Okul Yöneticileri İle Öğretmenler Arasında Yaşanan Çatışmaların Nedenleri

Yıl 2022, Cilt: 10 Sayı: 2, 130 - 145, 31.12.2022

Duygu Arslan , Ender Kazak

Öz

Bu araştırmanın amacı, okul yöneticileri ve öğretmenler arasında yaşanan çatışmaların nedenlerini tespit etmeye çalışmaktır. Araştırma, 2020-2021 öğretim yılında Düzce İl Milli Eğitim Müdürlüğüne bağlı 42 resmi ortaöğretim okulunda çalışan kolayda örneklem yoluyla seçilen 257 okul yöneticisi ve öğretmen ile gerçekleştirilmiştir. Araştırmada nicel araştırma yöntemi kullanılmış olup araştırmanın verileri “Eğitim Kurumlarında Yöneticilerle Öğretmenler Arasındaki Çatışma Nedenleri Ölçeği” kullanılarak toplanmıştır. Araştırma sonunda, okul yöneticileri ve öğretmenler arasında yaşanan çatışma nedenlerine ilişkin algıların yüksek düzeyde olduğu görülmüştür. Okul yöneticileri ve öğretmenler arasında yaşanan çatışma nedenlerinin, cinsiyet, eğitim düzeyi, okul türü ve kurumdaki çalışma süresine göre anlamlı olarak farklılaşmadığı görülmüştür. Kurumdaki göreve göre çatışma nedenleri algıları, eğitim öğretim hizmetleri alanında okul yöneticilerinin öğretmenlere göre daha yüksektir. Mesleki kıdeme göre çatışma nedenleri algıları 15-21 yıl çalışma süresi olan okul yöneticisi ve öğretmenlerin daha yüksektir. Çatışma nedenlerinin maddesel incelenmesinde okul yöneticilerin en çok öğretmenlerin haftalık ders programları nedeniyle ve boş geçen derslerin doldurulması nedeniyle öğretmenlerle çatışma yaşadığı, öğretmenlerin ise en çok eğitim araç gereç yetersizliği nedeniyle ve öğretmenlerin ödüllendirilme süreci nedeniyle okul yöneticileri ile çatışma yaşadığı tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Çatışma, Okul, Okul Yöneticisi, Öğretmen

Causes of Conflict between School Principals and Teachers

Öz

The purpose of this research is to try to determine the causes of conflicts between school administrators and teachers. The research was carried out with 257 school administrators and teachers, who were selected by convenience sampling, working in 42 public secondary schools affiliated to Düzce Provincial Directorate of National Education in the 2020-2021 academic year. Quantitative research design method was used in the research, and the data of the research were collected by using the "Scale of Conflicts between Administrators and Teachers in Educational Institutions". According to the results of the research, perceptions of the causes of conflict between school administrators and teachers are high. There was no significant difference in the causes of conflict between school administrators and teachers, gender, education level, school type and working time in the institution. Perceptions of the causes of conflict according to the job in the institution are higher in school administrators than teachers in the field of education and training services. According to professional seniority, perceptions of causes of conflict are higher for school administrators and teachers who have a working time of 15-21 years. In the material analysis of the causes of conflict, it was determined that school administrators mostly had conflicts with teachers because of the weekly lesson schedules of the teachers and because of the filling of empty courses, while the teachers mostly had conflicts with the school administrators due to the lack of educational equipment and the rewarding process of the teachers.

Anahtar Kelimeler

Conflict, School, School administrator

Kaynakça

• Akgöz, E. E. ve Cemaloğlu, N. (2020). Ortaokullarda çatışma nedenleri ve çözümüne ilişkin yönetici ve öğretmen görüşleri. The Journal of International Education Science, 22(7), 60-84.
• Akkirman, A. D. (1998). Etkin çatışma yönetimi ve müdahale stratejileri. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13(2), 1-11.
• Akyavuz, E. (2020). Öğretmenlerin yaşadıkları çatışma durumları ve çatışma yönetim stratejilerini kullanımları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 35(3), 511-525.
• Altunışık, R., Coşkun R., Bayraktaroğlu, S., ve Yıldırım, E. (2007). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri: SPSS Uygulamalı (5. Baskı). İstanbul: Sakarya Yayıncılık.
• Bayar, A. (2015). Bir örgüt olarak okulda meydana gelen çatışma nedenleri ve çözüm yollarına yönelik okul müdürlerinin görüşleri. Sakarya Üniversitesi Eğitim Dergisi, 5(3), 130-141.
• Bercovitch, J. (1983). “Conflict and conflict management in organizations: A framework for analysis”. Hong Kong Journal of Public Administration, 5(2), 104-123.
• Chandran, R. R. (2019). A Study on the effectiveness of conflict management in human resource management. UNNAYAN: International Bulletin of Management and Economics. XI, 194-200.
• Çağırtekin, K. (2016). İlköğretim öğretmenleri arasındaki çatışma ve çatışma yönetimi kolej ve MEB okullarının karşılaştırılması: Avcılar ilçesi örneği. [Yüksek Lisans Tezi]. İstanbul Gelişim Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Eren, E. (2019). Yönetim ve organizasyon (Çağdaş ve Küresel Yaklaşımlar) (13. Baskı). İstanbul: Beta Yayınları.
• Folger, J. P., Poole, M. C., & Stutman, R. K. (2013). Çatışma yönetimi, ilişkiler, gruplar ve kuruluşlar için stratejiler (Çev. F. Akkoyun). Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Frolova, E. V., Rogach O. V., Ryabova T. M., & Zuykina A.V., (2019). Factors of conflict in the educational environment of the modern school. European Journal of Contemporary Education, 8(3), 513-523.
• Gözler, A., Köksal, O. ve Gözler, A. (2021). İngilizce öğretmenlerinin çatışma yoğunluğu nedenleri ve çatışma çözme stratejileri, Öğretmen Eğitimi ve Öğretim Dergisi, 2(1), 17-33.
• Güllüoğlu, Ö. (2013). Kayseri’de hizmet veren özel ilköğretim okulu öğretmenlerinin çatışma faktörlerinin ve çatışma yönetimi stratejilerinin analizi. Gazi Üniversitesi İletişim Fakültesi İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi, 1(36), 193-218.
• Gümüşeli, İ. A. (1994). İzmir ortaöğretim okulları yöneticilerinin öğretmenler ile arasındaki çatışmaları yönetme biçimleri. [Doktora Tezi]. Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Henkin, A. B., Cistone, P. J., & Dee, J. R. (2000). Conflict management strategies of principals in site‐based managed schools. Journal of Educational Administration, 38(2), 142-158.
• Iravo, M. A. (2011). Conflict management in Kenyan secondary schools. KCA Journal of Business Management, 3(1), 48-56.
• Isabu, M. O. (2017). Causes and management of school related conflict. African Educational Research Journal, 5(2), 148-151.
• Işık, Ö. (2009). Ortaöğretim kurumlarında yöneticiler ve öğretmenler arasındaki çatışma nedenleri (Bakırköy İlçesi Örneği). [Yüksek Lisans Tezi]. Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Karakaya, İ. (2012). Bilimsel araştırma yöntemleri. A. Tanrıöğen (Edt.) Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Karasar, N. (2012). Bilimsel araştırma yöntemi (24. baskı). Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Karip, E. (2003). Çatışma yönetimi. Ankara: Pegem Akademi.
• Kılınç, T. (1985). Örgütlerde çatışma: Mahiyetleri ve nedenleri, İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 14(1), 103-124.
• Koçak, S. (2012). Öğretmenler Arası çatışmalar ile okul müdürü-öğretmen çatışmalarında kullanılan yöntemlerin ve etkililik düzeylerinin karşılaştırılması (Uşak İli Örneği). [Yüksek Lisans Tezi]. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Koçak, S. ve Başkan, G. (2013). Okul müdürleri tarafından kullanılan çatışma yönetim yöntemlerinin etkililik düzeyleri. Hacettepe Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi, 44(44), 212-224.
• Korkmaz, M. (1994). Örgütlerde çatışma ve nedenleri. [Doktora Tezi]. Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Kuzmin, O, Stanasiuk, N. & Maiti, S. (2020). Relationship between conflict management strategies and economic growth of organisation. Economics, Entrepreneurship, Management, 7(2), 1-15.
• Kürçe, S. (2015). Endüstri meslek liselerinde görev yapan okul yöneticilerinin çatışma yönetim stilleri: Ankara örneği. [Yüksek Lisans Tezi]. Başkent Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Narin, G. (2015). Ortaöğretim okullarında yöneticilerle öğretmenler arasındaki örgütsel çatışma ve uzlaşma alanları İzmir ili Karşıyaka örneği. Okan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Nikolaou, P. (2018). Effective strategies for human resource management in educational organizations. Conflict management case studies. Journal of Contemporary Education, Theory and Research, 2(2), 30-34.
• Ramini, K. & Zhimin, L. (2010). A survey on conflict resolution mechanisms in public secondary schools: A case of Nairobi province, Kenya. Educational Research and Reviews, 5(5), 242-256.
• Onwe, S. O. & Nwogbaga, D. M. (2014). The causes of conflicts and crisis in school management. IOSR Journal of Humanities and Social Science (IOSR-JHSS), 19(12), 08-12.
• Ören, D. (2021). Okul müdürü ile öğretmenler arası çatışmalarda yöneticiler tarafından kullanılan çatışma yönetim Tarzlarının İncelenmesi. [Yüksek Lisans Tezi]. İstanbul Okan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Özdamar, K. (2004). Paket programlar ile istatistiksel veri analizi. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Özgan, H. (2006). İlköğretim okulu öğretmenlerinin çatışma yönetim stratejilerinin incelenmesi (Gaziantep Örneği). [Doktora Tezi]. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Özkan, T. (2003). İlköğretim okullarında yönetici ve öğretmenler arası çatışma nedenleri ve çözüm yöntemleri, (Sakarya İli Örneği). [Yüksek Lisans Tezi]. Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Öztaş, U. ve Akın, O. (2009). Örgütsel çatışma yönetiminde cinsiyet farklılıkları: Antalya serbest bölgesinde bir araştırma. Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 1(1), 9-24.
• Seval, H. (2006). Çatışmanın etkileri ve yönetimi. Manas Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(15), 245-254.
• Shanka, E. B., & Thuo, M. (2017). Conflict management and resolution strategies between teachers and school leaders in primary schools of wolaita zone, ethiopia. Journal of Education and Practice, 8(4), 63-74.
• Sucuoğlu, E. (2015). Devlet lisesi öğretmenlerinin çatışma nedenleri ve çatışma yönetimi yaklaşımlarının değerlendirilmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi (H. U. Journal of Education) 30(4), 16-28.
• Sungur, D. (2008). Eskişehir ili Yenikent eğitim bölgesi ilköğretim okullarında çalışan öğretmenlerin çatışma yönetimi yaklaşımları. [Yüksek Lisans Tezi]. Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Şahan, İ. (2006). Okul müdürlerinin çatışma yönetim stilleri ve bunun öğretmen stres düzeylerine etkisi. [Yüksek Lisans Tezi]. Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Şentürk, N. (2006). İlköğretim okullarında yaşanan çatışma türleri ve yöneticilerin izledikleri çözüm yöntemleri. [Yüksek Lisans Tezi]. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Teddlie, C. & Tashakkori, A. (2015). Karma yöntem araştırmasının temelleri. (Ed.: Dede and S. B. Demir), Karma Yöntem Araştırmalarının Temelleri (S. B. Demir, Çev.) içinde (s. 23-48). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Tulunay, N. (1990). Örgüt içi çatışmalar ve çatışma çözüm yöntemleri ile ilgili bir araştırma. [Doktora Tezi]. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi.
• Türk Dil Kurumu Sözlüğü. (2022). Türkçe Sözlük. Ankara: TDK.
• Yıldızoğlu, H. ve Burgaz, B. (2014). Okul yöneticilerinin beş faktör kişilik özellikleriyle çatışma yönetimi stili tercihleri arasındaki ilişki. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29(2), 295-310.
• Yurdunkulu, A. (2016). İlköğretim okullarındaki öğretmenlerin çatışma durumları ve çatışma yönetimi stratejilerinin incelenmesi (Düzce-Merkez İlçe Örneği). Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bolu.
• Zembat, R. (2012). Okul öncesi öğretmenlerinin okul yöneticisi, meslektaşları ve aileler bağlamında algıladıkları çatışma durumlarının incelenmesi. Eğitim ve Bilim Dergisi, 37(163), 203-215.