Levan (Leon) Batonişvili, Kral II. Irakli, Batonişvili suikastı, Gürcistan, Rusya

РАСКРЫТИЕ ПОЛИТИЧЕСКОЙ ДИНАМИКИ: ЗАПУТАННЫЙ МОТИВ УБИЙСТВА ЛЕВАНА (ЛЕОНА) БАТОНИШВИЛИ

Öz

В статье дается всестороннее исследование сложной политической среды в Картл-Кахетии в 1770-х и 1780-х годах, в частности, освещаются экспансионистские цели России. В этом историческом контексте тщательно исследуется альтруистические усилия Левана Батонишвили, значимой фигуры сам по себе и предка уважаемого царя Ираклия. Батонишвили, отличавшийся своей эрудицией, проницательным умом, смелостью и активной ролью в политике при королевском дворе, выступает в качестве ключевого персонажа. Его непоколебимая приверженность и решительная поддержка царя Ираклия, особенно в укреплении государственной политики, направленной на объединение страны и укрепление оборонного потенциала, являются неотъемлемыми аспектами, изучаемыми в этом исследовании. Роль Батонишвили как верного союзника короля становится решающей в понимании более широкого политического ландшафта. На основе тщательного анализа первоисточников и хронологического изучения политических событий в статье утверждается, что Россия, признавая влияние и эффективность Батонишвили, стратегически нацелилась на него. Этот целенаправленный подход, как выяснилось в ходе исследования, сыграл значительную роль в подрыве европейских устремлений Грузии, глубоко изменив траекторию ее развития в сторону сближения с Россией. Исследование не только предлагает тонкое понимание исторических событий, но также подчеркивает сложное взаимодействие между такими ключевыми фигурами, как Батонишвили, и более широкими геополитическими силами, определявшими судьбу Кавказа в 18 веке.

Anahtar Kelimeler

Леван (Леон) Батонишвили, царь Ираклий II, убийство Батонишвили, подрыв европейских устремлений Грузии, экспансионистские цели России.

UNVEILING POLITICAL DYNAMICS: THE INTRICATE MOTIVE BEHIND THE MURDER OF LEVAN (LEON) BATONISHVILI

Öz

The paper provides a comprehensive exploration of the complex political milieu in Kartl-Kakheti during the 1770s and 1780s, particularly elucidating Russia's expansionist objectives. Within this historical context, it meticulously examines the altruistic endeavors of Levan Batonishvili, a figure of significance in his own right and an ancestor to the esteemed King Erekle. Batonishvili, distinguished by his erudition, astute intelligence, courage, and active role in politics at the royal court, emerges as a pivotal character in the narrative. His unwavering commitment and robust support for King Erekle, especially in fortifying state policies that aimed at the unification of the country and bolstering defense capabilities, are integral facets explored in this research. Batonishvili's role as a stalwart ally to the king becomes crucial in understanding the broader political landscape. Through a meticulous analysis of primary sources and a chronological examination of political events, the paper posits that Russia, recognizing the influence and effectiveness of Batonishvili, strategically targeted him. This targeted approach, as unveiled through the research, played a significant role in disrupting Georgia's European aspirations, profoundly altering its developmental trajectory towards alignment with Russia. The research not only offers a nuanced understanding of historical events but also underscores the intricate interplay between key figures like Batonishvili and the broader geopolitical forces shaping the fate of the Caucasus in the 18th century.

Anahtar Kelimeler

Levan (Leon) Batonishvili, King Erekle II, murder of Batonishvili, disrupting Georgia, Russia’s expansionist objectives

Kaynakça

• Bendianishvili, A., Daushvili, A., Samsonadze, M., Kokrashvili, Kh., Chumburidze, D., Janelidze, O., (2008)“Rusuli kolonializmi sakartveloshi” Tbilisi
• Buleishvili, M., (1991) “ Kartveli eklesiis msakhurebi ruset-sakartvelos diplomatiur urtiertobashi”, Tbilisi
• Doborjginidze, N., (2019)” Eerekle meorisa da misi samepos evropuli proektsia, tsignshi, kartvelta kulturuli kvali germaniashi, Tbilisi
• Ioseliani, A., (1985) “Tvisebrivad akhali etapi ruset-sakartvelos urtiertobashi, turkettan 1768-1774 tslebis omshi ertoblivi monatsileoba da rusetis progresuli misia”, saistorio moambe, Tbilisi
• Kakabadze, S., (1919) “Sakartvelo erek’le II-s dros”, qoveltviuri zhurnali shvidi mnatobi, Tbilisi
• Kakabadze, S., (1922) “Sakartvelos istoria, akhali saukuneebis epoka (1500-1810 tslebshi, Tbilisi
• Macharadze,V., (1968) “Basiki diplomatiur sarbilze”, Tbilisi
• Natsvaladze, M., (2021) “ Shvidtsliani omisa da berdznuli proekis kavkasiuri segmentis urtiert- mimartebisatvis”, Abreshumis gzis me-16 distantsiuri saertashoriso konperentsia,14-15 oktomberi
• Samsonadze, M., (1988) “Sakartvelos gaertianebis problema da sagareo orientatsia XVIII saukuneshi”, Tbilisi
• Sharashidze, K., (1942) “Iese oses dZis qoranikoni”, saqarTvelos ssr mecnierebata akademiis moambe, XIII, Tbilisi,
• Tabaghua, I., (1979) “Sakartvelo saertashoriso arenaze XVIII saukunis meore nakhevarshi, Tbilisi
• Javakhishvili, I (2006)”Damokidebuleba rusetsa da sakartvelos shoris XVIII saukuneshi, Tbilisi
• Janelidze, O., (2010) “Dapqroba tu nebaqoplobiti sheerteba”, analebi, №6., Tbilisi
• Janashvili, M.,(1898) “Mefe Erekle”, Tbilisi
• BatoniSvili, D., (1941) “Akhali istoria”, Tbilisi.
• BatoniSvili, V., (1914) “Istoriebi agtsera”, Tbilisi
• BatoniSvili, B., (1941) “Akhali motkhroba, Tbilisi
• Ioselini, A., (1950) “Iese baraTaSvilis cxovreba-anderZi, teqsti gamosca SesavliT, SeniSvnebiT, leqsikoniTa da saZieblebiT a. ioselianma, masalebi saqarTvelosa da kavkasiis istoriisaTvis (msk) nakv. 28, Tbilisi
• Kakabadze, S., (1919) “Saistorio krebuli tsigni IV, Tbilisi
• Kakabadze, S., (1914) , “tserilebi da masalebi sakartvelos istoriisatvis, tsigni. I, Tbilisi
• Kekelia, M., (1963) “Msajultshekrebulobis ganacheni 1782 tslisa, saistorio moambe, №15-16, Tbilisi
• Lortkipanidze, I.,(1940) “Masalebi sakartvelos istoriisatvis(me-18saukune), masalebi sakartvelosa da kavkasiis istoriisatvis, nak’v. II, Tbilisi
• Macharadze, V., “Masalebi XVIII saukunis meore nakhevris ruset-sakartvelos urtiertobis istoriisatvis, natsili III, nakv. II
• Orbeliani, A. V., (1914) “Daghestnidan lekobis gamosvla da skhva ambebi aleksandre vakhtangis dze jambakur- orbelianisa, gamotsemuli s. kakabadzis mier,Tbilisi
• Rhainegs, I., (2002) “mogzauroba sakartveloshi”, germanulidan targmna, shesavali da sadzieblebi daurto gia gelashvilma, Tbilisi
• Shvelidze, D., (1983) “Sanktpeterburgis utsqebani erekle II- is shesakheb, tsiskari, № 2, 3.13 Tbilisi
• Tsintsadze,I.,(1970) “Masalebi ruset-sakartvelos urtiertobis istoriisatvis (1782-1791tslebi), saistorio moambe, №23- 24, Tbilisi
• Kherkheulidze, O., (1989) “Mepoba irakli meorisa”, teksti gamosatsemad moamzada, gamokvleva, leksikoni da sadziebeli daurto L. Mikiashvilma, Tbilisi
• Butkov, G., (1869) “Materialy dlâ novoj istorii Kavkaza,ʺ 1722 po 1803 godʺ, častʹ Š. SPB
• Burnashev S. N.,(1896) “Kartina Gruzii ili opisanie političeskogo sostoâniâ carstv Kartalinskago i Kaḫetinskago. Sdelannoe prebyvaûŝim pri ego Vysočestve care Kartalinskom i Kaḫetinskom Iraklii Temurazoviče polkovnikom i kavalerom Burnaševym v Tiflise v 1786g. Izdanie K.N. Begičeva, Tbilisi
• Tsagareli, A.A.,(1898) ”Gramoty i drugie istoricheskie dokumenty XVIII stoletia otnosashiesa k Gruzii, tom. I, Vyp. I, SPb
• Tsagareli, A. A. (1898)” Gramoty i drugie istoricheskie dokumenty, otnosâshiesâ do Gruzii. T. II. Vyp. I. S 1768 po 1801 god, SPb
• Tsagareli, A. A. (1902) Gramoty i drugie istoričeskie dokumenty XVIII stoletiâ otnosâŝiesâ do gruzii, tom. II, Vyp. II. C 1769 po 1801god. SPb.
• Grigorân.V. R.(1972) “Arḫiv armânskogo katolikosa Gukasa Karneci kak pervoistočnik po istorii Zakavkazʹâ posledniḫ desâtiletiij XVIII veka. zhurnal matsne, Tbilisi
• Markova, O., (1966) Feodalʹnaâ reakciâ na progressivnuû politiku edinoderžaviâ Gruzii (Vystuplenie knâzâ Aleksandra Gruzinskogo 1766-1783 gg.), krebuli kavkasiis khalkhta istoriis sakitkhebi, Tbilisi
• Gazeti, “Iveria”, 1892:N121
• Sakartvelos tsentraluri sakhelmtsifo saistorio arqivi, f. 1448, saqme 1300; f. 1448, s.4557; f. 1448, s.4558; f.1448, s. 5524; f. 1448, s. 4560; f. 1448, s. 4561; f. 1448, s. 4562; f. 1449, s. 1368.
• Khelnatserta erovnuli centri HdH- 8520. Hd -8520; Hd-1374.