İslȃm Din Eğitiminde Montessori Modelinin Uygulanabilirliği Üzerine

Yıl 2019, Cilt: 7 Sayı: 1, 19 - 36, 20.06.2019

Ayhan Yurdagül , Mehmet Şanver

Öz

Bu araştırmanın amacı İtalyan bir tıp doktoru olan Maria Montessori tarafından 20.yy’ın başlarında ‘Çocuk Evi’ adıyla başlatılmış olan Montessori eğitim modelini yazınsal olarak araştırmak, bu modelin din eğitimi konusuna yaklaşımını, sağladığı açılımları ve bu açılımların İslam din eğitimi örneğinde nasıl ve ne derece uygulanabileceğini incelemektir. Bu amaç doğrultusunda ortaya çıktığı topraklar ve uygulama alanı bulduğu ülkeler açısından bir asrı çoktan aşmış olan; ülkemiz eğitimcileri içinse neredeyse yeni sayılan bu eğitim modelinin kurucusu Maria Montessori’nin eserleri incelenmiş, hakkında yazılmış kitap, makale, araştırma, tez, internet kaynakları vb. çalışmalar gözden geçirilmiş ve çeşitli veriler toplanmıştır. Daha sonra İslam din eğitiminde uygulanan metotlar, Kur’an-ı Kerim ve İslȃm peygamberinin uygulamaları, önemli klasik dönem ve modern İslam eğitimcilerinin yaklaşımları da dikkate alınarak, her iki yaklaşım ayrı ayrı ele alındıktan sonra, örtüştükleri noktalar ve yaklaşım farklılıkları çerçevesinden yaklaşılarak mukayese edilmeye çalışılmıştır

Anahtar Kelimeler

Eğitim, Din Eğitimi, İslami Eğitim, Montessori, Alternatif Eğitim

Upon the Applicability of Montessori Model in Islamic Religious Education

Öz

The aim of this study was to search the Montessori method of education which was developed by Maria Montessori -an Italian medical doctor- who opened her first classroom, the Casa dei Bambini, or Children’s House, in a tenement building in Rome in the early 20th century. And to analyze how and to what extent the Montessori Method and its philosophy are applicable to Islamic teachings and education. Though Montessori Method has been used for more than 100 years around Europe, It is still new for educators in Turkey. Taking into consideration this fact; In this search, firstly, Maria Montessori’s her own studies and books have been analyzed and read, the books and other studies such as articles and master studies on her method and principles were revised. Secondly, applications used in Islamic religious Education, methods implied in holy book Quran and used by Prophet Muhammad p.b.u.h were reviewed and approaches of the Islamic scholars of modern and classic era of Islamic religious education were also revised and finally, after making the analyze of the differences and similarities between the approaches and philosophy of Islamic religious education methods and Montessori Method, this study tried to compare Montessori Method and Islamic Religious Education methods in terms of their overlapping points and approach differences

Anahtar Kelimeler

Education, Religious Education, Islamic Education, Montessori, Alternative Education

Kaynakça

• Ay, M. E. (2016). Çocuklarımıza Allah’ı nasıl anlatalım?, Timaş Yayınları: İstanbul.
• Akyüz, Y. (1999). Türk eğitim tarihi-başlangıçtan 1999’a, Alfa Yayınları: İstanbul.
• Aydın, M. Ş. (2017). Din eğitimi bilimi, Kimlik Yayınevi: Kayseri.
• Aydın, M. Ş. (2014). Peygamberimizin eğitim ve öğretimle ilgili sözleri (II), Eğitimde Birlik Derneği Yayınları: Ankara.
• Ayhan, H. (1997). Din eğitimi ve öğretimi, Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Vakfı Yayınları: İstanbul.
• Bahçekapılı, M. (2010). Ortaöğretim DKAB dersinin öğrencilerin dini duygu, düşünce ve davranışları üzerindeki etkisi. Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
• Bayraktar, F. (1997). İslam eğitiminde öğretmen öğrenci münasebetleri, M.Ü. İlahiyat Fakültesi Vakfı Yayınları: İstanbul.
• Bilgin, B. (1981). Din Eğitiminin Genel Eğitimdeki Yeri. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 24(1), 469-483.
• Buyrukçu, R. (1997). Kur’an’a göre insanın özellikleri ve Hz. Peygamberin eğitim uygulamaları, Süleyman Demirel Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 4.
• Canan, İ. (1984). Resullullah’a göre ailede ve okulda çocuk terbiyesi, Cihan Yayınları: İstanbul.
• Cilacı, O. (1990). Günümüzde din ihtiyacı ve din eğitimi, Selçuk Ün. İlahiyat Fakültesi Dergisi, 3, 191-212., Erişim: http://isamveri.org/pdfdrg/D00198/1990_3/1990_3_CILACIO.pdf
• Durakoğlu, A. (2010). Maria Montessori’ye göre çocuğun doğası ve eğitimi. Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Erakkuş, Ö. & Musayev İ. (2014). “İslam Eğitim Sistemleri ve Montessori Yaklaşımı: Karşılaştırmalı Bir Çalışma”, Elmi Mecmua, sayı: 9, Bakü.
• Erakkuş, Ö. (2014). Values education at different school types, Karaelmas Journal of Educational Sciences, 2. 150.
• Eratay, E. (2011). Montessori yönteminin etkililiği, Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 1(1)
• Fersahoğlu, Y. (1997). Din eğitim ve öğretiminde insanı tanımanın önemi, İLAM Araştırma Dergisi, 2, 2.
• Güral, M. (2015). Montessori Eğitim Yaklaşımında Çocuğun Özgürlüğü, The Journal of Academic Social Science Studies, 447-457, Erişim: https://jasstudies.com/DergiTamDetay.aspx?ID=2937&Detay=Ozet
• Kalın, F. (2002). Kur’an’a göre eğitim ve öğretimin temel kriterleri, Din Bilimleri Akademik Araştırma Dergisi, 2(3)
• Korkmaz, H. E. (2005). Montessori metodu ve montessori okulları: türkiye’de montessori okullarının yönetim ve finansman bakımından incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Montessori, M. (2016). Çocuğun keşfi, Kaknüs Yayınları: İstanbul.
• Montessori, M. (1992). Çocuk eğitimi, montessori metodu, Özgür Yayınları: İstanbul.
• Montessori, M. (2015). Emici zihin, Kaknüs Yayınları: İstanbul.
• Montessori, M. (2016). Çocuğunuz hakkında bilmeniz gerekenler, Kaknüs Yayınları: İstanbul.
• Mustafayeva, L. (2016). Montessori eğitim sistemi ve islam eğitim sisteminin karşılaştırılması., Yüksek Lisans Tezi, Uludağ Üniversitesi, Bursa.
• Nural, E. & Durguter, H. (2016). Hz. Muhammed Sallallahü Aleyhi Vesellem'in eğitim liderliği, Düzce Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2 (1), 26-53. Erişim: http://dergipark.org.tr/dusbed/issue/22639/241865
• Oğuz, V. & Akyol, A. K. (2006). Çocuk eğitiminde montessori yaklaşımı, Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15(1), 243-256, Erişim: https://dergipark.org.tr/download/article-file/50270
• Öcal, M. (1990). Din eğitimi ve öğretiminde metodlar, T.D.V. Yayınları: Ankara.
• Özbek, A. (1991). Bir eğitimci olarak Hz. Muhammed, Esra Yayınları: Konya.
• Peker, H. (2011). İbn Sina’nın epistemolojisi, Emin Yayınları: Bursa.
• Sağlam, İ. (2002). Hz. Peygamberin çocuk eğitiminde öne çıkardığı hususlar, Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 11 (2), 167-190, Erişim: https://dergipark.org.tr/download/article-file/143931
• Schafer, C. (2006). Ömür törpüsü mü? bal küpü mü?, Sistem Yayıncılık: İstanbul.
• Şanver, M. (2015). Kur’an’da tebliğ ve eğitim psikolojisi, Pınar Yayınları: İstanbul.
• Tepeli, K. & Yılmaz, E. (2012). Üç Farklı Programa Göre Eğitim Alan Okul Öncesi Çocukların Sosyal Kural Algılarının İncelenmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 197-207 Erişim: http://dergisosyalbil.selcuk.edu.tr/susbed/article/viewFile/78/62
• Topbaş, E. (2017). Montessori yöntemiyle çocuk eğitimi, Panama Yayıncılık: Ankara.
• Yorulmaz, B. (2014). Din kültürü ve ahlak bilgisi öğretmenlerinin seçmeli kuranı kerim, Hz. Muhammed’in hayatı ve temel dini bilgiler derslerine ilişkin öz algıları, Marmara Üniversitesi Öneri Dergisi, 11(41), s. 302, Erişim: http://e-dergi.marmara.edu.tr/maruoneri/article/view/5000011419
• Yorulmaz, B. (2013). Kuran kursu öğreticileri ile cami görevlilerinin okul öncesi ve ilköğretim 1. kademe öğrencilerine ders verme durumlarına ilişkin öz algıları (istanbul örneği)”Erişim: http://dergipark.gov.tr/maruoneri/issue/17900/187810?publisher=e-dergi-marmara
• Zernuci, İ. B. (2013). Ta’lim-ül müteallim, Yasin Yayınevi: İstanbul.