SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETMEN ADAYLARININ BAĞIMSIZLIK DEĞERİNE KARŞI METAFORİK ALGILARI

Yıl 2017, Cilt: 18 Sayı: 2, 419 - 434, 01.05.2017

Özlem Ulu Kalın Erol Koçoğlu

Öz

Metafor, bir kişinin bir kavramı ya da olguyu algıladığı biçimde, benzetmeler kullanarak ifade etmesidir. Bu çalışma Sosyal Bilgiler öğretmen adaylarının “Bağımsızlık” kavramına ilişkin sahip oldukları zihinsel imgeleri metaforları ortaya çıkarma amacına yönelik olarak gerçekleştirilmiştir. Katılımcıların her birinin “Bağımsızlık ……………. gibidir, çünkü …………………….. ” ibaresini tamamlamasıyla elde edilen ham veriler hem nicel hem de nitel veri çözümleme teknikleri kullanılarak analiz yapılmıştır. Araştırmanın ulaşılabilir evrenini 122 Sosyal Bilgiler öğretmen adayı oluşturmaktadır. Araştırmanın bulgularına göre katılımcılar Bağımsızlık kavramına ilişkin olarak 35 adet geçerli metafor üretmiştir. Bu metaforlar daha sonra ortak özellikleri bakımından irdelenerek 7 kavramsal kategori altında toplanmıştır. Araştırma sonuçlarına göre Sosyal Bilgiler öğretmen adayları bağımsızlık kavramını en çok özgür olma durumu olarak açıklamıştır. Sosyal Bilgiler öğretmen adaylarının etkili yurttaş yetiştirmek için bağımsızlık değerini doğru algıladıkları saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

sosyal bilgiler, öğretmen adayı, bağımsızlık, metafor

Metaphorıcal Perceptıons Of Socıal Studıes Teacher Candıdates About The Value Of Independence

Öz

A metaphor is an expression that a person uses as she perceived a concept or a phenomenon by imagery. This study is done to determine social studies pre-service teachers’ mental images metaphors regarding “independence” concept. Each participant completed the expression “independence is like………., because …………..”. And the raw data analyzed by using both quantitative and qualitative methods. Availability population of the study is consisted of 122 social studies pre-service teachers. According to the findings of the research, participants produced 35 valid metaphors regarding the “independence” concept. These metaphors are scrutinized in terms of general specifications and grouped under 7 conceptional categories. According to the research results, social studies pre-service teachers explained the independence concept mostly as status of being free. And it is determined that social studies pre-service teachers are adequate for raising efficient citizens. It is determined that Social Studies teacher candidates perceive the value of independence correctly in order to raise efficient individuals

Anahtar Kelimeler

social studies, pre-service teachers, independence, metaphor

Kaynakça

• Aladağ, S. (2012). İlköğretim Sosyal Bilgiler Öğretiminde Değer Eğitimi Yaklaşımlarının
• Öğrencilerin Sorumluluk Değerini Bilişşel Düzeyde Kazanmalarına Etkisi. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 161(161), 123. Arslan, M. ve Bayrakçı M. (2006). Metaforik Düşünme Ve Öğrenme Yaklaşımının Eğitim
• Öğretim Açısından İncelenmesi. Milli Eğitim Dergisi, 171, 100-108. Balcı, F. A., & Yelken, T. Y. (2013). İlköğretim Sosyal Bilgiler Programında Yer Alan
• Değerler Ve Değer Eğitimi Uygulamaları Konusunda Öğretmen Görüşleri. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(1). Başcı Namlı, Z. (2015). Sosyal Bilgiler Dersinde Değerler Eğitimi. Ramazan Sever (Ed.)
• Sosyal Bilgiler Öğretimi içinde (s. 349-376). Ankara: Nobel Yayıncılık. Barr, R., J. L. Barth ve S. S. Shermis (1978). The Nature of the Social Studies. California: ETC Publications.
• Can, Ö. (2008). Dördüncü ve Beşinci Sınıf Öğretmenlerinin Sosyal Bilgiler Dersinde
• Değerler Eğitimi Uygulamalarına İlişkin Görüşleri. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara. Coşkun, D. (2014). Sosyal Bilgiler Eğitiminde Değerler Eğitimi, Süleyman İnan (Ed.)
• Sosyal Bilgiler Eğitimine Giriş içinde (s. 111-128). Ankara: Anı Yayıncılık. Çengelci, T. (2010). İlköğretim Beşinci Sınıf Sosyal Bilgiler Dersinde Değerler Eğitiminin
• Gerçekleştirilmesine İlişkin Bir Durum Çalışması. (Yayımlanmamış doktora tezi). Anadolu Üniversitesi/Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir. Dilmaç, B. ve Ekşi, H. (2007). Değerleri Eğitiminde Temel Tartışmalar ve Temel
• Yaklaşımlar. İlköğretmen Eğitimci Dergisi, 14, s. 21-29. Doğanay, A. (2006). Değerler Eğitimi. Cemil Öztürk (Ed.) Hayat Bilgisi ve Sosyal Bilgiler
• Öğretimi Yapılandırmacı Bir Yaklaşım içinde (s. 256-284). Pegem A Yayıncılık: Ankara. Eraslan, L. (2011). Sosyolojik Metaforlar. Akademik Bakış Dergisi, 27.
• Geçit, Y., & Gençer, K. (2011). Sınıf Öğretmenliği 1. Sınıf Öğrencilerinin Coğrafya
• Algılarının Metafor Yoluyla Belirlenmesi (Rize Üniversitesi Örneği). Marmara Coğrafya Dergisi, 23, 1-19. Gömleksiz, M. N., & Cüro, E. (2011). Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programında Yer Alan
• Değerlere İlişkin Öğrenci Tutumlarının Değerlendirilmesi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 8(1), 95-134. Güveli, E., İpek, A. S., Atasoy, E., & Güveli, H. (2011). Sınıf Öğretmeni Adaylarının
• Matematik Kavramına Yönelik Metafor Algıları. Turkish Journal of Computer and Mathematics Education (TURCOMAT), 2(2). Kan, Ç. (2010). Sosyal Bilgiler Dersi ve Değerler Eğitimi. Milli Eğitim Dergisi, 187, 138
• Karadeniz, O., Er, H ve Tangülü, Z. (2014). 8. Sınıf Öğrencilerinin SBS’ye Yönelik
• Metaforik Algıları. Uluslararsı Avrasya Sosyal Bilimler Dergisi, 5(15), 64-81. Kaya, M. F. (2014). Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarının Çevre Sorunlarına İlişkin
• Algıları: Metafor Analizi Örneği (Social Studies Teachers' Perceptions Related To Environmental Problems: A Sample Analysis Of Metaphors). Turkish Studies- International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume, 9/2 Winter 2014, 917-931.
• Keskin, Y. (2008). Türkiye’de Sosyal Bilgiler Öğretim Programlarında Değerler Eğitimi: Tarihsel
• Araştırılması. (Yayınlanmamış doktora tezi). Marmara Üniversitesi/Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul. ve Programlarının Etkililiğinin Köksal, Ç. (2010). İlköğretim Birinci Sınıf Öğrencilerinin, Ebeveynlerini Ve Öğretmenlerinin Okuma-Yazma Kavramına Yükledikleri Anlamlar: Metaforik Bir
• Analiz. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Gaziosmanpaşa Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, Tokat. Kurtdede Fidan, N. (2009). Öğretmen Adaylarinin Değer Öğretimine İlişkin Görüşleri.
• Kuramsal Eğitim Bilim Dergisi, 2, 1-18. MEB (2010). Sosyal Bilgiler Dersi (6-7. sınıflar) Öğretim Programı. Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, Ankara.
• MEB, (2017). Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı (İlkokul ve Ortaokul 4, 5, 6 ve 7. Sınıflar). Milli Eğitim Bakanlığı, Temel Eğitim Genel Müdürlüğü, Ankara.
• Miles, MB. & Huberman, AM. (1994). Qualitative Data Analysis. Thousand Oaks, CA: Sage Publications.
• Özbaş, Ç. B. (2012). Sosyal Bilgiler Öğretmeni Olarak, Ben Kimim?”: Sosyal Bilgiler
• Öğretmenlerinin Mesleki Kimliklerine Yönelik Görüşlerinin Metafor Analizi Yoluyla İncelenmesi. Turkish Studies, 7(2), 821-838. Özmen, C. Er, H. ve Gürgil, F. (2012). İlköğretim Branş Öğretmenlerinin Değerler
• Eğitimine İlişkin Görüşleri Üzerine Bir Araştırma. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(17), 297-311. Öztürk, Ç. (2007). Sosyal Bilgiler, Sınıf ve Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarının “Coğrafya”
• Kavramına Yönelik Metafor Durumları. Ahi Evran Üniversitesi, Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(2), 55-69. Saban, A., Koçbeker, B. N., & Saban, A. (2006). Öğretmen Adaylarının Öğretmen
• Kavramına İlişkin Algılarının Metafor Analizi Yoluyla İncelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 6(2), 461-522. Tay, B. ve Yıldırım, K. (2009). Sosyal Bilgiler Dersinde Kazandırılması amaçlanan değerlere ilişkin veli görüşleri. Kuram ve uygulamada Eğitim Bilimleri, 9(3) 1499
• Ulusoy, K., & Dilmaç, B. (2012). Değerler Eğitimi. Ankara: Pegem A Akademi.
• Yel, S. & Aladağ, S. (2009). Sosyal Bilgilerde Değerlerin Öğretimi, Mustafa Safran (Ed.)
• Sosyal Bilgiler Öğretimi içinde (s. 119-150). Ankara: Pegem Akademi. Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2008). Nitel Araştırma Yöntemleri. Seçkin Yayıncılık: Ankara. http://www.turkcebilgi.com/ba%C4%9F%C4%B1ms%C4%B1zl%C4%B1k