Öğretmen Adaylarının Düşünme Türleri Bilgi Düzeyleri

Yıl 2016, Cilt: 17 Sayı: 3, 377 - 395, 01.08.2016

Mehmet Taşdemir Figen Taşdemir Yunus Geçer

Öz

Bu araştırma ile öğretmen adaylarının dokuz düşünme biçimine ilişkin bilgi düzeyleri ortaya çıkarılmaya çalışılmıştır. Bu araştırma betimsel bir araştırma olup nicel veri toplama tekniklerinin kullanıldığı bir durum çalışmasıdır. Çalışma grubu amaçsal örnekleme yöntemlerinden benzeşik örnekleme yöntemi ile belirlenmiştir. Bu araştırmanın çalışma grubu 2015–2016 öğretim yılı x eğitim fakültesinde öğrenim gören öğretmen adaylarından oluşturulmuştur. Çalışma grubu 342’si kız, 176’sı erkek 518 öğretmen adayından oluşmaktadır. Araştırmanın verileri araştırmacı tarafından geliştirilen tanım ve örneklerden kavramlara ulaşmayı amaçlayan Düşünme Türleri Bilgi Testi DTBT ile elde edilmiştir. Verilerin analizinde SSPS 15 programı kullanılmıştır. Araştırmada öğretmen adaylarında Tümevarım, Tümdengelim, Yaratıcı ve Eleştirel düşünme biçimlerinde yeterli öğrenmelere karşın, Analojik, Analitik, Sistemli, Yansıtcı, Üst düzey düşünme biçimlerinde ise yetersiz öğrenmeler gözlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Düşünme, düşünme türleri, öğretmen adayı

Preservice Teachers' Knowledge Levels on Thinking Forms

Öz

An attempt to reveal preservice teachers' knowledge levels on nine thinking forms was made with this study. This study is a descriptive research and a case study in which quantitative data collection techniques are used. The study group was determined by the analogous sampling method, one of purposeful sampling methods. The study group of this research consists of preservice teachers studying in the x faculty of education in the 20152016 academic year. The study group consisted of 518 preservice teachers including 342 females and 176 males. The data of the study were obtained with the Thinking Types Knowledge Test TTKT which was developed by the researcher and aimed to reach concepts from definitions and examples. SSPS 15 program was used in analyzing the data. In the study, inadequate learning was observed in Analogical, Analytical, Systematical, Reflective and High-Level thinking forms despite the adequate learning observed in Inductive, Deductive, Creative and Critical thinking forms in preservice teachers

Anahtar Kelimeler

Thinking, types of thinking, preservice teacher

Kaynakça

• Ann, F.M. (2000). Critical Thinking 101: The Basics of Evaluating Information. Knowledge Quest, 29, 13-20.
• Ashton, P. (1988). Teaching higher-order thinking and content: an essential ingredient in teacher preparation. Gainesville, FL: University of Florida.
• Aybek, B. (2007). Eleştirel düşünmenin öğretiminde öğretmenin rolü. Üniversite ve Toplum, 7, 2.
• Beyer, B. K. (1987), Practical Strategies for the Teaching of Thinking. Boston.
• Beyer, B. (1991), Teaching thinking skills: A handbook for elementary school teachers. Boston, USA, Allyn and Bacon.
• Çellek, T. (2001). Yaratıcılık ve eğitim sistemimizdeki boyutu. Cumhuriyet Bilim Teknik Dergisi, 741, 18-19.
• Demir, M. K., (2003). İlköğretim sınıf öğretmenlerinin gösterdikleri demokratik davranışlara ilişkin öğrenci görüşleri. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ankara.
• Dewey, J. (1982). GSU Master teacher program: On critical thinking. 30.04.2016 tarihinde http:/www.gsu.edu/dschjb/wwwcrit.html.adresinden alınmıştır.
• Doğanay, A., (2001). Yaratıcı öğrenme. Ali Şimşek (Ed.). Sınıfta demokrasi. Eğitim Sen Yayınları, 2. Baskı, Ankara
• Doll, R. C. (1986). Curriculum Improvement: Decision Making and Process, 6th Ed. Allyn and Bacon, Boston, p.8.
• Durdukoca, Ş. F. (2011). Öğretmen adaylarının düşünme stillerinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. 2. International Conference on New Trends and Their Implications, 27-29 Nisan 2011, Antalya.
• Friere, P. (1990). Ezilenlerin Eğitimi. (Çev. Yurdanur Salman ve Gülşat Aygen), Sanat Adam Dergisi, (59), 27–32.
• Glasser, W. (1999). Başarısızlığın olmadığı okul, (Çeviren: K. Teksöz), Kurtiş Matbaacılık, İstanbul.
• Halpern, D. (1988). Teaching critical thinking for tranfer across domains: Dispositions, skills, structure training and metacognitive monitoring. Amerikan Psychologist, 53, 449-455.
• Hesapçıoğlu, M. (1994). Öğretim ilke ve yöntemleri. Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş., İstanbul.
• İpşiroğlu, Z. (1993b). Türk eğitim sisteminde yaratıcılık. Ayşegül Ataman (Ed.). Yaratıcılık ve Eğitim XVII. Toplantısı. Türk Eğitim Derneği Yayınları, No:17 Ankara.
• Kaufman, J. C. (2002). “Thinking Styles in Creative Writers and Journalists”. Unpublished doctoral dissertation. Yale University, Connecticut.
• Kavgaoğlu, D. ve Altun, S. (2016). Öğretmenlerin düşünme stillerinin branşa ve cinsiyete göre incelenmesi. Uluslararası Eğitim Bilimleri Dergisi / The Journal Of International Education Science Yıl: 3, Sayı: 6, 136-149.
• Keskin, A. (2009). İlköğretim düşünme eğitimi dersi (6.,7., ve 8. Sınıf) öğretim programının değerlendirilmesi, Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İlköğretim Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, Hatay.
• Kuzgun, Y., (2001). Eğitimde kendini gerçekleştirme. Ali Şimşek (Ed). Sınıfta Demokrasi (2. Baskı), Eğitim Sen Yayınları, 17, Ankara.
• McMıllan, J. H. (1987). Enhancing college students’ critical thinking: a review of studies. Research in Higher Education, vol. 26, 1, p. 3-29.
• Nickerson, R. S. (1988). On improving thinking through instruction. In E. Z. Rothkopf (Ed.), Review of research in education (Vol. 15, pp. 3-57). Washington, DC: American Educational Research Association.
• Noyonalpan, N. (1993). Eğitimde yaratıcılığa genel bakış. Yaratıcılık ve eğitim, TED yayınları, Ankara.
• Onosko, J., J., (1988). Promoting students thinking through thoughful classroom discourse: an analysis of teachers. Thoughts and practices, USA Michigan: University Microfilms International Dissertation Information Service.
• Özden, Y. (1999). Öğrenme ve öğretme. Pegem A Yayınları, Ankara.
• Pascarella, E. T. (1989). The development of critical thinking: does college make a difference? Journal of College Student Development, vol. 30, 1, p. 19-26.
• Perkins, D. N. (1987). Thinking frames: An integrative perspective on teaching cognitive skills. In J. B. Baron, & R. J. Stenberg (Eds.), Teaching Thinking Skills: Theory and Practice (pp. 41-61). New York: W. H. Freeman & Company.
• Romano, G. (1992). Comment favoriser le développement des habiletés de pensée chez nos élèves, Pédagogie Collégiale, 6,1. 17-21.
• Saracaloğlu A. S. ,Yenice N. ve Karasakaloğlu N. (15 Mayıs 2008). Eğitim fakültesi öğrencilerinin düşünme stillerinin çeşitli değişkenler açısından karşılaştırılması. Uluslararası Sosyal Bilimler Eğitimi Sempozyumunda sunulmuş bildiri, Çanakkale.
• Seferoğlu, S.S., ve Akbıyık, C., (2006). Eleştirel düşünme ve öğretimi. H.Ü. Eğitim Fakültesi Dergisi (H.U. Journal of Education), 30, 193- 200.
• Shaughnessy, M., F. (2003). An ınterview with Linda Elder: About critical thinking and gifted https://www.criticalthinking.org/resources/articles/an-interview-linda-elder.shtml adresinden alınmıştır. 30.04. 2016 tarinde
• Susar Kırmızı, F., Fenli, A. ve Kasap, D. (2014). Sınıf Öğretmeni Adaylarının Eleştirel Düşünme Eğilimleri İle Okuma Alışkanlıklarına Yönelik Tutumları Arasındaki İlişki. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 3/1, 354-367.
• Taşdemir, M. (2012). Eğitimde ölçme ve değerlendirme. Sohbet Yayınları, Kırşehir.
• Taşdemir, M.,Taşdemir, F.,Keskin, Ş., Erol Bektaş, F. B. (2016). Atanmış aday öğretmenlerin düşünce biçimleri bilgi düzeyleri: Kırşehir Örneği. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 5(2), 132-139.
• Titiz, T. (1996). Ezbere hayır. İnkılap Kitabevi, İstanbul.
• Uzunoğlu, S. (1997). Bilginin yapısı ve özellikleri. Beyaz Nokta Vakfı Dergisi, 23, 3.
• Welfel, E. R. (1982). How students make judgments: do educational level and academic major make a difference? Journal of College Student Personnel, vol. 23, 6, p. 490-497.
• Wilks, S. (1995). Critical and creative thinking: Strategies for classrool ınquiry, Portsmouth, NH. Heinmann.
• Yavuzer, H. (2002). Okul çağı çocuğu. Remzi Kitabevi (8. Basım), İstanbul.