OKUL YÖNETİCİLERİ ÖĞRETİM PROGRAMI OKURYAZARLIK DÜZEYLERİ ÖLÇEĞİNİN GELİŞTİRİLMESİ

Yıl 2019, Cilt: 20 Sayı: 2, 705 - 750, 01.05.2019

Veda Yar Yıldırım , Feviz Dursun

Öz

Bu çalışmanın amacı okul yöneticilerinin öğretim programı okuryazarlık düzeylerini belirlemek için geliştirilen “Okul Yöneticileri Öğretim Programı Okuryazarlık Düzeyleri Ölçeği”nin geliştirilme aşamalarını sunmaktır. Ölçeği geliştirmek üzere öncelikle ulusal ve uluslararası literatürden ve okul yöneticilerinin görüşlerinden yararlanılmıştır. Bu yolla okul yöneticilerinin program okuryazarlığına ilişkin ifadeler ölçek maddesi haline getirilmiştir. Ayrıca hazırlanan bu taslak ölçek için uzman görüşü alınarak kapsam geçerliği ve görünüş geçerliği test edilmiştir. Bu amaçla dokuz uzmanın görüşüne başvurulmuştur. Çalışma grubunu belirlemek için uygun örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Ölçek geliştirmek amacıyla iki farklı çalışma grubundan veri toplanmıştır. Osmaniye, Sivas, Malatya ili Doğanşehir ilçesi, Kars Susuz ilçesi, Yozgat Kadışehri ilçesi, Aydın Bozdoğan ilçesi, Samsun Tekkeköy ilçesi, Adana, Kırıkkale il ve ilçelerinde 380 okul yöneticisinden ve Tokat, Amasya, Samsun, Çorum ve Ordu il ve ilçelerinde görev yapan 551 okul yöneticisinden veri toplanmıştır. Ölçeğin yapı geçerliği için açımlayıcı faktör analizi AFA ve ortaya çıkan yapıyı doğrulamak için ise Doğrulayıcı Faktör Analizi DFA yapılmıştır. Faktör isimlerinin belirlenmesinde dokuz öğretim elemanından uzman görüşü alınmıştır. Faktör analizi sonucunda ölçeğe giren maddelerin dört faktörde toplandığı belirlenmiştir. Bu faktörler; program yönetim becerisi, tutum, bilgi ile öğretim tasarımı proje ve planlama becerisi olarak isimlendirilmiştir. Cronbachalpha iç tutarlık katsayısı program yönetim becerisi boyutu için .913 olarak bulunurken, tutum boyutu için .932, bilgi boyutu için .935 ve öğretim tasarımı proje ve planlama becerisi boyutu .926 olarak tespit edilmiştir. Bu bulgular geliştirilen ölçeğin okul yöneticilerinin öğretim programı okuryazarlık düzeylerini dört alt boyutta ölçebilecek bir araç olduğunu göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Program okuryazarlığı, Okul yöneticileri, Ölçek geliştirme

Development of the School Administrators’ Curriculum Literacy Levels Scale

Öz

The research aimed to present the development stages of the “School Administrators’ Curriculum Literacy Levels Scale”, which was developed to determine the literacy levels of school administrators. National and international literature was initially examined, and the school administrators’ views were received during the development process of the scale. Thus, expressions of the school administrators regarding curriculum literacy were written as scale items. Besides, content validity and appearance validity were tested for the draft scale prepared on the basis of expert opinions. Nine experts were consulted for that purpose. Study group was chosen with convenience sampling method. Data were collected from two different study groups. While 380 data were collected from the school administrators working in the provinces of Osmaniye, Sivas, Dogansehir district of Malatya, Susuz district of Kars, Kadisehri district of Yozgat, Bozdogan district of Aydin, Tekkekoy district of Samsun, provinces and districts of Adana, Kirikkale; 554 data were collected from the school administrators working in the provinces and districts of Tokat, Amasya, Samsun, Corum and Ordu. Exploratory factor analysis EFA was conducted for the construct validity of the scale and Confirmatory Factor Analysis CFA for the confirmation of the resulting structure. Views of the nine faculty members were asked while determining factor names. As a result of the factor analysis, the items were determined to gather under four factors which were; curriculum management skills, attitude, knowledge and instructional design project and planning skills. The Cronbach’s alpha internal consistency coefficient was found to be .913 for the curriculum management skills dimension, .932 for the attitude dimension, .935 for the knowledge dimension and .926 for the instructional design project and planning skill dimension. These findings have revealed that the scale is a tool that can measure school administrators' curriculum literacy levels with four factors.

Anahtar Kelimeler

Curriculum literacy, School administrators, Scale development

Kaynakça

• Agaoğlu, E., Altınkurt, Y., Yılmaz, K. ve Karaköse, T. (2012). Okul yöneticilerinin yeterliklerine ilişkin okul yöneticilerinin ve öğretmenlerin görüşleri (Kütahya İli). Eğitim ve Bilim,37(164). 159-175.
• Aslan, H. ve Karip, E. (2014). Okul müdürlerinin liderlik standartlarının geliştirilmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 20(3), 255- 279. DOI: 10.14527/kuey.2014.011.
• Balcı, A. (2004). Sosyal bilimlerde araştırma (4. Baskı). Ankara: Pegem
• Balyer, A. (2013).Okul müdürlerinin öğretimin kalitesi üzerindeki etkileri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi,19(2), 181-214.
• Başaran, İ. E. (1994). Eğitim yönetimi. Ankara: Gül.
• Başaran, İ. E. (2008). Türk eğitim sistemi ve okul yönetimi. Ankara: Ekinoks.
• Bilgin, A. (2008). İlköğretim okulu müdürlerinin öğretim programını yönetme görevlerini yerine getirme miktarının belirlenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Bottoms, G. (2001). What school principals need to know about curriculum and instruction? Southern Regional Education Board, 1-5.
• Büyüköztürk, Ş. (2003). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı (3. Baskı). Ankara: Pegem.
• Büyüköztürk, Ş. (2007). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı (8. Baskı). Ankara: Pegem.
• Büyüköztürk, Ş. (2019). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı (25. Baskı). Ankara: Pegem.
• Can, A. (2014). SPSS ile bilimsel araştırma sürecinde veri analizi (3. Baskı). Ankara: Pegem.
• Can, N. (2007). İlköğretim okulu yöneticisinin bir öğretim lideri olarak yeni öğretim programlarının geliştirilmesi ve uygulanmasındaki yeterliliği. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 3(2), 228-244.
• Chapman, J.D. (2005). Recruitment, retention and development of schoolprincipals, ınternational institute for educational planning. Educational Policy Series, UNESCO, 1-37.
• Çalık, T. (2003). Yeni öğretim yılına hazırlık. İçinde Küçükahmet, L. (Ed.), Sınıf yönetiminde yeni yaklaşımlar (151-170). Ankara: Nobel.
• Çalık, T. ve Sezgin, F. (2007). Türk eğitim sistemi ve okul yönetimi. İçinde Özdemir, S. (Ed), Öğretimle ilgili hizmetler (201-216). Ankara: Nobel.
• Çelikten, M. (2004). Okul müdürü koltuğundaki kadınlar: Kayseri ili örneği. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17(2), 91-118.
• Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G. ve Büyüköztürk, Ş. (2012). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik SPSS ve LISREL uygulamaları (2. Baskı). Ankara: Pegem.
• Demirel, Ö. (2013). Kuramdan uygulamaya eğitimde program geliştirme. Ankara: Pegem.
• Demirtaş, H. (2005). Sınıf yönetiminin temelleri. İçinde Kıran, H. (Ed.), Etkili sınıf yönetimi (1-34). Ankara: Anı.
• Dinham, S. (2004). Principal leadership for outstanding educational outcomes. Journal of Educational Administration, 43(4), 338-356.
• Disessa, A.A. (2000). Changing minds; computers, learning and literacy. Cambridge: MIT Press.
• Duman, T. (2003). Yeni bir döneme başlangıç. İçinde Küçükahmet, L. (Ed.), Sınıf yönetimi (219-242). Ankara: Nobel.
• Erdoğan, İ. (2000). Okul yönetimi ve öğretim liderliği. İstanbul: Sistem.
• Field, A. P. (2005). Discovering statistics using SPSS (2nd Edition). London: Sage.
• Findley, B. ve Findley, D. (1992). Effective schools: The role of principal. Contemporary Education, 63(2), 100-104.
• Gregory, A. E. ve Cahill, M. A. (2009). Constructing critical literacy: Self-reflexive ways for curriculum and pedagogy. Critical literacy: Theories and practices,3(2),6-16.
• Gümüşeli, A. İ. (2001). Çağdaş okul müdürlerinin liderlik alanları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 28, 531–548.
• Hallinger, P. ve Murphy, J. (1985). Assessing the instructional management behavior of principals. Elementary School Journal, 86(2), 217-247.
• Ho, R. (2006). Handbook of univariate and multivariate data analysis and interpretation with SPSS. CRC Press.
• Kılınç, A.Ç. (2016). Çağdaş liderlik yaklaşımları. İçinde Güçlü, N. ve Koşar, S. (Ed.), Eğitim yönetiminde liderlik (69-89). Ankara: Pegem.
• Kline, R. B. (2015). Principles and Practice of Structural Equation Modeling (4th Edition). New York: Guilford Publications.
• Kobola, M.W. (2007). The role of the school principal in the implementation of the revised national curriculum statement: A case study. Unpublished master dissertation, The University of South Africa.
• Kurbanoğlu, S. (2010). Bilgi okuryazarlığı: Kavramsal bir analiz. Türk Kütüphaneciliği, 24(4), 723-747.
• Kurudayıoğlu, M. ve Tüzel, S. (2010). 21. yüzyıl okuryazarlık türleri, değişen metin algısı ve Türkçe eğitimi. TÜBAR, 28, 283-298.
• Lewis, J. ve Jhally, S. (1998).The struggle over media literacy. Journal of Communication, 48, 109-120.
• Lott, M. J. (1998). Teachers’ perceptions of middleschool principals’ effectiveness in performing instructional leadership duties in Hamilton county schools. UMI, Bell&Howell.
• Manges, C. ve Wilcox, D. (1997). The role of the principal in rural school reform. (ERIC Document Reproduction Service No. EJ 545106).
• MEB (2003). İlköğretim kurumları yönetmeliği. Resmi Gazete (27.08.2003). Sayı: 25212.
• MEB (2004). Öğretim programlarının temel yaklaşımı. MEB Tebliğler Dergisi, 2563. 27.04. 2016 tarihinde www.meb.gov.tr/mebasp/mebdata/mevzuat/aramalisteleme adresinden erişilmiştir.
• MEB (2005). Benim öğretmenim. Ankara: Bir.
• MEB (2010). Öğretim programları. 17.02.2016 tarihinde http://yayim.meb.gov.tr/dergiler adresinden erişilmiştir.
• Miller, J.D.(1983). Scientific literacy: A conceptual and emperial review. Daedalus, 112(2), 29-48.
• Murphy, J. (1988). Methodological, measurement and conceptual problems in the study of instructional leadership. Educational Evaluation and Policy Analysis, 10(2), 117-139.
• Newlove, K. (2005). Principal’s understanding of their role as leaders of curriculum and instruction. Unpublished master thesis, University of Saskatchewan.
• Ornstein, A. C. ve Hunkins, F.P. (2004). Curriculum foundations, principles and issues(4th Edition). Boston: Pearson.
• Özden, Y. (2005). Eğitimde yeni değerler: Eğitimde dönüşüm(6. Baskı). Ankara: Pegem.
• Potter, J. (2005). Media literacy (3rd Edition). CA: Sage.
• Pugalee, D.K. (1999). Constructing a model of mathematical literacy. Academic Research Library, 73, 19.
• Schlechty, P.C. (2011). Okulu yeniden kurmak (çev. Y. Özden). Ankara: Nobel.
• Smith, W. F. ve Andrews, R.L. (1989). Instructional leadership: How principal make a difference. Virginia: Association for Supervision and Curriculum Development.
• Snavely, L. ve Cooper, N. (1997). The information literacy debate. The Journal of Academic Librarianship, 23(1), 9-13.
• Şahin, C. T. ve Say, Ö. (2010). İlköğretim öğrencilerinin bilimsel okuryazarlık düzeylerinin incelenmesi. KÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 6(11), 223–240.
• Şişman, M. (2002). Öğretim liderliği. Ankara: Pegem.
• Şişman, M. (2004). Öğretim liderliği. Ankara: Pegem.
• Şişman, M. (2007). Okul yönetimi ve öğretim liderliği. Eğitime Bakış Dergisi, 1, 3-14.
• Tabachnick, B. G. ve Fidell, L. S. (2001). Using multivariate statistics (4th Edition). USA: Allynand Bacon.
• Taymaz, H. (2000). Okul yönetimi. Ankara: Pegem.
• Turhan, M. ve Yaraş, Z. (2014). İlkokul yöneticilerinin program liderliği davranışlarını gösterme düzeylerinin öğretmenlerin kolektif yeterlik algısına ve örgütsel öğrenme düzeyine etkisi. Eğitim Bilimleri Dergisi, 39, 175-193. DOI: 0.15285/EBD.2014397404.
• Ural, A. ve Aslim, S. T. ( 2013). Okul müdürlerinin öğretim programlarını bilme, denetleme ve destekleme düzeyleri: Öğretmen değerlendirmelerine İlişkin bir betimleme. Gazi Üniversitesi Endüstriyel Sanatlar Eğitim Fakültesi Dergisi, 32, 26-38.
• Wiles, J. (2016). Eğitim program liderliği. Ankara: Nobel.
• Yore, L. D., Pimm, D. ve Tuan, H.L. (2007). The literacy component of mathematical and scientific literacy. International Journal of Science and Mathematics Education, 5, 559-589.
• Yörük, S. ve Akdağ, G. A. (2010). İlköğretim okul müdürlerinin öğretimsel liderlik davranışlarının etkililiği ölçeğinin geliştirilmesi. Kuramsal Eğitim Bilim, 3(1), 66-92.
• Yüksel, S. (2003). Türkiye'de program geliştirme çalışmaları ve sorunları. Milli Eğitim Dergisi, 159, 120- 124.