Öğretmen Adaylarının ve Öğretmenlerin Çocuk Edebiyatına İlişkin Görüşleri

Yıl 2018, Cilt: 6 Sayı: 2, 231 - 243, 25.12.2018

Ayşe Özgül İnce Samur

Öz

Bu çalışmanın amacı, öğretmen adaylarının ve öğretmenlerin çocuk edebiyatına ilişkin görüşlerinin incelenmesidir. Aynı dönem aynı öğretim üyesinden çocuk edebiyatı dersini alan hem lisans eğitimi gören Türkçe Eğitimi Anabilim dalı öğrencilerinin hem de bu bölümde yüksek lisans yapan öğretmenlerin, çocuk edebiyatına ilişkin görüşlerini belirlemek temel amaçtır. Çocuk edebiyatı, yükseköğretimde bir ders olmasından öte yaşamsal bir gerekliliği de içeren bir alandır. Başka bir söyleyişle, bireyin doğumundan başlayarak ergenliğe uzanan süreçte “okuma kültürü” edinmesine olanak sağlayan araçların yani çocuk kitaplarının yer aldığı bir alandır. Çocuk kitapları; çocuğun yaş düzeyleri, gelişim özellikleri ve gereksinimleri doğrultusunda sanatçı duyarlığıyla hazırlanmış sözlü ve yazılı uyaranlardır. Bu bilinçle, bu alanın uygulayıcıları olarak öğretmen adaylarının ve öğretmenlerin çocuk edebiyatının çocuğun yaşamındaki yeri ve önemi hakkındaki görüşleri önemli bir konudur. Bu çalışma, nitel araştırma desenlerinden durum çalışması yöntemiyle yürütülmüştür. Araştırmanın çalışma grubunu, 2016-2017 yılı eğitim-öğretim döneminde Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi, Ereğli Eğitim Fakültesi Türkçe Eğitimi Anabilim dalında üçüncü sınıfta öğrenim gören “16 öğretmen adayı” ve aynı bölümde yüksek lisans yapan “4 öğretmen” olmak üzere toplamda 20 kişi oluşturmaktadır. Verilerin toplanmasında yarı yapılandırılmış görüşmeden yararlanılmıştır. Uzman görüşlerine de başvurularak 6 sorudan oluşan yarı yapılandırılmış görüşme formu hazırlanmış ve birebir görüşme yöntemiyle kayıt altına alarak uygulanmıştır. Görüşmelerden elde edilen verilerin analizinde ise betimsel analiz tekniği kullanılmıştır. Araştırmanın sonunda, öğretmen adaylarının ve öğretmenlerin çocuk edebiyatı dersine bağlı olarak çocuk edebiyatına ilişkin farkındalıklarının olumlu anlamda gelişme gösterdiği belirlenmiştir

Anahtar Kelimeler

Öğretmen Adayları, Öğretmenler, Çocuk Edebiyatı Dersi, Çocuk Kitapları, Çocuk Edebiyatına İlişkin Farkındalık

The Views of Teacher Candidates and Teachers Regarding Children’s Literature

Öz

The purpose of this study is to analyze the opinions of teacher candidates and teachers regarding children’s literature. It is the main purpose to determine the opinions which belong to ones who are undergraduate in department of Turkish education and Turkish teachers doing master degree from the same lecturer at the same period. Children’s literature refers a specific field which includes vital necessity much more than a course given at the universities. In other words, children’s literature is an area where we can find lots of facilities to examine ”reading culture” from the birth to adolescent. In short, there can be children’s books. Children’s books are both oral and written stimulates which are prepared by approaching to children’s ages, necessities and properly developments with an artist sensitivity. With this awareness; as people who put them into practice, both teacher candidates and teachers’ views play an important role about children’s literature and its effect in children’s lives, it is an important issue. The study included a case-study method as a qualitative research design. Research staff consists of sixteen teacher candidates attending to Zonguldak Bulent Ecevit University, Faculty of Eregli Education grade 3rd and four teachers who do master degree in the same department in 2016-2017 education term. Totally this study include twenty persons. Semi-structured interviews were used to collect the datas. Semi structured forms which include six questions were prepared by consulting expert opinions so that we could do research the opinions reading children’s literature. These interviews were carried out and recorded one-to-one interview technique. Thanks to these interviews, descriptive analysis style was also used to analyze the obtained data. Following the searches, it has been observed that there have been positive awareness developments regarding children’s literature between teachers and teacher candidates

Anahtar Kelimeler

Teacher Candidate, Teachers, Children’s Literature Lesson, Children’s Books, The Opinions Regarding Children’s Literature

Kaynakça

• Can, G. (2012). Kişilik gelişimi. Eğitim psikolojisi. B. Yeşilyaprak. (Ed.). PegemA Yayıncılık: Ankara.
• Creswell, J. W. (2014). Nitel araştırma yöntemleri (Nitel, Nicel ve Karma Yöntem Yaklaşımları) (S. B. Demir, Çev.). Ankara: Eğiten Kitap.
• Dilidüzgün, S. (2018). Çağdaş Çocuk Yazını. Tudem Yayınları: İzmir.
• Dowling, M. (2002). Young children’s personal, social and emotional development. Paul Chapman Publishing: London.
• Gander, M. J. & Gardiner, H. W. (2007). Çocuk ve ergen gelişimi.(Yay. Haz. B. Onur). İmge Kitabevi: Ankara.
• Hall, S. (2000). Using picture storybooks to teach character education. Oryx Press: Arizona.
• Hatch, J. A. (2010). Rethinking the relationship between learning and development: teaching for learning in early childhood classrooms. The Educational Forum. (74), 258–68.
• İnce Samur, A.Ö. (2014). Bireylere Okuma Kültürü Edindirme İzlencesi (0-14 Yaş). Yayımlanmış (bir bölümü) doktora tezi, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• İnce Samur, A. Ö. (2016). Okuma Kültürü Nasıl Kazandırılır/ Okulöncesi Dönem (0-6 Yaş). Anı Yayıncılık: Ankara.
• Kolaç, E., Demir, T. & Karadağ, R. (2012). Öğretmen adaylarının dil eğitiminde çocuk edebiyatı metinlerinin kullanımına yönelik görüşleri. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 161, 1-18.
• Kutlu, S. (2011). Okulöncesi çocuk edebiyatı yapıtlarındaki resimlerin çocuğa göreliğinin, öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi: Eskişehir ili örneği. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Martins, A. B. & Marques, A. (2010) “Promoting a Reading Culture in School Community: How to Engage Reading Activities Cross Curricula, Directors, Teachers, Students, Parents, Administrative Services, Local Authorities, Public Libraries and Other Partners–Relating a Project”. Diversity Challenge Resilience: School Libraries in Action Proceedings of the 12th Biennial School Library Association of Queensland, the 39th International Association of School Librarianship Annual Conference İncorporating the 14th International Forum on Research in School Librarianship, Brisbane QLD, Australia.
• Miles, M. B. ve Huberman, A. M. (2015). Nitel veri analizi (S. Akbaba Akgül ve A. Ersoy, Çev.). Ankara: Pegem Akademi.
• Olson, D. (2007). Jerome bruner the cognitive revolution in educational theory. continium International Publishing Group: London, New York:
• Özözen, M. (2014). Çocuk edebiyatı dersinin çocuk gelişimi programı öğrencilerinin kitap okuma alışkanlığı üzerindeki etkisi. Sosyal Bilimler Dergisi, 16(2), 51-62.
• Robson, C. (2015). Bilimsel Araştırma Yöntemleri- Gerçek Dünya Araştırması. (Çev. Ed. Çınkır, Ş.ve Demirkasımoğlu, N.). Anı Yayıncılık: Ankara.
• Russell, D. L. (2009). Literature for children. Pearson Education Publishing: London.
• Saban, A. & Ersoy, A. (2016). Eğitimde nitel araştırma desenleri. Anı Yayıncılık: Ankara.
• Sever, S. (2007).Okuma Kültürü Edinme Sürecinde Türkçe Öğretiminin Sorumluluğu. Okuma Kültürü ve Okullarda Uygulama Sorunları Toplantısı. Ankara: MEB Devlet Kitapları Müdürlüğü.
• Sever, S. (2010). Çocuk ve Edebiyat. Ankara: Tudem Yayıncılık.
• Stake, R. E. (2003). Case studies. In N. K. Denzin, & Y. S. Lincoln (Eds.),Handbook of qualitative research (pp. 134- 164). Sage Publications: Thousand Oaks, CA
• Şen, S. (2010). Okul öncesi eğitime giriş. G. Haktanır. (Ed.). Anı Yayıncılık: Ankara.
• Temizkan, M. (2011). Türkçe öğretmeni adaylarının çocuk kitaplarında bulunması gereken özellikleri algılama durumları. GÜ, Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31( 2), 339-357.
• Turan, F. & Ulutaş, İ. (2016). Okul öncesi eğitim kurumlarındaki resimli öykü kitaplarının özellikleri ile öğretmenlerin bu kitapları kullanma durumlarının incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Eğitim Araştırmaları Dergisi, 2(1), 21-45.
• Uğurelli, Y. Ö. (2017). Üniversitelerde çocuk edebiyatı öğretiminin öğretim elemanı, ders kitabı ve öğrenci başarı düzeyine göre değerlendirilmesi. Yayımlanmamış doktora tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Yakar, Y. M., Yılmaz, O. & Arslan, M. A. (2016). türkçe öğretmeni adaylarının edebiyat ve çocuk edebiyatı kavramlarına ilişkin algıları. Dil ve Edebiyat Eğitimi Dergisi, (17), 95-105.
• Yavuzer, H. (2006). Doğum öncesinden ergenlik sonuna çocuk psikolojisi. Remzi Kitabevi: İstanbul.
• Yazıcı Okuyan, H. (2009). Türkçe ve sınıf öğretmenlerinin okuma saatlerinde kullanılan çocuk edebiyatı ürünlerini seçme ölçütleri. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(18), 135-159.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (1999). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayınevi: Ankara.
• Yılmaz, B. (2009). Çocuklarda Okuma Kültürünü Geliştirmede Ebeveyn ve Öğretmenin Rolü. Çocuk ve Okuma Kültürü Sempozyumu. Ankara: Eğitim Sen Yayını, 133-140.
• Yılmaz, O. (2016). Türkçe öğretmeni adaylarının çocuk edebiyatı dersine ilişkin düşünceleri üzerine olgubilimsel bir araştırma. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (31): 33-59.