FEN BİLGİSİ ÖĞRETİMİNDE, DUYUŞSAL ÖZELLİKLERİN DEĞERLENDİRİLMESİNİN İŞLEVİ VE ÖĞRETİM SÜRECİ İÇİNDE, ÖĞRETMEN UYGULAMALARININ ANALİZİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

Yıl 2004, Cilt: 5 Sayı: 2, 177 - 193, 01.05.2004

Murat Demirbaş Rahmi Yağbasan

Öz

Fen bilgisi öğretimiyle öğrencilerin sadece bilişsel öğrenmelerine değil, aynı zamanda duyuşsal öğrenmelerine de katkı sağlanmaktadır. Bireyin bir alanla ilgili davranışları kazanabilmesi için, o alana ilgisinin olması, olumsuz tutum geliştirmemesi ve ilgili alanı işlevsel görmesi gereklidir. Yapılan çalışmalar incelendiğinde, bilişsel amaçların gerçekleştirilmesine yönelik öğrenme durumları üzerinde durulduğu, ancak duyuşsal ve psikomotor öğrenmeler üzerinde fazlaca durulmadığı görülmektedir. Bu amaçla araştırma kapsamında, eğitim amaçları içinde yer alan duyuşsal öğrenmelerin değerlendirilmesine yönelik olarak, öğretmenlerin nasıl bir uygulamada olduğunu belirlemek için likert tipinde bir ölçek hazırlanmış, ölçeğin geçerlilik çalışması için kapsam ve yapı geçerliliğine bakılmıştır. Yapı geçerliliği için faktör analizi yapılarak, ölçek iki faktörlü olarak belirlenmiştir. Güvenirlik analizi için, Cronbach Alpha iç tutarlılık katsayısına bakılmış, bu katsayı birinci faktör için 0.81, ikinci faktör için 0.73, ölçeğin tamamı için 0.81 olarak bulunmuştur. Araştırma sonuçlarına göre öğretmenlerin, bilişsel içerikli öğrenme durumlarında kendilerini yeterli bulduğu sonucuna ulaşılırken; duyuşsal öğrenmeler ve bu alanın değerlendirilmesi konusunda kendilerinin eksik olduklarını belirtmişlerdir.Elde edilen bulgulara göre, mevcut durum ortaya konularak, öğretimin daha işlevsel hale getirilmesi için önerilere yer verilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Fen Bilgisi Öğretimi, Duyuşsal Öğrenme, Eğitim Amaçları

A RESEARCH ON THE PROGRESS OF EVALUATING AFFECTIVE CHARACTERISTICS IN SCIENCE TEACHING AND THE ANALYSIS OF TEACHERS’ PRACTICES IN TEACHING PROCESS

Öz

Science education contributes not only the cognitive learning but also affective learning of students. Being interested in a subject matter, not having a negative attitude and considering the subject matter proressive are required for an individual to gain the intended behaviors. When the previous studies are examined, it is noticed that learning situations concerning cognitive objectives are stressed but affective and psychomotor learning are not emphasized enough. For this reason, in the scope of the study, concerning the assessment of the affective learning which is one of the objectives of education, a likert type scale for determination of teachers’ practices is prepared and range validity and structure validity tests are applied to understand the scale’s validity. The scale is determined as twofactors by applying structure validity factor analysis. For reliability analysis, Cronbach Alpha interior consistency coefficient is examined and it is found 0.81 for the first factor, 0.73 for the second factor, and 0.81 for the entire scale. According to the results of the study, while reaching that science teachers finding themselves sufficient in learning situations that include cognitive learning, they state themselves insufficient in affective learnin and the assessment of that. In addition to the results, the present situation is defined and suggestions are made for teaching to be more progressive

Anahtar Kelimeler

Science Teaching, Affective Learning, Educational Objectives.

Kaynakça

• Bacanlı, H., (1999), Duyuşsal Davranış Eğitimi. Ankara: Nobel Yayın ve Dağıtım.
• Bıkmaz, F.H., (2001), İlköğretim 4. ve 5. Sınıf Öğrencilerinin Fen Bilgisi Dersindeki Başarılarını Etkileyen Faktörler. Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi.
• Bloom, B. S., (1995), İnsan Nitelikleri ve Okulda Öğrenme. (Çev. Durmuş Ali Özçelik). Basımevi.
• Büyüköztürk, Ş., (2002), Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı. Ankara: PegemA Yayıncılık.
• Büyüköztürk, Ş., (2003), Eğitim İstatistiği Ders Notları. Ankara.
• Demirbaş, M., (2003), “Fen Bilgisi Öğretmenlerinin,Öğrencilerin Duyuşsal Özelliklerini Değerlendirmeye Yönelik Uygulamaları”. XII. Eğitim Bilimleri Kongresi. Antalya.
• Demirel, Ö., (2004), Öğrenme Sanatı, Ankara: Pegema Yayıncılık.
• Fidan, N., (1996), Okulda Öğrenme ve Öğretme. Ankara: Alkım Yayınevi.
• Freedman, M, P, (1997), “Relationship Among Laboratory Instruction, Attitude Toward Science and Achievement in Science Knowledge” Journal of Research in Science Teaching. 34 (4), 343-357.
• Genç, H. ve Küçük, M., (2003), “Öğrenci Merkezli Fen Bilgisi Öğretim Programının Uygulanması Üzerine Bir Durum Tespit Çalışması.” XII. Eğitim Bilimleri Kongresi, Antalya.
• Hamurcu, H., (2002), “Fen Bilgisi Öğretiminde Etkili Tutumlar”. Eğitim Araştırmaları Dergisi, 8, 144-152.
• Harty, H,. Samuel, K. V, & Beal., D, (1986), “Exploring Relationships Among Four Science Teaching-Learning Affective Attributes of Sixth Grade Students.” Journal of Research in Science Teaching. 23 (1), 51-60.
• Kağıtçıbaşı, Ç., (1988), İnsan ve İnsanlar, İstanbul: Evrim Basım Yayın Dağıtım.
• Kaptan, S., (1991), Bilimsel Araştırma ve İstatistik Teknikleri, Ankara: Tekışık Web Ofset Tesisleri.
• Rennie, L. ve Punch, K., (1991),” The Relationship Between Affect and Achievement in Science.” Journal of Research in Science Teaching. 28 (2), 193-209.
• Schibei, R, A., (1983), “Selecting Appropriate Attitudinal Objectives For School Science”. Science Education. 67, 5, 595-603.
• Selçuk, Z., (1996), Eğitim Psikolojisi, Ankara: PEGEM Yayın.
• Senemoğlu, N., (2001), Gelişim Öğrenme ve Öğretim, Kuramdan Uygulamaya. Ankara: Gazi Kitabevi.
• Soylu, H., (2004), Fen Öğretiminde Yeni Yaklaşımlar. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Sönmez, V., (1994), Program Geliştirmede Öğretmen El Kitabı. Ankara: PEGEM Yayın.
• Şerif, M., (1985), Sosyal Kuralların Psikolojisi, (Çev. İ. Sandıkçıoğlu), İstanbul: Alan Yayınları.
• Tekin, H., (1996), Eğitimde Ölçme ve Değerlendirme. Ankara: Yargı Yayınları.
• Tepe, D., (1999), Öğrencilerin Fen Derslerine Karşı Tutumları Başarıları Arasındaki İlişki. İstanbul: Marmara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İle
• Turgut, M. F., (1997), Eğitimde Ölçme ve Değerlendirme Metotları. Ankara.
• Ülgen, G., (1997), Eğitim Psikolojisi, Kavramlar, Kuramlar ve Uygulamalar. Ankara: Kurtiş Matbaası.
• Weinburgh, M., (1995), “Gender Differences In Student Attitudes Toward Science: A MetaAnalysis Of The LiteratureFrom 1970 To 1991. Journal Of Research In Science Teaching, 32, 4, 387-398.
• Yalın, H. İ., (2002), Öğretim Teknolojileri ve Materyal Geliştirme, Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• YÖK/ DÜNYA BANKASI MİLLİ EĞİTİMİ GELİŞTİRME PROJESİ, (1997), Fizik Öğretimi. Ankara.