Sınıf Öğretmenlerinin Öğretmen Özerkliği Davranışları ve Akademik İyimserlik Düzeyleri Arasındaki İlişki

Yıl 2020, Cilt: 8 Sayı: 2, 347 - 358, 30.12.2020

Mustafa Kürkçü Meltem Akın Kösterelioğlu

Öz

Bu araştırmada 2017-2018 eğitim öğretim yılında Tokat ilinde görev yapan sınıf öğretmenlerinin öğretmen özerkliği davranışları ve akademik iyimserlik düzeyleri arasındaki ilişkinin belirlenmesi amaçlanmıştır. İlişkisel tarama modelinin kullanıldığı bu araştırmaya 578 sınıf öğretmeni katılmış olup 518 veri değerlendirmeye alınmıştır. Araştırmada Çolak (2016) tarafından geliştirilen “Öğretmen Özerkliği Ölçeği” ve akademik iyimserlik düzeylerini belirlemek amacıyla Hoy vd. (2006) tarafından geliştirilen, Çoban ve Demirtaş (2011) tarafından Türkçeye çevirisi ve uyarlaması yapılan “Okul Akademik İyimserlik Ölçeği” kullanılmıştır. Verilerin analizinde betimsel istatistikler yanında değişkenler arası ilişkiyi tespit etmek amacıyla Pearson Momentler Çarpımı Korelasyon Katsayısı kullanılmıştır. Araştırma bulgularına göre sınıf öğretmenlerinin orta düzeyin üzerinde özerklik davranışı sergiledikleri ve orta düzeyin üzerinde akademik iyimserliğe sahip oldukları saptanmıştır. İki değişken arasındaki ilişkinin ise düşük düzeyde olmakla birlikte pozitif ve anlamlı olduğu görülmüştür. Araştırma bulgularından hareketle, öğretmenlerin en az özerklik gösterdikleri alanlarda destekleyici çalışmaların yapılması ve akademik iyimserlik düzeylerinin daha üst seviyelere çıkarılmasına yönelik tedbirlerin alınması önerilebilir.

Anahtar Kelimeler

Sınıf Öğretmenleri, Öğretmen Özerkliği, Akademik İyimserlik

The Teacher Autonomy Behaviors of the Classroom Teachers and Examining the Relationship between the Levels of Academic Optimality

Öz

In this research, it is aimed to determine the relationship between teacher autonomy behaviors and academic optimism of the classroom teachers who worked in Tokat in the 2017-2018 academic year. 578 Classroom teacher participated in this study in which the relational scanning model was used and 518 data were evaluated. " Teacher Autonomy Scale " developed by Colak (2016) and " School Academic Optimism Scale " developed by Hoy etc. (2006) to determine the academic optimism level and translated into Turkish and adapted by Çoban and Demirtaş (2011) was used in this research. In addition to descriptive statistics, Pearson Product of Moments Correlation Coefficient is used in the analysis of the data. According to the research findings, It has been determined that class teachers exhibit they have above intermediate level of autonomy behavior, they have above intermediate level of academic optimism. It was found that although the relationship between the two variables is low, it is also positive and significant. Based on the research findings, supporting studies should be done in the areas where teachers show the least autonomy and taking measures to raise academic optimism to higher levels can be suggested.

Anahtar Kelimeler

Classroom Teachers, Teacher Autonomy, Academic Optimism

Kaynakça

• Anderson, L. W. (1987). The decline of teacher autonomy: Tears or cheers? International Review of Education, 33(3), 357-373.
• Anıl, D. (2009). Uluslararası öğrenci başarılarını değerlendirme programında Türkiye’deki öğrencilerin Fen Bilimleri başarılarını etkileyen faktörler. Eğitim ve Bilim Dergisi, 34(152), 87-100.
• Ayral, M., Özdemir, N., Türedi, A., Yılmaz-Fındık, L., Büyükgöze, H., Demirezen, S. & Tahirbegi, Y. (2014). Öğretmen Özerkliği İle Öğrenci Başarısı Arasındaki İlişki: PISA Örneği. Eğitim ve Bilim Araştırmaları Dergisi, 4(1), 207-218.
• Bandura, A. (1977). Self-efficacy: toward a unifying theory of behavioral change. Psychological Review, 84(2), 191-215.
• Beard, K. S. (2008). An exploratory study of academic optimism and flow of elementary school teachers. Doctoral dissertation, The Ohio State University.
• Beard, K. S., Hoy, W. K. & Hoy, A. W. (2010). Academic optimism of individual teachers: Confirming a new construct. Teaching and Teacher Education, 26(5), 1136-1144.
• Biroğul, H. K. (2015). Farklı branş öğretmenlerinin akademik iyimserlikleri ile mesleki benlik saygıları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Düzce Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Düzce.
• Bustingorry, S. O. (2008). Towards teachers' professional autonomy through action research. Educational Action Research, 16(3), 407-420.
• Büyüköztürk, Ş., Akbaba-Altun, S.l & Yıldırım, K. (2010). Uluslararası öğretme ve öğrenme araştırması-teaching and learning ınternational survey (TALIS). Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı, Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2016). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
• Carver, C. S. & Scheier, M. F. (2002). Optimism. (Ed.C. R. Snyder and S. J. Lopez), Handbook of Positive Psychology içinde. New York: Oxford University Press.
• Castle, K. (2004). The meaning of autonomy in early childhood teacher education. Journal of Early Childhood Teacher Education, 25(1), 3-10.
• Çepni, S. (2014). Araştırma ve proje çalışmalarına giriş (7. Baskı). Trabzon: Celepler Matbaacılık.
• Çolak, İ. (2016). Okul iklimi ile öğretmenlerin özerklik davranışları arasındaki ilişki. Yüksek Lisans Tezi. Sıtkı Koçman Üniversitesi. Muğla.
• Çoban, D. & Demirtaş, H. (2011). Okulların akademik iyimserlik düzeyi ile öğretmenlerin örgütsel bağlılığı arasındaki ilişki. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi [Educational Administration: Theory and Practice], 17(3), 317-348.
• Çolak, İ., Altınkurt, Y. & Yılmaz, K. (2017). Öğretmenlerin özerklik davranışları ile iş doyumları arasındaki ilişki. Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, 9(2), 189-208.
• Emeç, H. & Kümbül Güler, B. (2006). Yaşam memnuniyeti ve akademik başarıda iyimserlik etkisi. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, C21/S2
• Ergen, Y. (2016). Sınıf öğretmenlerinin sınıf yönetim becerileri, akademik iyimserlikleri ve mesleki bağlılıkları arasındaki ilişki. Doktora Tezi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Samsun.
• Eurydice. (2008). Levels of autonomy and responsibilities of teachers in Europe. http://eacea.ec.europa.eu/education/eurydice/documents/thematic_reports/094 EN.pdf adresinden 30.03.2018 tarihine alındı.
• Friedman, I. A. (1999). Teacher-perceived work autonomy: The concept and its measurement. Educational and psychological Measurement, 59(1), 58-76
• Goleman, D. (2000). İşbaşında duygusal zekâ (İkinci Baskı), İstanbul: Varlık Yayınları.
• Hoy, W. K. & Tschannen-Moran, M. (1999). Fivefaces of trust: An empirical confirmation in urban elementary schools. Journal of School leadership, 9, 184- 208.
• Hoy, A. W., Hoy, W. K. & Kurz, N. M. (2008). Teacher's academic optimism: The development and test of a new construct. Teaching and teacher education, 24(4), 821-835.
• Hoy, W. K., Tarter, C. J. & Hoy, A. W. (2006). Academic optimism of schools: A force for student achievement. American Educational Research Journal, 43(3), 425-446.
• Harju, B. L. & Bolen, L. M. (1998). The Effects of Optimism on Coping and Perceived Quality of Life of College Student. Journal of Social Behavior and Personality, 13(2), 185-200.
• Ingersoll, R. M. (2007). Short on PowerLong on Responsibility. Educational Leadership, 65(1), 20- 25.
• Karaçam, A. (2016). Beden eğitimi öğretmenlerinin başarı algılarında yordayıcı olarak akademik iyimserlik, psikolojik iyi oluş ve fiziksel saygı. Doktora Tezi. Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Kurz, N. M. (2006). The relationship between teachers' sense of academic optimism and commitment to the profession. Doctoral dissertation, The Ohio State University.
• Little, D. (1995). Learning as dialogue: The dependence of learner autonomy on teacher autonomy. System, 23(2), 175-181.
• McGuigan, L. & Hoy, W. K. (2006). Principal leadership: creating a culture of academic optimism to improve achievement for all students. Leadership and Policy in Schools, 5(3), 203–229.
• Mustafa, M. & Cullingford, C. (2008). Teacher autonomy and centralised control: The case of textbooks. International Journal of Educational Development, 28(1), 81-88.
• Özdemir S. & Kılınç, A.Ç. (2014). Bürokratik okul yapısı ile öğretmenlerin akademik iyimserlik düzeyleri arasındaki ilişki. Eğitimde Kuram ve Uygulama Dergisi, 10(1), 1-23.
• Ramos, R. C. (2006). Considerations on the role of teacher autonomy. Colombian Applied Linguistics Journal, (8), 183-202.
• Short, P. M. (1992). Dimensions of teacher empowerment. http://files.eric.ed.gov/fulltext /ED368701.pdf adresinden 10.08.2014 tarihinde alınmıştır.
• Steh, B. and Pozarnik B. M. (2005). Teachers’ perception of their professional autonomy in the environment of systemic change. In D. Beijaard et al., (Eds.) Teacher professional development in changing conditions (pp. 349-363), Dordrecht: Springer.
• Seligman, M. E. P. (2007). Öğrenilmiş iyimserlik (Çev. S. Kunt Akbaş). Ankara: Hekimler Yayın Birliği.
• Seligman, M. E. P. (1990). Learned optimism: how to change your mind and your life, New York: Pocket Books.
• Smith, P. A. and Hoy, W. K. (2007). Academic optimism and student achievement in urban elementary schools. Journal of Educational Administration, 45(5), 556-568
• Türküm, A. S. (1999). Stresle başa çıkma ve iyimserlik. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları. URL-1, Autonomy [Tanım 1.2.]. Oxford Dictionaries. http://www.oxforddictionaries.com /definition/english/autonomy adresinden 30.03.2018 tarihinde alınmıştır.
• Uzun, E. B. (2014). Sınıf öğretmenlerinin sahip olduğu değerler ile akademik iyimserlik düzeyleri arasındaki ilişki. Yüksek lisans tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstütüsü. Ankara.
• Webb, P. T. (2002). Teacher power: The exercise of professional autonomy in an era of strict accountability. Teacher Development, 6(1), 47-62.
• Yalçın, S. (2013). İlköğretim okulu öğretmenlerinin mesleki tükenmişlik düzeyleri ile stres, psikolojik dayanıklılık ve akademik iyimserlik arasındaki ilişki. Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara
• Yazıcı, Ş. A. & Akyol B. (2017). Okul Müdürlerinin Liderlik Davranışları ile Öğretmen Özerkliği Arasındaki İlişki. Uluslararası Eğitim Bilimleri Dergisi. 4(10), 189-208.
• Yılmaz, E. & Kurşun, A. T. (2015) Okulların Örgütsel Kültürü İle Akademik İyimserliği Arasındaki İlişki. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(35), 46-69.
• Yılmaz, E., Çaycı N. B. & Gümüş S. (2016). Akademik İyimserliğin Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi. Uluslararası Akademik Araştırma Kongresi. www.inescongress.com