MEDYA OKURYAZARLIĞI BAĞLAMINDA YENİ OKURYAZARLIKLAR

Yıl 2017, Cilt: 18 Sayı: 2, 291 - 310, 01.05.2017

Gıyasettin Aytaş Kadir Kaplan

Öz

Bilim ve teknolojide yaşanan gelişmelere bağlı olarak okuma ve yazma kavramlarına yüklenen değerler üzerinde köklü değişimler meydana gelmiştir. Söz konusu değişimler, okuryazarlık kavramını beraberinde getirmiş ve okuryazarlığın, okuma- yazma bilmekten çok daha geniş kapsamlı bir alan olarak değerlendirilmesini gerekli kılmıştır. Buradan hareketle günümüzde okuryazarlık belli ve sınırlı bir alanın bilgisine ayrıntılı bir biçimde sahip olmak anlamına gelmektedir. Bu çalışmada yeni okuryazarlıklar olarak da adlandırılan okuryazarlık türleri ele alınmış ve bu okuryazarlık türlerinin oluşumuna zemin hazırlayan gelişmeler irdelenmiştir. Doğrudan medya okuryazarlığıyla bağlantılı olması nedeniyle görsel okuryazarlığı, bilgi okuryazarlığı, elektronik okuryazarlığı ve internet okuryazarlıkları üzerinde durularak adı geçen okuryazarlık türlerinin medya okuryazarlığı öğretimi açısından önemi açıklanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Medya okuryazarlığı, okuma- yazma, okuryazarlık

New Literacies In The Context Of Media Literacy

Öz

With respect to the developments in science and technology there have been radical changes in the concept of reading and writing. These changes have brought in the concept of literacy and they have made it essential to regard “literacy” much beyond only being able to read and write. Therefore in our today, literacy means having a detailed knowledge of a specific and limited area. This study aims at discussing types of literacy, also called new literacy, and examining the developments leading these literacy types to appear. Visual literacy, information literacy, electronic literacy and internet literacy are emphasized due to having a direct association with media literacy and the abovementioned types are explained in terms of the significance of media literacy instruction

Anahtar Kelimeler

Media literacy, reading- writing, literacy

Kaynakça

• [ALA], A. L. (2016). Introduction to information literacy. http://www.ala.org/acrl/issues/infolit/intro.
• Alpan, G. (2008). Görsel okuryazarlık ve öğretim teknolojisi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi , 74- 102.
• Altun, A. (2003). E- okuryazarlık. Milli Eğitim Dergisi http://dhgm.meb.gov.tr/yayimlar/dergiler/Milli_Egitim_Dergisi/158/altun.htm.
• Arslan, M. S., Genç, E., Kaya, N., & Azer, H. (2008). Medya okuryazarlığı dersi öğretmen kılavuz kitabı. Ankara: MEB Yayınları.
• Asselin, M., & Moayeri, M. (2010). Examining adolescent ınternet literacy practices: an exploration of research methods. Eğitimde Kuram ve Uygulama , 191-210.
• Aşıcı, M. (2009). Kişisel ve sosyal bir değer olarak okuryazarlık. Değerler Eğitmi Dergisi , 9- 26.
• Başaran, M. (2014). Görsel okuryazarlığı. H. K. Abdurrahman Güzel içinde, Türkçe Öğretimi El Kitabı (s. 351- 381). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Bilici, İ. E. (2014). Medya okuryazarlığı ve eğitimi. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Bostancı, N., Arık, B., Çağan, K., Damlapınar, Z., Özsoy, A., Aydın, H., et al. (2007). İlköğretim medya okuryazarlığı dersi öğretmen el kitabı. Ankara: T.C. Radyo Ve Televizyon Üstkurulu.
• Burton, G. (2008). Medya analizlerine giriş görünenden fazlası. (N. Dinç, Çev.) İstanbul: Alan Yayıncılık.
• Destebaşı, F. (2016). Yeni okuryazarlıklar: tanımı, kapsamı ve teorik ilkeleri. Turkish Studies, International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic , 895-910.
• Doğan, M. (2001). Büyük türkçe sözlük. İstanbul: Acar Matbaası.
• Gül, G. (2007). Okuryazarlık sürecinde aile katılımının rolü. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi , 17-30.
• Güneş, F. (1997). Okuma- yazma öğretimi ve beyin teknolojisi. Ankara: Ocak Yayınları. İşler, A. Ş. (2002). Günümüzde Görsel Okuryazarlık Ve Görsel Okuryazarlık Eğitimi . Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi , 153-161.
• Kanatlı, F., & Çekici, Y. E. (2013). Türkçe öğretiminde disiplinler arası olanaklar. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi , 223-234.
• Karaman, M. K. (2010). Öğretmen adaylarının tv ve internet teknolojilerini kullanma amaç ve beklentilerinin medya okuryazarlığı bağlamında değerlendirilmesi. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi , 51-62.
• Kırık, A. M. (2014). Aile ve çocuk ilişkisinde internetin yeri: nitel bir araştırma. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi , 337- 347.
• Kurbanoğlu, S. (2010). Bilgi okuryazarlığı: Kavramsal Bir Analiz. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Bilgi Ve Belge Yönetimi Bölümü. Türk Kütüphaneciliği , 723- 747.
• Livingstone, S., Bober, M., & Helsper, E. (2005). Internet literacyamongchildrenandyoungpeople : findingsfromthe uk childrengo online project. http://eprints.lse.ac.uk/397/1/UKCGOonlineLiteracy.pdf.: LSE Research Online.
• Önal, İ. (2010). Tarihsel değişim sürecinde yaşam boyu öğrenme ve okuryazarlık. Bilgi Dünyası , 101- 121.
• Özden, L. (2009). Gizli dehlizlerden kent alanlarına dışavurum yüzeyi olarak “duvar” . Yeni Gazi Sanat Tasarım , 71-85.
• Parlatır, İ., Gözaydın, N., & Zülfikar, H. (1998). Türkçe sözlük. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Polat, C. (2006). Bilgi çağında üniversite eğitimi için bir açılım bilgi okuryazarlığı. A. Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi , 249- 266.
• Senemoğlu, N. (2004). Gelişim öğrenme ve öğretim, kuramdan uygulamaya. Ankara: Gazi Kitabevi.
• Şahin, A. (2014). Öğretmen adayları ve medyayla bağı olan herkes için eleştirel medya okuryazarlığı. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Turgut, H. (2007). Herkes için bilimsel okuryazarlık. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi , 233-256.
• Yanpar Yelken, T., Çelikkaleli, Ö., & Çapri, B. (2007). Eğitim fakültesi kalite standartlarının belirlenmesine yönelik öğretmen adayı görüşleri mersin üniversitesi örneği. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi , 191-215.
• Yıldız, A. (2007). Geçmişten günümüze okuryazarlık araştırmaları. Eğitim Bilim Toplum Dergisi , 43-60.
• Yılmaz, B. (1998). Bilgi toplumu: eleştirel bir yaklaşım. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi , 147-158.
• Yuldaşev, D. (2013). Teknoloji okuryazarlığının elektronik ürün satınalma niyeti üzerindeki etkisi. Akademik Bakış Dergisi , 1-14.
• http://ttkb.meb.gov.tr/program2.aspx?islem=1&kno=247
• http://dhgm.meb.gov.tr/yayimlar/dergiler/Milli_Egitim_Dergisi/158/altun.htm