FEN BİLGİSİ ÖĞRETMEN ADAYLARININ GDO SOSYO-BİLİMSEL KONUSUNA YÖNELİK ARAŞTIRMA DAVRANIŞLARININ İNCELENMESİ

Yıl 2016, Cilt: 17 Sayı: 1, 499 - 515, 01.01.2016

Sibel Yalmancı Ali İbrahim Can Gözüm

Öz

Çalışmanın amacı, fen bilgisi öğretmen adaylarının sosyo-bilimsel konulardan biri olan genetiği değiştirilmiş organizmalara GDO hakkında araştırma yapma davranışlarını incelemektir. Araştırmada nitel araştırma yöntemi kapsamında yer alan durum çalışması yöntemi kullanılmıştır. Bu araştırma, 2012-2013 öğretim yılında Kafkas Üniversitesi Fen Bilgisi programının ikinci, üçüncü ve dördüncü sınıflarında öğrenim gören ve çevre dersi almış toplam 127 fen bilgisi öğretmen adayı ile yürütülmüştür. Veri toplama aracı olarak, açık uçlu sorulardan oluşan anket formu kullanılmıştır. Toplanan verilerin analizi için içerik analizi ve yüzde değeri hesabı yapılmıştır. Sonuçta, GDO’lara yönelik araştırma yapan öğretmen adaylarının oranının yapmayanların oranına göre daha düşük olduğu sonucuna varılmıştır. Öğretmen adaylarının, GDO’lara yönelik araştırma yapma amaçları en fazla “GDO’ların canlılara etkileri hakkında bilgi sahibi olma” kavramsal kategorisi altında toplanmıştır. Öğretmen adaylarının, GDO’lara yönelik araştırma yapmayı isteme oranlarına bakıldığında, büyük bir oranının GDO’lara yönelik araştırma yapmayı istedikleri belirlenmiştir. Öğretmen adaylarının, GDO’lara yönelik araştırma yapmayı isteme amaçları en fazla “bireysel nitelik” kavramsal kategorisi altında toplanmıştır.

Anahtar Kelimeler

sosyo-bilimsel konular, genetiği değiştirilmiş organizmalar GDO, fen bilgisi öğretmen adayları

Examination of Research Behaviours of Pre-service Science Teachers on GMO Socio-Scientific Issues

Öz

The purpose of the study, pre service science teachers the behaviours is examined about genetically modified organisms GMOs one of the socio-scientific issues. İn this study was used case study. The participants of this study were 127 pre- service science teachers who enrolled in the 2th, 3th, 4th grade of Primary Sceince Training Departman in Kafkas University of Education Faculty between 2012 -2013 teaching years. The data of the present study were gathered through a questionnaire which has open-ended questions. Content analysis method was used in analyzing the qualitative data obtained at the end of this research. Data in the questionnaire were calculated for frequency f and percentage % . As a result, it was determined that the ratio of teachers engaged in research for GMOs is lower than the ratio of teachers who don't engaged in research for GMOs

Anahtar Kelimeler

socio-scientific issue, genetically modified organisms GMO, pre service science teacher

Kaynakça

• American Asso ciation for the Advancement of Science. (1989). Science for al Americans. New York: Oxford University Press.
• Çelik, V. ve Balık, D.T. (2007). Genetiği Değiştirilmiş Organizmalar (GDO). Erciyes Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 23(1-2),13-23.
• Çetiner, S. (2010). Genetiği Değiştirilmiş Organizma (GDO) Nedir? Sorular ve Yanıtlar 1. Uluslarararsı Ekonomik Sorunlar Dergisi.
• Demir, A.; Seyis, F. ve Kurt, O. (2006). Genetik Yapısı Değiştirilmiş Organizmalar. I. Bitkiler. OMÜ. Zir. Fak. Dergisi, 21(2), 249-260.
• Demir, B. ve Düzleyen, E. (2012). İlköğretim 8. Sınıf Öğrencilerinin GDO Bilgi Düzeylerinin İncelenmesi. X. Ulusal Fen Bilimleri ve Matemnatik Eğitimi Kongresi, 27-30 Haziran, Niğde. Sunulmuş Bildiri.
• Demirci, A. (2008). Perceptions and Attitudes of Geography Teachers to Biotechnology: A Study Focusing on Genetically Modified (GM) Foods. African Jornal Of Biotechnology, 7(23), 4321-4327.
• Driver, R., Newton, P., & Osborne, J. (2000). Establishing the norms of scientific argumentation in classrooms. Science Education, 84(3), 287-312.
• Durukan, E., Erdal, R., Aykut, N.B., Mıhçıokur, S. ve Akın, A. (2012). Tıp Fakültesi Öğrencilerinin Genetiği Değiştirilmiş Organizmalı Ürünlerle İlgili Bilgi Düzeyi. 15. Ulusal Halk Sağlığı Kongresi, 2-6 Ekim, Bursa.
• Ergin, I.; Gürsoy, Ş. T.; Öcek, Z.A. ve Çiçeklioğlu, M. (2008). Sağlık Meslek Yüksekokulu öğrencilerinin genetiği değiştirilmiş organizmalara dair bilgi, tutum ve davranışları. TAF Prev. Med. Bull, 7,503-508.
• Gürbüzoğlu Yalmancı, S. (2016). Lise Öğrencilerinin Genetiği Değiştirilmiş Organizmalara Yönelik Algılarının Belirlenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi,37, 89-111.
• Karasar, N. (2008). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Koçak, N., Türker, T., Kılıç, S. & Hasde, M. (2010). Assessment of knowledge, attitude and behavior level of medical school students about genetically modified organisms. Gulhane Medical Journal, 52 (3), 198-204. Turkish.
• Kulaç, İ.; Ağırdil, Y. ve Yakın, M. (2006).Sofralarımızdaki Tatlı Dert, Genetiği Değiştirilmiş Orgtanizmalar ve Halk Sağlığına Etkileri. Türk Biyokimya Dergisi, 31(3), 151-155.
• Milli Eğitim Bakanlığı. (2013). 3-4-5-6-7 ve 8 Fen Bilimleri Dersi Öğretim Programı, Talim Terbiye Kurulu Başkanlığı, Ankara.
• Mehmetoğlu, A. C. (2007). Prefernces of Turkish people for irradiated, GM or organic foods. Journal of Food, Agriculture & Environment, 5(3-4), 74-80.
• Merceiner, A.; Wiedermann, U. and Breiteneder, H. (2001). Edible genetically modified microorganisms and plants for improved health curr. Opin Biotechnol. 497, 50-54. http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S095816690000255X Tarihi 08.07.2013). (Erişim
• McMillan, J. H. and Schumacher, S. (2006). Evidence-Based Inquiry. Research in Education. United States of America: Pearson Education.
• Miles, M.B., Huberman, A.M. (1994). Qualitative data analysis: an expanded sourcebook. (2nd Edition). Calif. : SAGE Publications.
• Morris, S. H. and Adley, C. C. (2000). Genetically modified food issues attitudes of Irish üniversity scientists. British food Journal, 102(9), 669-667.
• Özdemir, O. (2009). Attitudes of consumers toward nthe effects of genetically modified organisms (GMO’s): The example of Turkey. Journal of Food Agriculture & Environment, 7(3-4), 132-138.
• Özdemir, O.; Güneş, M.H. ve Demir, S. (2010). Üniversite Öğrencilerinin Genetiği Değiştirilmiş Organizmalara (GDO’lara) Yönelik Bilgi Düzeyleri –Tutumları ve Sürdürülebilir Tüketim Eğitimi Açısından Değerlendirilmesi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29(1), 53-68.
• Özel, M.; Erdoğan, M.; Uşak, M. ve Prokop, P. (2009). High School Students’ Knowledge and Attitudes Regarding Biotechnology Applications. Kram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 9(1), 321-328.
• Pinstrup-Andersen, P.; Schiİler, E. (2000). Seeds of contention: world hunger and the global controversy over GM crops. Johns Hopkins University Press, USA. 2000 pp. xi + 164 pp.
• Prokop, P., Lešková, A., Kubiatko, M., & Diran, C. (2007). Slovakian students’ knowledge of and attitudes toward biotechnology. International Journal of Science Education, 29(7), 895-907.
• Roberts, P., Priest, H. (2006).Reliability and validity in research. Nursing Standard, 20, 41-45.
• Sadler, T. (2004) Informal reasoning regarding socio-scientific issues: A critical review of research. Journal of Research in Science Teaching, 41, 513-536.
• Saltık, A. (2010). Genetiği değiştirilmiş gıdalar ve halk sağlığı. “Farklı Boyutlarıyla Genetiği Değiştirilmiş Organizmalar”. Ankara Tabip Odası, 33-40.
• Shaw, A. (2002). It Just Goes Against The Grain. Puplic Understandings of Genetically Modified (GM) Food in The UK. Puplic Understanding of Science, 11, 273-291.
• Stake, R. E. (1996) Case Studies method in educational research. In R. M. Jaeger (Eds), Complomentary Methods for research in education, (2nd ed.). Washington, DC: American Educational Research Association.
• Tayar, M. (2010). Gıda güvenliği. İstanbul: Marmara Belediyeler Birliği.
• Topal, Ş. (2004). Genetik Değiştirme İşlemleri ve Biyogüvenlik. Buğday, 26, http://www.bugday.org (Erişim Tarihi 08.07.2013).
• Tüysüzoğlu, B. B., & Gülsaçan, M. (2004). Türkiye’de GDO. Bilim ve Teknik, 443, 36- 43.
• Uzogara, S.G. (2000). The impact of genetic modification of human foods in the 21st centruy. http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0734975000000331 Tarihi 08.07.2013). advances, 18, 179- 206, (Erişim
• Uzunkol, E. (2012).Sınıf Öğretmeni Adaylarının Genetiği Değiştirilmiş Organizmalara (GDO) İlişkin Algılarının Metaforlar Aracılığıyla Analizi. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 1(4), 94-100.
• Zeidler, D.L. & Nichols, B.H. (2009). Socioscientific issues: Theory and practice. Journal of Elementary Science Teacher Education, 21(2), 49-58.
• Zülal, A. (2000). Gen Aktarımlı Bitkilerin Geleceği. Bilim ve Teknik, 388,92-94