Öğretmenlerin Milli Eğitim Müfettişlerinin Okul Yönetimine Yönelik Rehberlik Rollerine İlişkin Algıları

Yıl 2017, Cilt: 5 Sayı: 1, 89 - 101, 20.06.2017

Seyithan Demirdağ Emriye Ecer Kübra Aydoğan Seval Tunç

Öz

Teftiş, öğrenme sürecinin iyileştirilmesi, öğretim programının, öğrenme ve öğretme materyallerinin geliştirilmesidir. Bu araştırmanın amacı, öğretmenlerin milli eğitim müfettişlerinin rehberlik rollerini gerçekleştirme düzeylerine ilişkin algılarını ölçülmektir. Bu nicel çalışmada, ilişkisel tarama modeline dayanan betimsel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu Zonguldak iline bağlı bir ilçedeki seçkisiz olamayan non-random yöntemle seçilen ve devlet okullarında görevli olan 175 öğretmen oluşturmaktadır. Katılımcıların 106’sı kadınlardan %60.6 , 69’u ise erkeklerden %39.4 oluşmaktadır. Çalışmada veri toplama aracı olarak dört alt boyuttan oluşan Denetimde Rehberlik İlgili Yeterlilikler Ölçeği kullanılmıştır. Elde edilen verilerin araştırma sorularına göre analiz edilebilmesi için t-testi, ANOVA, Pearson Momentler Çarpımı Korelasyon Katsayısı ve Aşamalı Regresyon analizleri kullanılmıştır. Bulgulara göre, Milli Eğitim müfettişlerinin rehberlik rollerinin alt boyutları incelendiğinde en yüksek ortalama okul yönetimine yönelik rehberlikte, en düşük ortalama ise eğitim çalışanlarının gelişimine yönelik rehberlikte gerçekleştiği görülmüştür. Sonuçlara göre ayrıca, müfettişlerin eğitim çalışanlarının gelişimine yönelik rehberlik rolleri ile okul yönetimine, öğretim faaliyetlerine ve eğitim faaliyetlerine yönelik rehberlik rolleri arasında pozitif yönde ve yüksek düzeyde bir ilişki olduğu bulunmuştur

Anahtar Kelimeler

Teftiş, Okul yönetimi, Milli Eğitim müfettişleri, Öğretmenler, Rehberlik Rolleri

Examining the Guidance Roles of Educational Inspectors Based On the Perceptions of the School Teachers

Öz

Inspection includes the improvement of the learning process and the development of the teaching program and teaching materials. The aim of the study is to examine guidance roles of educational inspectors based on the perceptions of the school teachers. The quantitative study included a descriptive model. The study group was composed of 175 teachers who were selected by a non-random selection method in the province of Zonguldak, Turkey. Among the participants, there were 106 women 60.6% and 69 men 39.4% . In the study, a developed scale named “The Guidance Roles of Education Inspectors” was used for data collection. The instrument also included four subscales. The t-test, ANOVA, Pearson correlation and stepwise regression analyzes were used to analyze the data obtained according to the research questions. According to findings, the perceptions of teachers were at the highest level on guidance roles for school administration, and the lowest on guidance roles for the improvement of teachers. The results also showed that there were a positive and a significant relationship between the guidance roles of educational inspectors for the improvement of teachers and school administration and instructional activities

Anahtar Kelimeler

Inspection, School Administration, Inspectors of National Education, Teachers, Inspector’s Roles

Kaynakça

• Akcan, E., & Polat, S. (2015). Müfettiş denetiminin öğretmenlerin motivasyonuna etkisi. Journal of International Social Research, 8(40).
• Aküzüm, C., & Özmen, F. (2013). Eğitim denetmenlerinin rollerini gerçekleştirme yeterlikleri: bir meta-sentez çalışması. Ekev Akademi Dergisi, 56(56), 97-120.
• Akyüz, Y. (1989). Türk eğitim tarihi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Yayınları. Ankara Üniversitesi Basımevi: Ankara.
• Atay, K. (1996). İlköğretim müfettişlerinin yeterlikleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 2(1), 25-38.
• Ateş, A. (2014). Milli eğitim müfettişlerinin rehberlik rollerini gerçekleştirme düzeylerine ilişkin ilkokul ve ortaokul öğretmenlerinin algıları. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Fatih Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Aydın, İ.P. (2003). Eğitim ve öğretimde etik. Pegem A Yayınevi: Ankara.
• Aydın, M. (2007). Çağdaş eğitim denetimi. (6.Baskı). Hatipoğlu Basım ve Yayım: Ankara.
• Aytekin, H. (1991). İttihâd ve Terakkî dönemi eğitim yönetimi. Gazi Eğitim Fakültesi.
• Balyer, A., & Gündüz, Y. (2014). Eğitim müfettişlerinin görevlerinden dolayı yaşadıkları stres düzeyinin incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 39(174).
• Başar, H. (1995). Eğitim denetçisi. Pegem Yayın: Ankara.
• Başaran, İ.E. (1993). Eğitim yönetimi. Kadıoğlu Matbaası: Ankara.
• Binbaşıoğlu, C. (2005). Türk eğitim düşüncesi tarihi. Anı Yayıncılık: Ankara.
• Bozkurt, E., & Başaran, A. (2003). Türk milli eğitim teftiş sisteminde yapılanma sorunu. Tem-Sen Yayınları: Ankara.
• Buluç, B. (1997). Türk eğitim sisteminde teftiş ve denetim alt sisteminin gelişim süreci. Bilgi Çağında Eğitim Dergisi, 4, 27-30.
• Burgaz, B. (1995). İlköğretim kurumlarının denetiminde yeterince yerine getirilmediği görülen bazı denetim rolleri ve nedenleri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 11, 127-134.
• Bursalıoğlu, Z. (1994). Okul yönetiminde yeni yapı ve davranış. Pegem Yayınları, 9. Basım: Ankara.
• Bush, T. (2003). Theories of educational leadership and management. Sage.
• Dağlı, A. (2000). İlköğretim öğretmenlerinin algılarına göre ilköğretim müdürlerinin etkili müdürlük davranışları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 23, 431– 442.
• Danyeri, Ö. (2001). İlköğretim müfettişlerinin rehberlik rollerini gerçekleştirme düzeylerinin belirlenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
• Ekleme, Y. (2001). İlköğretim okulu yöneticilerinin denetim ile ilgili görevlerini yerine getirme düzeyleri. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Gökçe, F. (1994). Eğitimde denetimin amaç ve ilkeleri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(10), 73-78.
• Güçlü, N. (1998). Okul müdürlerinin sosyal beceri düzeylerinin belirlenmesi üzerine bir araştırma. VII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi, 9–11 Eylül, 1998.
• Gün, A.N. (2001). İlköğretim müfettişlerinin rehberlik rolleri ile öğretmenlerin algıları. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
• Gündüz, Y. (2008). Avrupa Birliği’ne uyum sürecinde Mili Eğitim Bakanlığı teftiş sisteminin yenilenme ihtiyacı. Yayınlanmamış doktora tezi. Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Gündüz, Y. (2015). Eğitim örgütlerinde denetimin gerekliliği: Kuramsal bir çalışma. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 34(34).
• Heifetz, R. A. (1994). Leadership without easy answers (Vol. 465). Harvard University Press.
• Kahraman, N. (2003). İlköğretim müfettişlerinin mesleki etik ilkeleri ve bu etik ilkelere uyma düzeyleri. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Kale, M. (2013). Perceptions of college of education students in Turkey towards organizational justice, trust in administrators, and instructors. Higher Education, 66(5), 521-533.
• Kamal, M. S. (1994). Ortaöğretimde müfettişlerin rehberlik etkinlikleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Karagözoğlu, G. (1977). İlköğretimde teftiş uygulamaları. Yayımlanmamış doktora tezi. Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Karasar, N. (2012). Bilimsel araştırma yöntemi: kavramlar, ilkeler, teknikler. Nobel Yayın Dağıtım.
• Kavas, E. (2005). İlköğretim müfettişlerinin denetim davranışlarına ilişkin öğretmen algı ve beklentileri. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Pamukkale Üniversitesi, Denizli.
• Kayıkçı, K., & Müfettişi, H. M. E. M. İ. (2005). Milli Eğitim Bakanlığı müfettişlerinin denetim sisteminin yapısal sorunlarına ilişkin algıları ve iş doyum düzeyleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 44(44), 507-527.
• Kodaman, B. (1980). Abdülhamid devri eğitim sistemi (Vol. 22). Ötüken.
• Korkmaz, M., & Özdoğan, O. (2005). İlköğretim müfettişlerinin rehberlik görevlerini gerçekleştirme düzeyleri. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 3(4), 431-443.
• Köklü, N., Büyüköztürk, Ş., & Çokluk, A. G. Ö. (1999). İlköğretim müfettişlerinin araştırma yeterlikleri ve araştırma eğitimine ilişkin görüşler. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 19(19), 325-339.
• Köroğlu, H., & Oğuz, E. (2011). Eğitim müfettişlerinin rehberlik rollerine yönelik öğretmen, yönetici ve eğitim müfettişi görüşleri. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 1(2), 9-25.
• Kurnaz, Ö. (2002). İlköğretim okullarında görev yapan öğretmenlerin ilköğretim müfettişlerinin yöneticilik, liderlik, rehberlik ve öğreticilik yeterlikleri konusundaki görüşleri (İstanbul ili Beşiktaş ilçesi örneği). Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Yıldız Teknik Üniversitesi, İstanbul.
• Kurtulan, I. (2007). Özel eğitim öğretmenlerinin mesleki etik değerler açısından kendilerini değerlendirmeleri. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Ladd, H. F. (2007, November). Holding schools accountable revisited. In Spencer Foundation Lecture in Education Policy and Management, presented at the 2007 APPAM Fall Research Conference, Washington DC, November (Vol. 8).
• Ladd, H. F., & Fiske, E. B. (2009). Weighted student funding for primary schools: An analysis of the dutch experience. Sanford School of Public Policy Working Paper (Duke University), SAN09-02.
• Luginbuhl, R., Webbink, D., ve de Wolf, I. (2007). Do school inspections improve primary school performance?. The Hague, The Netherlands: CPB.
• McCarthy, J. P. (1999). The articulation of secondary and higher education: Four historical models at the University of Gerogia. History of Higher Education Annual, 19, 42-43.
• MEB. (1977). Cumhuriyet Devrinde Milli Eğitim Bakanlığı Teftiş Kurulu. Milli Eğitim Basımevi: İstanbul.
• MEB. (1999). İlköğretim Müfettişleri Başkanlıkları Yönetmeliği; MEB. (2001). İlköğretim Müfettişleri Başkanlıkları Rehberlik ve Teftiş Yönergesi; http://www.meb.gov.tr
• MEB. (2014). Milli Eğitim Temel Kanunu İle Bazı Kanun Ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun. Resmi Gazete (14.03.2014/28941), Ankara.
• Memduhoğlu, H. B. (2012). Öğretmen, yönetici, denetmen ve öğretim üyelerinin görüşlerine göre Türkiye’de eğitim denetimi sorunsalı. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 12(1), 135-156.
• Ovalı, Ç. (2010). İlköğretim müfettişlerinin rehberlik rollerinin yerine getirme düzeyine ilişkin müfettiş, yönetici ve öğretmen görüşleri. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Balıksesir: Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Özbaş, M. (2002). İlköğretim okulu müdürlerinin sınıf içi etkinliklerin denetiminde yapmaları gereken ve yapmakta oldukları işler konusunda müdür ve öğretmen görüşleri. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Özdayı, N., & Özcan, Ş. (2005). Teftiş sürecindeki geribildirimlere göre teftişin öğrenen örgüt kültürüne katkılarının öğretmen görüşleriyle değerlendirilmesi. Eğitim ve Bilim, 30(136).
• Özdemir, T. Y., Özan, B. M., & Akgün, M. (2011). Denetlenenlerin rehberlik/teftiş sürecinde memnun oldukları/olmadıkları hususlar. III. Uluslararası Katılımlı Eğitim Denetim Kongresi Kongre Kitabı, 506-520.
• Özyar, A. (2003). Milli Eğitim Bakanlığı’nın öğretmen yetiştirme politikaları. Ankara. 10(6), 2010. http://oyegm. meb. gov. tr/ortasayfa/gn_md_sunu. htm
• Sağlamer, E. (1985). Eğitimde teftiş ve teknikleri. Gül Yayınevi: Ankara.
• Sapancı, A., Aslanargun, E. & Kılıç, A. (2014). Eğitim müfettişlerinin öğretmen denetiminde kullandıkları güç türleri. Anadolu Eğitim Liderliği ve Öğretimi Dergisi. 2(2), 52-68.
• Sarpkaya, R. (2004). İlköğretim denetmenlerinin denetim sürecinde karşılaştıkları sorunlar. SDÜ Burdur Eğitim Fakültesi Dergisi, (8), 114-129.
• Seferoğlu, S. S. (2003). Öğretmenlerin hizmet-içi eğitiminde yeni yaklaşımlar. Çağdaş Eğitim Sistemlerinde Öğretmen Yetiştirme Ulusal Sempozyumu, Eğitimde Yansımalar: VII, 149-167.
• Selçuk, G., Uslu, A. C., & Yalçınkaya, M. (2012). Eğitim müfettişlerinin mesleki yeterlik düzeylerine göre hizmet-içi eğitim ihtiyaçlarının incelenmesi. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(1), 288-310.
• Su, K. (1974). Türk eğitiminde teftişin yeri ve önemi. Milli Eğitim Basımevi: İstanbul.
• Şimşek, H. (2004). Eğitim yöneticilerinin yetiştirilmesi: karşılaştırmalı örnekler ve Türkiye için öneriler. Çağdaş Eğitim Dergisi, 29(307), 13-21.
• Taş, A. (2003). İlköğretim okul yöneticilerinin öğretim liderliği rollerini gerçekleştirme durumları. Eğitim Araştırmaları, 11, 166–176.
• Taymaz, H. (2005). Eğitim sisteminde teftiş: kavramlar, ilkeler, yöntemler. PegemA Yayıncılık: Ankara.
• Taymaz, H. (1995). Teftişte karşılaşılan sorunlar ve öneriler. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 1(1), 109-112.
• Taymaz, H. (1982). Teftiş: kavramlar, ilkeler, yöntemler. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi, Ankara.
• Ünal, A. (1999). İlköğretim denetçilerinin rehberlik rolünü gerçekleştirme yaklaşımları. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Ünal, S., & Sığırcı, M. (2000). Öğretmenlerin denetmenleri değerlendirmesi ve onlardan beklentileri. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 12, 281-294.
• Ünal, S., Demirkol, Z. & Ümmet, D. (2010). İlköğretim müfettişlerinin öğretmenlerin mesleki gelişimlerine katkısı. II. Uluslararası Katılımlı Eğitim Denetimi Kongresi. Kütahya. 501‐ 507.
• Yıldırım, B. (2001). İlköğretimde denetimin etkinliği için yeni bir iletişim modeli. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(1), 214-224.
• Yılmaz, H. (2014). Tanzimattan günümüze maarif müfettişliği ile ilgili düzenlemeler bağlamında etik ilkeler. Türkiyat Mecmuası, 24/Güz, 261-284.
• Yılmaz, K. (2009). Okul müdürlerinin denetim görevi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(1).