İLKOKUL 4. SINIF FEN VE TEKNOLOJİ DERSİNDE BAĞLAM TEMELLİ ÖĞRENME UYGULAMALARI

Yıl 2017, Cilt: 18 Özel Sayı, 81 - 101, 01.11.2017

Gülsüm Yıldırım Mehmet Gültekin

Öz

İlkokul 4. sınıf Fen ve Teknoloji dersinde bağlam temelli öğrenme REACT modeline göre düzenlenmiş etkinliklerin öğrenme sürecine yansımalarını belirlemek amacıyla yapılan araştırmada, nicel ve nitel araştırma yöntemlerinin birlikte kullanıldığı karma araştırma modellerinden iç içe karma yöntem kullanılmıştır. Araştırmaya, 2014-2015 öğretim yılı güz döneminde Eskişehir’de Ülkü İlkokulu 4/G sınıfında yer alan 18 öğrenci katılmıştır. Araştırmanın verileri; akademik başarı testi, bilimsel tutum ölçeği, fen öğrenmeye yönelik motivasyon ölçeği, öğretmen ve öğrencilerle gerçekleştirilen yarı yapılandırılmış görüşmeler ve gözlem yoluyla toplanmıştır. Araştırma bulgularına göre; bağlam temelli öğrenme yaklaşımı REACT modeli uygulamalarının öğrencilerin akademik başarıları ve hatırda tutma düzeyleri, fen öğrenmeye yönelik motivasyon üzerinde istatistiksel olarak anlamlı olduğu; ancak bilimsel tutumlar üzerinde anlamlı etki olmadığı görülmüştür. Gözlem ve görüşmelerden elde edilen verilerde REACT modeli uygulama süreci, REACT modelinin yararları, fen ve teknoloji dersine katkıları, REACT modelinin uygulamasında karşılaşılan sorunlar; REACT modeline ilişkin öneriler olarak temalara ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Fen ve Teknoloji, bağlam temelli öğrenme, akademik başarı, bilimsel tutum, motivasyon

Applications of Context-Based Learning in Primary 4th Class Science and Technology Course

Öz

The purpose of this research’s determining how Context based learning practices in primary 4th grade Science and Technology lesson modified in compliance with REACT model reflect on learning process. The research has been conducted using Embedded Mixed Method which is combination of quantitative and qualitative research methods. 18 students of the class 4/G of Eskişehir Ülkü Primary School in 2014-2015 fall are the participiant of the research. The research data collected using Academic achievement test, Scientific Attitude Scale, Motivation scale against Science, semi-structured interviews and observations. The results based on the research findings are that context based learning has statically significant effect on the academic success, retention and motivation on Science and Technology of students; but not statically significant effect on scientific attitude of students. Data from observations and interviews reached the theme as REACT model implementation process, Benefits, encountered in application, recommendations and contribution to science and technology course

Anahtar Kelimeler

Science and Technology, context-based learning, academic achievement, scientific attitude, motivation

Kaynakça

• Acar, B. ve Yaman, M. (2011). Bağlam temelli öğrenmenin öğrencilerin ilgi ve bilgi düzeylerine etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 40, s. 1-10.
• Akpınar, M. (2012). Bağlam temelli yaklaşımla yapılan fizik eğitiminde kavramsal değişim metinlerinin öğrenci erişisine etkisi. Yayınlanmamış doktora tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon.
• Aktaş, L. (2013). Maddenin tanecikli yapısı ve ısı konusunda REACT öğretim stratejisine yönelik geliştirilen bilgisayar destekli öğretim materyalinin öğrenci başarısına etkisi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon.
• Asan, A. ve Güneş, G. (2000). Oluşturmacı öğrenme yaklaşımına göre hazırlanmış örnek bir ünite etkinliği. Milli Eğitim Dergisi, 147, s. 50-53
• Ayvacı, H. Ş. (2010). Fizik öğretmenlerinin bağlam temelli yaklaşım hakkındaki görüşleri, Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 15, s. 42- 51.
• Baran, M. (2013). Yaşam temelli probleme dayalı öğretim yönteminin termodinamik konusunun öğretimine etkisi. Yayınlanmamış doktora tezi, Atatürk Üniversitesi, Erzurum.
• Bennett, J. Ve Lubben, F. (2006). Context-based chemistry: the salters approach. İnternational Journal of Science Education, 28(9), s. 999-1015.
• Center for Occupational Research and Development [CORD]. (1999). Teaching science contextually. Texas: CORD Communacations İnc.
• Chen, J. ve Cowie, B. (2013). Engaging primary students in learning about new zealand birds: a socially relevant context, International Journal of Science Education, 35(8), s. 1344-1366.
• Clifford, M. ve Wilson, M. (2000). Contextual Teaching, Professional Learning, and Student Experiences: Lessons Learned From Implementation (Educational Brief, Sayı: 2), Center on Education and Work, University of Wisconsin-Madison, Madison.
• Crawford, M. L. (2001). Teaching Contextually: Research, Rationale, and Techniques for Improving Student Motivation and Achievement in Mathematics and Science. Waco: CCI Publishing.
• Creswell, W.J. (2013). Araştırma deseni: nitel, nicel ve karma yöntem yaklaşımları (S.B. Demir, Çev. Ed.). Ankara: Eğiten Kitap Yayınları.
• Creswell, J. W., & Plano Clark, V. L. (2014). Karma yöntem araştırmaları tasarımı ve yürütülmesi (A. Delice Çev. ). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Cohen, J. (1988), Statistical Power Analysis for the Behavioral Sciences, 2nd Edition. Hillsdale: Lawrence Erlbaum.
• Coştu, S. (2009). Matematik öğretiminde bağlamsal öğrenme ve öğretme yaklaşımına göre tasarlanan öğrenme ortamlarında öğretmen deneyimleri. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Karadeniz Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
• Çam, F. (2008). Biyoloji derslerinde yaşam temelli öğrenme yaklaşımının etkileri. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Atatürk Üniversitesi, Erzurum.
• Çekiç-Toroslu, S. (2011). Yaşam temelli öğrenme yaklaşımı ile desteklenen 7e öğrenme modelinin öğrencilerin enerji konusundaki başarı, kavram yanılgısı ve bilimsel süreç becerilerine etkisi. Yayınlanmamış doktora tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Çepni, S. ve Özmen, H. (2011). Öğrenme kuramları ve fen bilimleri öğretimindeki uygulamaları. S. Çepni (Ed.). Kuramdan uygulamaya fen ve teknoloji öğretimi içinden (s. 122-170). Ankara: Pegem Akademi Yayınları
• Çiğdemoğlu, C. (2012). Effectiveness of context-based approach through 5E learning cycle model on students' understanding of chemical reactions and energy concepts, and their motivation to learn chemistry. Yayınlanmamış doktora tezi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara.
• Dede, Y. ve Yaman, S. (2008). Fen öğrenmeye yönelik motivasyon ölçeği: geçerlilik ve güvenirlilik çalışması. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi (EFMED), 2(1), s. 19-37
• De Jong, O. (2008). Context-based chemical education how to improve it?. 08.10.2013 tarihinde indirilmiştir.
• Değermenci, A. (2009). Bağlam temelli dokuzuncu sınıf dalgalar ünitesine yönelik materyal geliştirme, uygulama ve değerlendirme. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon.
• Demirbaş, M. ve Yağbasan, R.(2006). Fen bilgisi öğretiminde bilimsel tutumların işlevsel önemi ve bilimsel tutum ölçeğinin Türkçeye uyarlanma çalışması. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(2), s. 271-299
• Demircioğlu, H. (2008). Sınıf öğretmeni adaylarına yönelik maddenin halleri konusuyla ilgili bağlam temelli materyal geliştirilmesi ve etkililiğinin araştırılması. Yayınlanmamış doktora tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon.
• Demircioğlu, H., Vural, S. ve Demircioğlu, G. (2012). “REACT” stratejisine uygun hazırlanan materyalin üstün yetenekli öğrencilerin başarısı üzerinde etkisi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31(2), 101-144.
• Ekinci, M. (2010). Bağlam temelli öğretim yönteminin lise 1. sınıf öğrencilerine kimyasal bağlar konusunun öğretilmesine etkisi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Elmas, R. (2012). Bağlam temelli yaklaşımın 9. Sınıf öğrencilerinin temizlik maddeleri konusunu anlamalarına ve çevreye karşı tutumlarına etkisinin incelenmesi. Yayınlanmamış doktora tezi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara.
• Ferchner, S. (2009). Effects of context oriented learning on student interest and achievement in chemistry education. Berlin: Logos Verlag.
• Gilbert, J. K. (2006). On the nature of “context” in chemical education. International Journal of Science Education, 28(9), 957-976.
• Güneş-Koç, R.S. (2013). 5E modeli ile desteklenen bağlam temelli yaklaşımın yedinci sınıf öğrencilerinin ışık ünitesindeki başarılarına, bilgilerinin kalıcılığına ve fen dersine karşı olan tutumlarına etkisi. Yayınlanmamış doktora tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Gürsoy-Köroğlu, N. (2011). Yaşam temelli öğrenme yaklaşımının, öğretmen adaylarında çevreye yönelik ilgi, tutum ve çevre bilinçli tüketici davranışlarının incelenmesi. Yayınlanmamış doktora tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Hırça, N. (2012). Bağlam temelli öğrenme yaklaşımına uygun etkinliklerin öğrencilerin fizik konularını anlamasına ve fizik dersine karşı tutumuna etkisi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9 (17), s. 313-325.
• Hinton, P. R. (2004). Statistics explained. New York: Routledge Taylor and Francis Group.
• İlhan, N. (2010). Kimyasal denge konusunun öğrenilmesinde yaşam temelli (context based) öğretim yaklaşımının etkisi. Yayınlanmamış doktora tezi, Atatürk Üniversitesi, Erzurum.
• Ingram, S. J., (2003). The effects of contextual learning ınstruction on science achievement of male and female tenth grade students. Doctor of Philosophy Dissertation, The Graduate Faculty of the University of South Alabama.
• Johnson, E. B. (2002). Contextual Teaching and Learning. London: Sage UP.
• King, D. T. (2009) Context-based chemistry : creating opportunities for fluid transitions between concepts and context: Teaching Science. The Journal of the Australian Science Teachers Association, 55(4), s. 13-19.
• King, D. T. ve Ritchie,S. M. (2013) Academic Success in Context- Based Chemistry: Demonstrating fluid transitions between concepts and context. International Journal of Science Education, 35(7), s. 1159-1182.
• Kistak, Ö. (2014). İlköğretim 8. sınıf fen ve teknoloji dersi 'ses' ünitesinin yaşam temelli yaklaşımla öğretimi. Balıkesir Üniversitesi, Balıkesir.
• Kocayusuf, A. G. (2013). İlköğretim matematik eğitiminde yaşam temelli senaryolarla desteklenmiş tam öğrenme stratejisinin öğrencilerin öğrenme ürünleri üzerine etkisi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Akdeniz Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Antalya.
• Korsacılar, S. (2014). 9. sınıf fiziğin doğası ünitesindeki temel kavramların öğretiminde yaşam temelli öğretim ve öğrenme istasyonları yönteminin etkililiği. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Kumtepe, E. G. (2009). Okulöncesi eğitimde fen. A. Özdaş (Ed.) Okulöncesinde fen ve matematik eğitimi içinden. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Açık Öğretim Yayınları.
• Kurnaz, M. A. (2012). Fizik öğretmenlerinin bağlam temelli fizik problemleriyle ilgili algılamalarının incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 21(1), s. 375-390.
• Kutu, H. (2011). Yaşam temelli ARCS öğretim modeliyle 9. sınıf kimya dersi hayatımızda kimya ünitesinin öğretimi. Yayınlanmamış doktora tezi, Atatürk Üniversitesi, Erzurum.
• Mwangi, S. K. (2011). Towards context – based learnıng as a model for pre – servıce prımary teacher educatıon ın kenya: a case of meru and egojı teachers colleges. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Kenyatta University.
• Parnell, D. (2001). Contextual teaching works. Texas: CCI Publishing.
• Özata-Yücel, E. (2013). Fen bilimleri programındaki ekosistem, biyolojik çeşitlilik ve çevre sorunları konularının öğretim tasarımı ve uygulanması. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Uludağ Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bursa.
• Özkan, G. (2013). Kavramsal değişim metinleri ve yaşam temelli öğrenmenin öğrencilerin fizik öğrenme yaklaşımları ve kavramsal anlamaları üzerindeki etkileri. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Perkins, G. (2011). Impact of sts (context-based type of teaching) in comparison with a textbook approach on attitudes and achievement in community college chemistry classrooms. Yayınlanmamış doktora tezi, Arızona State Unıversıty.
• Peşman, H. (2012). Yöntem-yaklaşım etkileşimi: öğrenme döngüsüne karşı geleneksel ve bağlam temelliye karşı bağlamsız öğretimlerin 11. sınıf öğrencilerinin fizikteki başarı ve tutumlarına etkileri. Yayınlanmamış doktora tezi, Ortadoğu Teknik Üniversitesi, Ankara.
• Sadi-Yılmaz, S. (2013). Kimyasal değişimler ünitesinin işlenmesinde yaşam temelli öğrenme yaklaşımının etkileri. Yayınlanmamış doktora tezi, Atatürk Üniversitesi, Erzurum.
• Sari, Ö. (2010). İlköğretim 5. sınıf öğrencilerine dünya ve evren öğrenme alanında bağlama dayalı yaklaşımın benimsendiği bir materyalin geliştirilmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Stolk, M. J. Bulte, A., De Jong, O. ve Pilot, A. (2012). Evaluating a professional development framework to empower chemistry teachers to design context-based education. International Journal of Science Education, 34(10), 1487-1508.
• Sunar, S. (2013). Öğrenme döngüsü modeli ile desteklenmiş yaşam temelli öğretimin öğrencilerin maddenin halleri konusundaki başarıları ve bilginin kalıcılığına etkisinin incelenmesi. Yayınlanmamış doktora tezi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara.
• Tekbıyık, A. (2010). Bağlam temelli yaklaşımla ortaöğretim 9. sınıf enerji ünitesine yönelik 5E modeline uygun ders materyallerinin geliştirilmesi. Yayınlanmamış doktora tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon.
• Tekbıyık, A. ve Akdeniz, A. R. (2010). Bağlam temelli ve geleneksel fizik problemlerinin karşılaştırılması üzerine bir inceleme. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi (EFMED), 4(1), 123-140.
• Topuz, F. G., Gençer, S., Bacanak, A. ve Karamustafaoğlu, O. (2013). Bağlam temelli yaklaşım hakkında fen ve teknoloji öğretmenlerinin görüşleri ve uygulayabilme düzeyleri. Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(1), s. 240-261.
• Turgut, M. F. ve Baykul, Y. (2012). Eğitimde ölçme ve değerlendirme. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Ulusoy, M. (2013). Bağlam temelli öğrenme ile desteklenen bütünleştirici öğrenme modelinin öğrencilerin kimya öğretimine yönelik tutum, motivasyon ve başarılarına etkisi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Uzun, F. (2013). Bağlam temelli yaklaşıma dayalı genel fizik-I laboratuvar dersinin fen bilgisi öğretmen adaylarının başarılarına, bilimsel süreç becerilerine, motivasyonlarına ve hatırlamalarına etkisi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Ültay, N. ve Çalık, M. (2011). Asit ve bazlar konusu ile ilgili örnekler üzerinden 5E modelini ve REACT stratejisini ayırt etmek. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi (EFMED), 5 (2), s. 199-220.
• Yayla, K. (2010). Elektromanyetik indüksiyon konusuna yönelik bağlam temelli materyal geliştirilmesi ve etkililiğinin araştırılması. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2014). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yolcu, S. (2014). Ortaöğretimde beslenmeye yönelik bilgilerin bağlam temelli öğrenme düzeyine etkisi ve uygulanma oranları. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Zhang, Y. ve Wildemuth, B. M. (2009). Qualitative analysis of content. B. M. Wildemuth (Ed.). Applications of social research methods to questions in information and library science içinden (s. 308-320). London: Libraries Unlimited A Member Of the Greenwood Publishing Group.