Matematik Tarihinin Derslerde Kullanımını Etkileyen Faktörlere İlişkin Öğretmen Görüşleri

Yıl 2016, Cilt: 17 Sayı: 2, 451 - 472, 01.05.2016

Cemalettin Yıldız Adnan Baki

Öz

Bu çalışmanın amacı, Matematik Tarihi MT ’nin derslerde kullanımını olumlu ve olumsuz etkileyen faktörlere ilişkin öğretmen görüşlerini belirlemektir. Araştırmada özel durum çalışması yöntemi kullanılmıştır. Altı ortaokul matematik öğretmeni 19’ar ders saati gözlemlenmiş ve öğretmenlerle yarı-yapılandırılmış mülakatlar yapılmıştır. Betimsel ve içerik analizi sonucu elde edilen veriler, tablolar halinde sunulmuştur. Çalışmanın sonunda, öğretmenlerin MT’yi derslerinde kullanma nedenleri ile ilgili en çok dile getirdikleri olumlu faktörlerin MT uygulamalarının bazı kazanımlarla ilişkili olması, kendini yenileme isteği ve öğrencilerin derse aktif katılımlarını sağlama olduğu belirlenmiştir. Öğretmenlerin MT’yi derslerine dâhil etmelerini engelleyen olumsuz faktörlere yönelik en fazla belirttikleri nedenlerin ise merkezi sınav baskısı, ders kitaplarındaki tarihsel bölümlerin iyi hazırlanmaması, zaman yetersizliği, teknolojik araç-gerecin eksik veya bozuk olması, okul idaresinden yeteri kadar destek alamama, bazı öğrencilerin seviyelerinin düşüklüğü ve iş yükünün artması olduğu tespit edilmiştir. Öğretmenlerin MT’nin öğretimde nasıl kullanılacağı ile ilgili tanıtım kılavuzları ve öğretim materyalleri gibi kaynaklarla donatılmalarının faydalı olacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Matematik tarihi, matematik öğretimi, öğretmen eğitimi

Teachers’ Views about Factors Which Affect History of Mathematics Usage in Lessons

Öz

Determination of teachers’ views about factors affecting History of Mathematics HM usage in lessons positively and negatively was aimed in this study and case study method was used. Each of six middle school mathematics teachers had been observed for 19 lesson hours separately and semi-structured interviews were conducted with them. Data obtained by descriptive and content analyses were presented in tables. The positive reasons teachers expressed most about using HM were: some attainments related to HM applications, their ambition to update themselves, and to provide students attendance to lessons actively. The negative reasons teachers expressed mostly which avoided them to use HM were: national exam pressure, half-baked historical snippets on textbooks, lack of time, administrators’ support, technological instruments or broken instruments, some students’ low education levels, and the increase in workload. Finally, providing sources such as guide books and teaching materials about using HM were thought to be useful

Anahtar Kelimeler

History of mathematics, mathematics teaching, teacher education

Kaynakça

• Albayrak, Ö. (2011). Matematik tarihiyle işlenmiş olan derslerin matematik öz yeterlik algısına ve matematik başarısına etkisi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Boğaziçi Üniversitesi, İstanbul.
• Alpaslan, M. (2011). İlköğretim matematik öğretmen adaylarının matematik tarihi bilgileri ve matematik tarihinin matematik eğitiminde kullanımına yönelik tutum ve inanışları. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara.
• Arslan, S., Coştu, S., Aydın, S., & Filiz, M. (2008, October). Long term effects of history of mathematics on mathematics education and the teacher’s role. 11th International Conference on Further Education in the Balkan Countries, Selçuk University, Konya.
• Awosanya, A. O. (2001). Using history in the teaching of mathematics. Unpublished doctoral dissertation, Florida State University, United States of America.
• Baki, A. (2014). Matematik tarihi ve felsefesi. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Barbin, E., Bagni, G. T., Grugnetti, L., Kronfellner, M., Lakoma, E., & Menghini, M. (2000). Integrating history: Research perspectives. In J. Fauvel & J. Van Maanen (Eds.), History in mathematics education: The ICMI study (pp. 63-90). London: Kluwer Academic Publishers.
• Bayam, S. B. (2012). İlköğretim matematik eğitiminde öğrencilerin matematik tarihini bilmelerinin matematiğe yönelik başarı ve tutumlarına etkisi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Kastamonu Üniversitesi, Kastamonu.
• Bellomo, C., & Wertheimer, C. (2010). Discussion and experiment on incorporating history into the mathematics classroom. Journal of College Teaching and Learning, 7(4), 19-24.
• Carter, D. B. (2006). The role of the history of mathematics in middle school. Unpublished master’s thesis, East Tennessee State University, United States of America.
• Clark, K. M. (2006). Investigating teachers’ experiences with the history of logarithms: A collection of five case studies. Unpublished doctoral dissertation, University of Maryland, United States of America.
• Clark, K. M. (2008). Heeding the call: History of mathematics and the preparation of secondary mathematics teachers. In F. Arbaugh & P. M. Taylor (Eds.), Inquiry into mathematics teacher education (pp. 85-95). San Diego: Association of Mathematics Teacher Educators.
• Clark, K. M. (2011, February). Voices from the field: Incorporating history of mathematics in secondary and post-secondary classrooms. Paper presented at the Seventh Congress of the European Society for Research in Mathematics Education (CERME-7), Rzeszow, Poland.
• Cousquer, É. (2000). France: A historical module for secondary school trainees. In J. Fauvel & J. Van Maanen (Eds.), History in mathematics education: The ICMI study (pp. 127). London: Kluwer Academic Publishers.
• Çepni, S. (2007). Araştırma ve proje çalışmalarına giriş (2. Baskı). Trabzon: Celepler Matbaacılık.
• De Carvalho, J. P. (2000). Brazil: The concept of function in in-service training. In J. Fauvel & J. Van Maanen (Eds.), History in mathematics education: The ICMI study (pp. 137-140). London: Kluwer Academic Publishers.
• Deringöl, Y. (2006, Nisan). Sınıf öğretmenliği öğretmen adaylarının eğitiminde matematik tarihi ve gelişiminin gerekliliği. Ulusal Sınıf Öğretmenliği Kongresi. Gazi Üniversitesi Eğitim Fakültesi, Ankara.
• Ekiz, D. (2009). Bilimsel araştırma yöntemleri (2. Baskı). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Ersoy, E., & Öksüz, C. (2016). İlkokul 4. sınıflarda matematik tarihi kullanımının öğrenciler üzerindeki etkileri. İlköğretim Online, 15(2), 408-420.
• Faustmann, G. (2010). Classroom experiences with the history of mathematics. In E. Barbin, M. Kronfellner & C. Tzanakis (Eds.), Proceedings of the History and Pedagogy of Mathematics 2010 & European Summer University 6 (pp. 275-285). Austria: Mensa University of Technology.
• Fauvel, J. (1991). Using history in mathematics education. For the Learning of Mathematics, 11(2), 3-6.
• Fried, M. N. (2001). Can mathematics education and history of mathematics coexist? Science & Education, 10, 391-408.
• Fung, C. I. (2000). Hong Kong: On finding a place for history in primary mathematics teacher education. In J. Fauvel & J. Van Maanen (Eds.), History in mathematics education: The ICMI study (pp. 110-113). London: Kluwer Academic Publishers.
• Furinghetti, F. (2000). The long tradition of history in mathematics teaching: An old Italian case. In V. Katz (Ed.), Using history to teach mathematics: An international perspective (pp. 49-58). Washington DC: The Mathematical Association of America.
• Furinghetti, F. (2007). Teacher education through the history of mathematics. Educational Studies in Mathematics, 66, 131-143.
• Gazit, A. (2013). What do mathematics teachers and teacher trainees know about the history of mathematics? International Journal of Mathematical Education in Science and Technology, 44(4), 501-512.
• Georgiou, I. (2006). Ethnomathematics and the history of mathematics in mathematics class: The why and the how. Unpublished master’s thesis, Warwick University, United Kingdom.
• Gispert, H. (2000). France: History of mathematics in in-service training for primary and secondary teachers. In J. Fauvel & J. Van Maanen (Eds.), History in mathematics education: The ICMI study (pp. 134-136). London: Kluwer Academic Publishers.
• Gulikers, I., & Blom, K. (2001). A historical angle’, a survey of recent literature on the use and value of history in geometrical education. Educational Studies in Mathematics, 47, 223-258.
• Gürsoy, K. (2010). İlköğretim matematik öğretmen adaylarının matematik tarihinin matematik öğretiminde kullanılmasına ilişkin inanç ve tutumlarının incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon.
• Hatisaru, V., & Erbaş, A. K. (2012, Haziran). Matematik öğretiminde matematik tarihinin yeri: Türk, Portekiz, İspanyol ve Fransız matematik öğretmenlerinin görüşleri. X. Ulusal Fen ve Matematik Eğitimi Kongresi, Niğde Üniversitesi, Niğde.
• Hatisaru, V., Erbaş, A. K., & Çetinkaya, B. (2011, July). Using history of mathematics in teaching mathematics: Teachers’ views. Thirty-Fifth Conference of the International Group for the Psychology of Mathematics Education, Middle East Technical University, Ankara.
• Heiede, T. (2000). Denmark: A very short in-service course in the history of mathematics. In J. Fauvel & J. Van Maanen (Eds.), History in mathematics education: The ICMI study (pp. 131-134). London: Kluwer Academic Publishers.
• Horton, L. B. (2011). High school teachers’ perceptions of the inclusion of history of mathematics in the classroom. Unpublished doctoral dissertation, University of Massachusetts Lowell, United States of America.
• İdikut, N. (2007). Matematik öğretiminde tarihte yararlanmanın öğrencilerin matematiğe yönelik tutumlarına ve matematik başarısına etkisi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Van.
• Kaleli Yılmaz, G. (2012). Matematik öğretiminde bilgisayar teknolojisinin kullanımına yönelik tasarlanan HİE kursunun etkililiğinin incelenmesi: Bayburt ili örneği. Yayınlanmamış doktora tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon.
• Kaleli Yılmaz, G. (2014). Durum çalışması. In M. Metin (Ed.), Kuramdan uygulamaya eğitimde bilimsel araştırma yöntemleri (ss. 261-285). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Karaduman, G. T. (2010). A sample study for classroom teachers addressing the importance of utilizing history of math in math education. Procedia Social and Behavioral Sciences, 2, 2689-2693.
• Lawrence, S. (2006). Maths is good for you: Web-based history of mathematics resources for young mathematicians (and their teachers). Journal of the British Society for the History of Mathematics, 21(2), 90-96.
• Le Goff, J. P. (1996). Cubic equations at secondary school level: Following in Euler’s footsteps. In E. Barbin & R. Douady (Eds.), Teaching mathematics: The relationship between knowledge, curriculum and practice (pp. 11-34). Pont-a- Mousson: Topiques Editions.
• Leng, N. W. (2006). Effects of an ancient Chinese mathematics enrichment programme on secondary school students’ achievement in mathematics. International Journal of Science and Mathematics Education, 4(2), 485-511.
• Lingard, D. (2000). UK: A new dimension in educating mathematics teachers. In J. Fauvel & J. Van Maanen (Eds.), History in mathematics education: The ICMI study (pp. 117-122). London: Kluwer Academic Publishers.
• Lit, C. K., & Siu, M. K. (1998, April). A research project on the effect of using history of mathematics in the school classroom. Paper presented at the ICMI Study Conference on the Role of the History of Mathematics in the Teaching and Learning of Mathematics, Luminy, France.
• Lit, C. K., & Wong, N. Y. (1999). A study on the use of history of mathematics in mathematical instruction among Hong Kong secondary school teachers. Curriculum Forum, 8, 50-65.
• Lit, C., Siu, M., & Wong, N. (2001). The use of history in the teaching of mathematics: Theory, practice, and evaluation of effectiveness. Education Journal, 29(1), 17- 31.
• Liu, P. H. (2003). Do teachers need to incorporate the history of mathematics in their teaching? Connecting Research to Teaching, 96(6), 416-421.
• Marshall, G. L. (2000). Using history of mathematics to improve secondary students’ attitudes toward mathematics. Unpublished doctoral dissertation, Illinois State University, United States of America.
• Mayfield, B. (2001). A history of mathematics course as a senior seminar. Problems, Resources, and Issues in Mathematics Undergraduate Studies, 11, 245-257.
• McMillan, J. H. & Schumacher, S. (2006). Research in education: Evidence-based inquiry (6th Ed.). Boston: Pearson.
• Meriam, S. B. (1998). Qualitative research and case study applications in education: Revised and expanded form case study research in education. San Francisco: Jossey-Bass Publishers.
• Miles, M. B., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis (2nd Ed.). Thousand Oaks, California: Sage Publications.
• Milli Eğitim Bakanlığı [MEB]. (2009). İlköğretim matematik dersi (6-8. sınıflar) öğretim programı. Ankara: Talim Terbiye Kurulu Başkanlığı.
• Milli Eğitim Bakanlığı [MEB]. (2013). Ortaokul matematik dersi (5-8. sınıflar) öğretim programı. Ankara: Talim Terbiye Kurulu Başkanlığı.
• Panasuk, R. M., & Horton, L. B. (2012). Integrating history of mathematics into curriculum: What are the chances and constraints? International Electronic Journal of Mathematics Education, 7(1), 3-20.
• Philippou, G. N., & Christou, C. (1998). The effects of a preparatory mathematics program in changing prospective teachers’ attitudes towards mathematics. Educational Studies in Mathematics, 35, 189-206.
• Pinto, H. (2010). The history of mathematics in the classroom: Some activities. In E. Barbin, M. Kronfellner & Constantinos Tzanakis (Eds.), Proceedings of the History and Pedagogy of Mathematics 2010 & European Summer University 6 (pp. 63). Austria: Mensa University of Technology.
• Rogers, L. (1991). History of mathematics: Resources for teachers. For the Learning of Mathematics, 11(2), 48-52.
• Sertöz, S. (2002). Matematiğin aydınlık dünyası (16. Baskı). Ankara: TÜBİTAK Yayınları.
• Siu, M. K. (2004). No, I do not use history of mathematics in my class. Why? In S. Kaijser (Ed.), History and pedagogy of mathematics: Proceedings of The History and Pedagogy of Mathematics 2004 (pp. 375-376). Uppsala, Sweden: HPM.
• Siu, M. K. (2007). No, I don’t use history of mathematics in my class. Why? In F. Furinghetti, S. Kaijser, & C. Tzanakis (Eds.), Proceedings of the History and Pedagogy of Mathematics 2004 & European Summer University 4 (pp. 268-277). Uppsala: Uppsala University.
• Smestad, B. (2000, July). History of mathematics in Norwegian textbooks. Paper presented at the Ninth International Congress on Mathematics Education, Tokyo, Japan.
• Smestad, B. (2003). Historical topics in Norwegian textbooks. In O. Bekken & R. Mosvold (Eds.), Study the Masters: The Abel-Fauvel Conference (pp. 153-168). Kristiansand: NCM. Smestad, B. (2009).
• Teachers’ conceptions of history of mathematics.
• http://www.researchgate.net/publication/263733702_Teachers'_conceptions_of_hi story_of_mathematics, Retrieved on October 11, 2015.
• Sözen, S. (2013). Sınıf ve matematik öğretmenlerine göre matematik tarihinin matematik öğretimine katılıması üzerine bir olgubilim çalışması. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara.
• Stander, D. (1989). The use of the history of mathematics in teaching. In P. Ernest (Ed.), Mathematics teaching: The state of the art (pp. 241-246). Philadelphia, PA: The Falmer Press.
• Taşkın, D., Yıldız, C., & Arslan, S. (2010, Ekim). Lisansüstü öğrencilerinin matematiksel kavramların tarihsel gelişimi dersine yönelik düşünceleri. 9. Matematik Sempozyumu, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon. Ufuktepe, Ü. (2003). Bir eğlenceli matematik deneyimi. http://www.matder.org.tr/index.php?option=com_content&view=article&catid=8: matematik-kosesi-makaleleri&id=38:bir-eglenceli-matematik- deneyimi&Itemid=38, Erişim tarihi: 11.10.2015.
• Weng Kin, H. (2008, March). Using history of mathematics in the teaching and learning of mathematics in Singapore. Paper presented at the 1st Raffles International Conference on Education, Raffles Junior College, Singapore.
• Wilson, P. S., & Chauvot, J. B. (2000). Who? How? What? A strategy for using history to teach mathematics. Mathematics Teacher, 93(8), 642-645.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (6. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yıldız, C. (2013). Ortaokul matematik öğretmenlerinin matematik tarihini derslerinde kullanma durumlarının incelenmesi: HİE’den yansımalar. Yayınlanmamış doktora tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon.
• Yıldız, C., Kanbolat, O., & Baki, A. (2010, Ekim). İlköğretim matematik öğretmen adaylarının Sempozyumu’nda sunulmuş bildiri, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon. tarihine yönelik düşünceleri. 9. Matematik