1948-2019 YILLARI ARASINDA BİRLEŞTİRİLMİŞ SINIFLI OLAN VE OLMAYAN İLKOKULLARDA GÖRSEL SANATLAR DERSİ SÜRELERİNİN İNCELENMESİ

Yıl 2020, Cilt: 21 Sayı: 1, 544 - 594, 01.01.2020

Sevgi Kayalıoğlu

Öz

Bu araştırmada, 1948-2019 yılları arasında uygulanan öğretim programlarında Görsel Sanatlar dersinin birleştirilmiş sınıflı olan ve olmayan ilkokullardaki süreleri karşılaştırmalı olarak incelenmiştir. Doküman incelemesi yöntemiyle yürütülen araştırmada, veriler doküman analizi yoluyla değerlendirilmiştir. Araştırma kapsamında, 7 esas ve 1 taslak program ele alınmıştır. Ders sürelerinde meydana gelen değişimler ise şu üç kategoride analiz edilmiştir: 1948-1997, 1997-2012 ve 2012-2019. 1948’den 1997’ye kadar ders dağılım çizelgeleri, birleştirilmiş ve bağımsız sınıflı diğer okullar için ayrı ayrı hazırlanmıştır. Bu süreçte iki okul türünde ders süreleri açısından farkın en fazla olduğu yıl 1948’dir. 1997’ye kadar birleştirilmiş sınıflı ilkokullarda dersin süresi, bağımsız sınıflı ilkokullardan daha az olmuştur. 1997’de kabul edilen 4306 sayılı Kanun’la sekiz yıllık zorunlu ilköğretim uygulamasına geçildikten sonra her iki okul türünde de aynı çizelge uygulanmış; ders sürelerinde denklik sağlanmıştır. 2012-2019 yılları arasında ise dersin birleştirilmiş sınıflardaki süreleri, 1948-2019 arasındaki en düşük seviyelere çekilmiştir. Ayrıca 2012’ye kadar dersin öğretmenli ve ödevli geçecek saatlerinin sınıfların birleştirilme şekline göre değişiklik gösterdiği, 2012 itibariyle dersin tüm sınıflarda öğretmen tarafından bizzat işlenmek suretiyle yürütüldüğü anlaşılmıştır. Birleştirilmiş sınıflardaki öğretimin sınıf öğretmenleri tarafından gerçekleştirildiği ve sınıf öğretmenlerinin bu dersi verme noktasında yaşadığı sıkıntılar dikkate alınarak ders süresinin öncelikle 1-4.sınıflarda ivedilikle artırılması önerilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Görsel Sanatlar dersi, Resim-İş dersi, Birleştirilmiş sınıflı okullar, Bağımsız sınıflı okullar, Ders süreleri.

A Study of Visual Arts Classes in Terms of Class Time in Primary Schools with and without Multigrade Classrooms between the Years 1948 and 2019

Öz

In the current study, the time allocated to the Visual Arts classes in the curriculums implemented in primary schools with and without multigrade classes in the period between 1948 and 2019 was comparatively investigated. In this study, document review method was adopted and the data were analyzed by means of the document analysis method. In this regard, a total of seven main and one draft curriculums were investigated. The changes in the time periods allocated to Visual Arts classes were analyzed in three categories: 1948-1997, 1997- 2012 and 2012-2019. From 1948 to 1997, course schedules were separately prepared for the schools with and without multigrade classes. In this period, the greatest difference between the time period allocated to Visual Arts classes in primary schools with and without multigrade classes was found in 1948. After the eight-year compulsory primary education was introduced by Law No. 4306, the same schedule was applied in both school types. Thus, equivalence was achieved in the course periods. Between 2012 and 2019, the time allocated to the course in multigrade classes was reduced to the lowest level seen between 1948 and 2019. It is also understood that, by the year 2012, the number of class hours delivered in the form of active teacher instruction and self-study differed based on how classes were multigraded; as of 2012, all classes were conducted in the form of active teacher instruction. Considering the fact that the teaching in multigrade classes is delivered by the classroom teacher and the problems experienced by the classroom teacher in the delivery of these classes, it is suggested that the time allocated to the course should be immediately increased in primary schools.

Anahtar Kelimeler

Visual Arts class, Art class, Schools with multigrade classes, Schools without multigrade classes, Class hours

Kaynakça

• Akyüz, Y. (2015). Türk eğitim tarihi. Ankara: Pegem Akademi.
• Atasever, G. (2012). Birleştirilmiş sınıflarda Türkçe öğretiminin incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi, Erzurum.
• Baltacıoğlu, İ. H. (1998). Hayatım. İstanbul: Dünya.
• Basic Law of National Education [Millî Eğitim Temel Kanunu]. (1973). T.C. Resmî Gazete, 14574, 24 Haziran 1973.
• Binbaşıoğlu, C. (1999). Birleştirilmiş sınıflarda öğretim. Ankara: Anı.
• Board of Education [Maarif Vekâleti]. (1954). Beşinci Millî Eğitim Şûrası 5-14 Şubat 1953: Çalışma esasları, komisyon raporları, konuşmalar. İstanbul: Maarif.
• Board of Education [Maarif Vekilliği]. (1939). Köy ilkokul programı projesi. İstanbul: Maarif.
• Buğday, M. (2003). Birleştirilmiş sınıflarda sosyal bilgiler öğretiminin incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi, Erzurum.
• Cicioğlu, H. (1985). Türkiye Cumhuriyetinde ilk ve ortaöğretim: Tarihi gelişimi. Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi.
• Cohen, L., Manion, L. and Morrison, K. (2005). Research methods in education. London and New York: Taylor & Francis.
• Comission [Komisyon]. (2006). Görsel sanatlar dersi öğretim programı: 1-8. sınıflar. Ankara: Doğan Ofset.
• Demir, S. (2014). Sınıf öğretmenlerinin öğrencilerin görsel sanatlar dersinin amaçlarına erişi düzeylerine ilişkin görüşlerinin belirlenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dumlupınar Üniversitesi, Kütahya.
• Dursun, F. (2006). Birleştirilmiş sınıflarda eğitim sorunları ve çözüm önerileri. Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 2, 33-37.
• Erdem, A. R. (2002). Birleştirilmiş sınıflarda öğretim. Ankara: Anı.
• Erdem, A. R., Kamacı, S. and Aydemir, T. (2005). Birleştirilmiş sınıfları okutan sınıf öğretmenlerinin karşılaştıkları sorunlar: Denizli örneği. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 1(1-2), 3-13.
• Ergüder, Ü. (2008). ERG raporları: Öğretim programları inceleme ve değerlendirme I. İstanbul: Artpres.
• Etike, S. (2001). Cumhuriyet dönemi resim eğitimi: 1923-1950. Ankara: Güldikeni.
• Gökdemir, M. A. and Filiz S. B. (2018). Sınıf öğretmenlerinin görsel sanatlar dersinde karşılaştıkları sorunlar ve bu sorunlara ilişkin çözüm önerileri (Mardin örneği). Turkish Studies, 13(19), 775- 793. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.13976.
• Gönül, İ. (2019). Birleştirilmiş sınıfta görev yapan öğretmenlerin uygulamada karşılaştıkları sorunlara ilişkin görüşler. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Amasya Üniversitesi, Amasya.
• Gözler, A. (2009). Birleştirilmiş sınıflı okullarda görev yapan öğretmenlerin yeni ilköğretim programına yönelik görüşleri. e-Journal of New World Sciences Academy, 4(3), 815-832.
• Kahraman, D. (2014). Sınıf öğretmenlerinin görsel sanatlar dersi programının uygulanmasında karşılaşılan sorunlara ilişkin görüşleri ve çözüm önerileri. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(1), 221-240.
• Kalaycı, N. (2000). 1968 sonrası gelişmeler. In Tazebay, A. (Ed.), İlköğretim programları ve gelişmeler: Program geliştirme ilke ve teknikleri açısından değerlendirilmesi (125-177). Ankara: Nobel.
• Kayalıoğlu, S. (2018). Hükûmet programlarında ve millî eğitim şûralarında alınan kararların ilkokul görsel sanatlar dersi öğretim programlarına yansımaları. Doktora tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Köklü, M. (2000). Birleştirilmiş sınıfların yönetimi ve öğretim. İstanbul: Beta.
• Köksal, K. (2003). Birleştirilmiş sınıflarda öğretim. Ankara: Pegem A.
• Külekçi, E. (2013). 4+4+4 eğitim sistemi kapsamında birleştirilmiş sınıf uygulamasına ilişkin öğretmen görüşlerinin değerlendirilmesi. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 2(2), 369-377.
• Ministry of National Education [Millî Eğitim Bakanlığı]. (1948). İlk okul programı. İstanbul: Millî Eğitim.
• Ministry of National Education [Millî Eğitim Bakanlığı]. (1952). Köy okullarında birleştirilmiş sınıflar için program taslağı. Ankara: Millî Eğitim.
• Ministry of National Education [Millî Eğitim Bakanlığı]. (1962). İlkokul programı taslağı. Ankara: Ayyıldız.
• Ministry of National Education [Millî Eğitim Bakanlığı]. (1967). İlkokul programı taslağı h. T.C. MEB Tebliğler Dergisi, 30(1472), 348-349.
• Ministry of National Education [Millî Eğitim Bakanlığı]. (1968). İlkokul programı. İstanbul: Millî Eğitim.
• Ministry of National Education [Millî Eğitim Bakanlığı]. (1969). İlkokul programı ve meslekle ilgili çalışmalar h. T.C. MEB Tebliğler Dergisi, 32(1550), 119-121.
• Ministry of National Education [Millî Eğitim Bakanlığı]. (1974). Cumartesi gününün tatil sayılması sebebiyle ilkokullarda yeniden düzenlenen haftalık ders dağıtım çizelgesi hk. T.C. MEB Tebliğler Dergisi, 37(1806), 367-369.
• Ministry of National Education [Millî Eğitim Bakanlığı]. (1975a). Normal ve çift öğrenim yapan ilkokullarla birleştirilmiş sınıflı ilkokullarda haftalık ders sayısı çizelgesinin yeniden düzenlenmesi. T.C. MEB Tebliğler Dergisi, 38(1830), 125.
• Ministry of National Education [Millî Eğitim Bakanlığı]. (1975b). Normal ve çift öğrenim yapan ilkokullarla birleştirilmiş sınıflı ilkokullarda haftalık ders sayısı çizelgesinin yeniden düzenlenmesi. T.C. MEB Tebliğler Dergisi, 38(1834), 157-163.
• Ministry of National Education [Millî Eğitim Bakanlığı]. (1987). Bazı okullara ait yeni haftalık ders çizelgelerinin uygulama esasları ile ilgili açıklama. T.C. MEB Tebliğler Dergisi, 50(2240), 341- 343.
• Ministry of National Education [Millî Eğitim Bakanlığı]. (1991). T.C. Maarif Vekilliği Birinci Maarif Şûrası 17-29 Temmuz 1939: Çalışma programı, konuşmalar, lahikalar. (Exact Copy). İstanbul: Millî Eğitim.
• Ministry of National Education [Millî Eğitim Bakanlığı]. (1992). İlk okul haftalık ders çizelgesinin kabulü. T.C. MEB Tebliğler Dergisi, 55(2366), 569.
• Ministry of National Education [Millî Eğitim Bakanlığı]. (1995). Millî eğitim şûraları:1939-1993. Ankara: Millî Eğitim.
• Ministry of National Education [Millî Eğitim Bakanlığı]. (1997). İlköğretim okulu haftalık ders çizelgesi. T.C. MEB Tebliğler Dergisi, 60(2481), 643-644.
• Ministry of National Education [Millî Eğitim Bakanlığı]. (2003). Türkiye’de ilköğretim: Dünü, bugünü, yarını. İstanbul: Millî Eğitim.
• Ministry of National Education [Millî Eğitim Bakanlığı]. (2005). İlköğretim okulu haftalık ders çizelgesi. T.C. MEB Tebliğler Dergisi, 68(2575), 539-540.
• Ministry of National Education [Millî Eğitim Bakanlığı]. (2006). İlköğretim görsel sanatlar dersi öğretim programı. T.C. MEB Tebliğler Dergisi, 69(2589), 1144.
• Ministry of National Education [Millî Eğitim Bakanlığı]. (2008). İlköğretim programları ve ders kitaplarının değerlendirilmesi ve değerlendirme sonuçlarının ortaöğretim ile paylaşılması çalıştayı (21- 23 Mayıs 2008) çalışma raporu. Ankara: Millî Eğitim.
• Ministry of National Education [Millî Eğitim Bakanlığı]. (2010). Cumhuriyet döneminde Türk millî eğitim sistemindeki gelişmeler (1920-2010). Ankara: Millî Eğitim.
• Ministry of National Education [Millî Eğitim Bakanlığı]. (2012a). İlköğretim kurumları (ilkokul ve ortaokul) haftalık ders çizelgesi. T.C. MEB Tebliğler Dergisi, 75(2658), 313-316.
• Ministry of National Education [Millî Eğitim Bakanlığı]. (2012b). Birleştirilmiş sınıflar haftalık ders programları. T.C. MEB Tebliğler Dergisi, 75(2662), 472.
• Ministry of National Education [Millî Eğitim Bakanlığı]. (2014a). Birleştirilmiş sınıflar haftalık ders programları. T.C. MEB Tebliğler Dergisi, 77(2681), 1120-1124.
• Ministry of National Education [Millî Eğitim Bakanlığı]. (2014b). 19.Millî Eğitim Şûrası kararları. Retrieved from http://www.meb.gov.tr/19-mill-egitim-srasisonaerdi/haber/7594/tr%20adres inden%2027.01.2016.
• Ministry of National Education [Millî Eğitim Bakanlığı]. (2017). İlkokul (1-4. sınıflar), ortaokul ve imam hatip ortaokulu (5-8. sınıflar) görsel sanatlar dersi öğretim programı. T.C. MEB Tebliğler Dergisi, 80(2718), 1608.
• Ministry of National Education [Millî Eğitim Bakanlığı]. (2018a). İlkokul (1-4. sınıflar), ortaokul ve imam hatip ortaokulu (5-8. sınıflar) görsel sanatlar dersi öğretim programı. T.C. MEB Tebliğler Dergisi, 81(2726), 1759.
• Ministry of National Education [Millî Eğitim Bakanlığı]. (2018b). Öğretim programlarında yapılan güncellemeler yayınlandı. Retrieved from http://ttkb.meb.gov.tr/www/ogretim-programlarinda- yapilan-guncellemeler-yayinlandi/icerik/308 on 03/01/2019.
• Ministry of National Education [Millî Eğitim Bakanlığı]. (2018c). İlköğretim kurumları (ilkokul ve ortaokul) haftalık ders çizelgesinde değişiklik yapılması. T.C. MEB Tebliğler Dergisi, 81(2732), 2187-2189.
• Ministry of National Education [Millî Eğitim Bakanlığı]. (2018ç). Görsel sanatlar dersi öğretim programı: İlkokul ve ortaokul 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 ve 8.sınıflar. Ankara: Millî Eğitim.
• Ministry of National Education, Youth and Sports [Millî Eğitim, Gençlik ve Spor Bakanlığı]. (1988). İlkokul programı. İstanbul: Millî Eğitim.
• Palavan, Ö. and Göçer, V. (2017). Sınıf öğretmenlerinin birleştirilmiş sınıflarda karşılaştıkları problemler (Malatya il örneği). Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(2), 69-95.
• Summak, M. S., Summak, A. E. G. and Gelebek, M. S. (2011). Birleştirilmiş sınıflarda karşılaşılan sorunlar ve öğretmenlerin bakış açısından olası çözüm önerileri (Kilis örneği). Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(3), 1221-1238.
• Tanışık, H. R. (1965). Program taslağının geliştirilmesi ile ilgili çalışmalar. In Aytaç, H. (Ed.), Program geliştirmede rehberlik (17-21). Ankara: Güzel İstanbul.
• Tertemiz, N. (2000). Cumhuriyet döneminde ilköğretim. In Tazebay, A. (Ed.), İlköğretim programları ve gelişmeler: Program geliştirme ilke ve teknikleri açısından değerlendirilmesi (27-124). Ankara: Nobel.
• Wofford, K. V. (1952). Türkiye köy ilkokulları hakkında rapor. (F. Varış, Trans.). Ankara: Millî Eğitim.
• Yıldırım, A. and Şimşek, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin.
• Yıldız, M. and Köksal, K. (2009). Birleştirilmiş sınıf uygulamasına ilişkin öğretmen görüşlerinin değerlendirilmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 17(1), 1-14.
• Akpınar, B., Turan, M. and Gözler, A. (2006, Nisan). Birleştirilmiş sınıflarda görev yapan öğretmenlerin yeni ilköğretim müfredatına ilişkin görüş ve önerileri. Ulusal Sınıf Öğretmenliği Sempozyumu’nda sunulmuş bildiri, Ankara.