Medya Okuryazarlığı Dersinin İşlenmesinde Karşılaşılan Sorunların Öğretmen Görüşlerine Göre Değerlendirilmesi

Yıl 2016, Cilt: 17 Sayı: 2, 387 - 410, 01.05.2016

Pınar Işkın Alper Kesten

Öz

Medya Okuryazarlığı kavramı, medyadan gelen her türlü içeriği olduğu gibi kabul etmeksizin bir süzgeçten geçirerek alabilme becerisini vurgulamaktadır. Bu beceriye sahip olabilmek medya okuryazarlığının temel ölçütüdür. Bu araştırmada medya okuryazarlığı dersinin işlenmesinde karşılaşılan sorunlar ortaya konulmaya çalışılmıştır. Bu amaçla Milli Eğitim Bakanlığı’na MEB bağlı okullarda Medya Okuryazarlığı dersini veren öğretmenlerle görüşme yoluyla veri toplamak için bir görüşme formu hazırlanmıştır. Hazırlanan formda bulunan sorular Samsun ilinde Medya Okuryazarlığı dersini seçen on okulda görev yapan on iki Sosyal Bilgiler öğretmenine sorulmuştur. Bu kapsamda nitel araştırma yöntemlerinden betimsel analiz kullanılarak veriler değerlendirilmiştir. Araştırma sonucunda dersin işlenmesinde öğretmenlerin idari görevi, okulun fiziki yapısının yetersizliği, öğrencilerin derse karşı ilgisiz oluşu gibi engeller olduğu saptanmıştır. Araştırmadan elde edilen sonuçlar doğrultusunda 2013 yılı ders programının yeniden değerlendirilerek düzeltmeler yapılması, okulların fiziki donanım anlamında iyileştirilmesi, dersin daha ilgi çekici hale getirilmesi için çalışmalar yapılması gerektiği şeklinde önerilerde bulunulabilir.

Anahtar Kelimeler

medya okuryazarlığı, ortaokul, müfredat, eğitim, kitle iletişim

Evaluation the Challenges Encountered in Media Literacy Classes by the Teachers' Opinions

Öz

The concept of Media Literacy refers to the ability to filter the media contents rather than taking everything in. This skill forms the basis of media literacy. This study aims to reveal the challenges encountered in media literacy classes. To this end, an interview form was designed for data collection through interviews with media literacy teachers at Ministry of National Education MEB schools. The questions on the form were put to 12 Social Studies teachers at 10 secondary schools in the city of Samsun offering the Media Literacy course. Of the qualitative research methods, descriptive analysis was used for the data collected. The teachers quoted their administrative duties, inadequacy of the schools’ physical structures, and pupils’ lack of interest amongst the handicaps in their Media Literacy courses. In light of these findings, the suggestions of the study focus on the revision and amendment of the 2013 curriculum, improvement of schools’ physical facilities, and work towards making the course more interesting

Anahtar Kelimeler

communication media literacy, secondary school, curriculum, education, mass

Kaynakça

• Adak, N. (2004). Bir sosyalizasyon aracı olarak televizyon ve şiddet. Bilgi Dergisi, (30), 27-38.
• Aksaçlıoğlu, A. G. ve Yılmaz, B. (2007). Öğrencilerin televizyon izlemeleri ve bilgisayar kullanmalarının okuma alışkanlıkları üzerine etkisi. Türk Kütüphaneciliği, 21(1), 3-28.
• Altun, A. (2008). Türkiye’de medya okuryazarlığı. İlköğretmen Eğitimci Dergisi, (16), 30-34.
• Altun, A. (2009). Eğitim bilim açısından seçmeli medya okuryazarlığı dersi programına eleştirel bir yaklaşım. Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(3), 97-109.
• Apak, Ö. (2008). Türkiye, Finlandiya ve İrlanda ilköğretim programlarının medya okuryazarlığı eğitimi açısından incelenmesi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi), Kocaeli Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kocaeli.
• Arklan, Ü. ve Taşdemir, E. (2008). Bilgi toplumu ve iletişim: bilginin yayılması sürecinde kitle iletişim araçları ve internet, S.Ü, İletişim Fakültesi Dergisi, 5(3), 67–80.
• Aufderheide, P. (1993). Media Literacy. A Report of the National Leadership Conference on Media Literacy. 03.05.2015, http://eric.ed.gov/?id=ED365294.
• Bacaksız, T. (2010). Medya okuryazarlığı dersinde gazete ve dergi kullanımı İzmir’de medya okuryazarlığı dersinin öğrencilerin gazete ve dergi okuma alışkanlıklarına olan etkisi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Gazi Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Bayram, N. (2002). Toplum ve iletişim, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Bütün, E. (2010). Türkiye ’de medya okuryazarlığı dersine ilişkin öğretmen, öğrenci ve veli görüşleri: Samsun ili örneği, (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Ondokuz Mayıs Üniversitesi/Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Samsun.
• Cüceloğlu, D. (2011). Yeniden insan insana. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Deveci, H. ve Çengelci, T. (2008). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarından medya okuryazarlığına bir bakış. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(2), 25–43.
• Elma, C., Kesten, A., Dicle, A, N., Mercan, E., Çınkır, Ş. ve Palavan, Ö. (2009a). İlköğretim 7. sınıf öğrencilerinin medya ve medya okuryazarlığı dersine ilişkin tutumları. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. (27), 93-113.
• Elma, C., Kesten, A., Dicle, N. A., Mercan, E. ve Çınkır, Ş. ve Palavan, Ö. (2009b). Medya okuryazarlığı dersinin okul müdürlerinin görüşlerine göre değerlendirilmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 36(36), 87- 96.
• Ertuğrul, İ. ve Keskin, N. (2012). İnternet’in türkçe’nin kullanımında ve toplum-birey yapısının değişimindeki rolü. Journal of Internet Applications & Management/İnternet Uygulamaları ve Yönetimi Dergisi, 3(2). 79 - 88.
• Görmez, E. (2014). Ortaokul öğrencilerinin medya okuryazarlığı düzeyleri. (Yayımlanmamış doktora tezi). Atatürk Üniversitesi/Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
• Güler, A., Halıcıoğlu, M. B. ve Taşğın, S. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Güner, F. (2011). İlköğretim II. Kademe öğrencilerinin televizyon dizilerindeki mesajları algılamalarında medya okuryazarlığının etkisi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çanakkale.
• İnan, T. (2014), Medya okuryazarlığı: Ortaokul öğrencilerinin ebeveynlerinin televizyon ve internete ilişkin tutum ve davranışlarının incelenmesi. Journal of International Social Research, 7(35), 813 – 830.
• Jols, T. ve Thoman, E. (2008). 21. Yüzyıl okuryazarlığı: Medya okuryazarlığına genel bir bakış ve sınıf içi etkinlikler. (C.Elma ve A. Kesten, Çev) . Ankara: Ekinoks Yayınevi.
• Kalan. Ö. G. (2010). Medya okuryazarlığı ve okul öncesi çocuk: Ebeveynlerin medya okuryazarlığı bilinci üzerine bir araştırma. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Hakemli Dergisi, 1(39), 59-73.
• Kartal, O. Y. (2007). Ortaöğretim 10. sınıf öğrencilerinin televizyon dizilerindeki mesajları algılamalarında medya okuryazarlığının etkisi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çanakkale.
• Kaya, K. ve Tuna, M. (2008). İlköğretim çağındaki çocukların sosyalleşmesinde televizyonun etkisi. SDÜ: Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, (17), 159-182.
• Keleş, S. (2009). İlköğretim medya okuryazarlığı dersi öğretim programına ilişkin öğretmen görüşleri. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Abant İzzet Baysal Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bolu.
• Keleş, M. (2013). Eleştirel pedagoji bağlamında medya okuryazarlığı dersinin işleniş biçiminin incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Atatürk Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
• Kelleher, T. (2006). Public relations online: Lasting concepts for changing media. 05.07.2015. https://scholar.google.ru/scholar.
• Kellner, D. ve Share, J. (2007). Critical media literacy, democracy, and the reconstruction of education. Medialiteracy: A reader, 3-23. 05.07.2015 https://scholar.google.ru/scholar.
• Kurudayıoğlu, M. ve Tüzel, S. (2010). 21. yüzyıl okuryazarlık türleri, değişen metin algısı ve Türkçe eğitimi. Türklük Bilimi Araştırmaları, 28(28), 283-298.
• MEB, R. (2006). İlköğretim medya okuryazarlığı dersi öğretim programı ve kılavuzu. 02.02.2015 http://ttkb.meb.gov.tr/www/ogretim-programlari/icerik/72.
• MEB, R. (2013). Ortaokul ve imamhatip ortaokulu medya okuryazarlığı dersi öğretim programı. 02.02.2015.http://ttkb.meb.gov.tr/www/ogretimprogramlari/icerik/72.
• Merriam, S. B. (2013). Nitel araştırma: Desen ve uygulama için bir rehber. (1. Baskı). (S. Turan, Çev). Ankara: Nobel Yayıncılık. (Orijinal çalışma basım tarihi 1988.)
• Önal, H. İ. (2007). Medya okuryazarlığı: Kütüphanelerde yeni çalışma alanı. Türk Kütüphaneciliği, 21(3), 335-359.
• Püsküllüoğlu, A. (2003). Türkçe Sözlük, İstanbul: Doğan Kitap.
• Semiz, L. (2013). Ortaokul öğrencilerinin medya okuryazarlığı yeterlikleri ve medya okuryazarlığı dersini yürüten öğretmenlerin karşılaştıkları sorunlar. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, Rize.
• Serhatlıoğlu, B. (2006). Televizyon programlarının okul öncesi eğitim kurumuna devam eden 5-6 yaş grubu çocuklarının zihin ve dil gelişimini etkileme biçimlerine yönelik öğretmen ve veli görüşlerinin belirlenmesi (Elazığ ili örneği). (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Fırat Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, Elazığ.
• Söylemez, Y. S. (2012). Asya ve Okyanusya ülkelerinde medya okuryazarlığı eğitimi: Türkiye ve Yeni Zelanda karşılaştırması. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Kocaeli Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kocaeli.
• Şahin, M. (2012). Medya okuryazarlığı dersi alan ve almayan ilköğretim okulu öğrencilerinin medya tüketim alışkanlıkları farklılaşması. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Marmara Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul
• Şeylan, S. (2008). Medya okuryazarlığı ders uygulamalarında dünya üzerinde görülen aksaklıklar. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), İstanbul Kültür Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Tan, O. (2015). Medya okuryazarlığı eğitimi: öğrenci, öğretmen, aile bağlamında örnek bir araştırma. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Akdeniz Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, Antalya.
• Tüzel, S. (2012). İlköğretim ikinci kademe Türkçe derslerinde medya okuryazarlığı eğitimi: bir eylem araştırması. (Doktora tezi). Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi/Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Çanakkale.
• Ülker, M. (2012). Medya Okuryazarlığı dersi öğretmen kılavuz kitabının öğretim programı ile tutarlılığının değerlendirilmesi. (Yayımlanmamış doktora tezi), Gazi Üniversitesi/Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Y. Ankaralıgil, S. (2009). İlköğretim 6. ve 7. sınıf öğrencilerinde medya okuryazarlığı ve eleştirel düşünme üzerine bir araştırma. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. (9. Genişletilmiş Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık. Medya okuryazarlığı çalıştayı sonuç bildirisi, (2012). http://www.medyaokuryazarligi.org.tr/cal9.html