ZİHİNSEL ENGELLİ ÇOCUKLARDA ÖZEL ATLETİZM ANTRENMANLARININ ÖZ BAKIM BECERİ DÜZEYLERİNE ETKİSİ

Yıl 2015, Cilt: 16 Sayı: 3, 145 - 160, 01.08.2015

Levent İlhan Hüseyin Kırımoğlu Mustafa Tunçel Meryem Altun

Öz

Bu araştırmanın amacı, zihinsel engelli çocuklarda düzenli yapılan özel atletizm antrenmanlarının öz bakım beceri düzeylerindeki etkisini belirlemektir. Araştırma grubu, özel eğitim alan ve 7-12 yaş aralığında olan 12 eğitilebilir zihinsel engelli çocuktur. Çocuklar yansız atama yaklaşımıyla altışar kişilik iki gruba uygulama ve kontrol ayrılmıştır. Uygulama grubuna haftada 3 gün, 3’er saat özel atletizm modül programı 25 hafta boyunca uygulanmıştır. Araştırma, Öntest-sontest kontrol gruplu deneme modelinde desenlenmiştir. Veri toplama aracı olarak, Öz Bakım Becerileri Kaba Değerlendirme Formu kullanılmıştır. Uygulama programının başında ve sonunda, çocukların annelerinin değerlendirmeleriyle gruplar bazında toplanan veriler karşılaştırılmıştır. Sonuç olarak uygulama grubunda yer alan ve özel atletizm modül programına katılan çocukların öz bakım toplam puanlarında ve öz bakım becerilerinin alt boyutları olan kişisel bakım ve temizlik ile giysileri çıkarma-giyinme puanlarında kontrol grubuna göre artan bir fark olduğu ve farkın uygulama grubu lehine anlamlı olduğu bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

zihinsel engel, öz bakım, spor

The Effect Of Special Athletics Training To Self-Care Skills' Level On Mentally Retarded Children

Öz

Aim of this research is to determine the effect of the regularly followed special athleticstrainings on the self-care capabilities of mentally disabled children. Research group is 12 educablechildren in between 6-12 years old who take special education. Children have been divided into two groups of six people via the approach of randomly assigning. Throughout 25 weeks, a special athletics module program has been applied to the children for 3 hours, 3 days a week. Research has been designed in a trial model with a pre-test & post-test control group. A Self-Care Skills Rough Evaluation From has been used. At the beginning and end of the application program, data gathered in form of groups have been compared with the evaluation of the children’s mothers. Consequently, it has been figured out that there is an increasing difference in the total self-carescores of the students who take place in application group and participate in special athleticsmodule and the scores of personal care and hygiene together with getting dressed scores in comparison with control group, and that this difference is meaningful in favour of the application group

Anahtar Kelimeler

mental disability, self-care, sport

Kaynakça

• Akyüz, M., Taş, M., Akyüz, Ö., Taş, R., Çelik, A. (2010). Eğitilebilir zihinsel engelli çocuklarda 6 haftalık fiziksel aktivitelerin bazı fiziksel ve fizyolojik parametrelere etkisi. Atatürk Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 13 (1), 43-49.
• Avcıoğlu, H. (2012), Zihinsel yetersizliği olan çocuklara sosyal beceri kazandırmada işbirliğine dayalı öğrenme ve drama yöntemlerinin etkililiği, Eğitim ve Bilim Dergisi, 37(163), 110-125.
• Cavkaytar A. (1999). Zihin engellilere özbakım ve ev içi becerilerinin öğretiminde bir aile eğitimi programının etkililiği. Anadolu Üniversitesi yayınları, Eskişehir.
• Cavkaytar A. (2000). Zihinsel engellilerin eğitim amaçları. Anadolu Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10 (1): 115-121.
• Darıca N. (2003). Etkinlik dünyası. İstanbul: Morpa Yayınları.
• Demirel, N. (2008). Zihinsel engelli çocuklarda denge eğitimi çalışmalarının bazı öz bakım becerileri üzerine etkisinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi Öğretmenliği Anabilim Dalı, Ankara.
• Donald D, Lazarus S, Lolwana P. (1997). Educational psychology in social context. Challenges of developing social issues and special needs in South Africa, Cape Town: Oxford University Press.
• Ee J, Soh KC. (2005). Tecaher perceptions on what a fucctional curriculum should be for children with special needs. Nanyang Techonological University The International Journal of Special Education, 20 (2): 6-18.
• Eripek S. (2003). Özel gereksinimli çocuklar ve özel eğitime giriş. Gündüz Eğitim ve Yayıncılık, Ankara.
• Ersoy Ö, Avcı N. (2000). Özel gereksinimi olan çocuklar ve eğitimleri, özel eğitim. İstanbul: YA-PA Yayınları.
• Fidan N., Erden M. (1993). Eğitime giriş. Ankara: Meksan Matbaacılık.
• Görgülü S. (2000). Hijyen ve sağlığımız. Actual Medicine, 8 (11): 36-43.
• Hemayattalab, R., Movahedi, A. (2010). Effects of different variations of mental and physical practice on sport skill learning in adolescents with mental Retardation. Research in Developmental Disabilities, 31 (1), 81-86.
• Horner, R. D., Keilitz I. (1975). Traınıng mentally retarded adolescents to brush theır teeth. Journal of Applied Behavior Analysis, 8 (3): 301-309.
• İlhan, L. (2008). Eğitilebilir zihinsel engelli çocuklarda beden eğitimi ve sporun sosyalleşme düzeylerine etkisi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 16 (1), 315-324.
• İlhan, L. (2009). Zihinsel engelli çocuğu olan anne-babaların çocuklarının özel eğitimleri sürecinde beden eğitimi ve spor etkinliklerine yaklaşımlarının değerlendirilmesi. Niğde Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 3 (1), 8-48.
• Karacan, Ç., Kaba, Zeynep., Yenigün, Özlem., Adın, Menşure., Bayazıt, Betül. (2003). Kaynaştırma Grubu İle Eğitilebilir Zihinsel Engelli Grubun Ritim ve Dans Çalışmaları Yoluyla Beceri Düzeylerinde Meydana Gelen Değişimlerin İncelenmesi. İstanbul Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, 11 (3), 132-136.
• Kınalı G. (2003). Zihin engellilerde beden - resim - müzik eğitimi, farklı gelişen çocuklar. (Ed: A. Kulaksızoğlu), İstanbul: Epsilon Yayınları.
• Kissel, R. C., Whitman, T. L., Reid, D. H. (1983). An ınstıtutıonal staff traınıng and self- management program for severely/profoundly retarded ındıvıduals. Society for the Experimental Analysis of Behavior, Journal of Applied Behavior Analysis, 16 (4): 395-415. ın
• Köknel Ö. (2000). Günlük hayatta ruh sağlığı. İstanbul: Alfa Yayınları.
• Kuzgun Y. (2002). Meslek danışmanlığı; kuramlar, uygulamalar. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Milli Eğitim Bakanlığı (2000). Özel eğitim hizmetleri yönetmeliği. Ankara: Milli Eğitim Basımevi.
• Pınar, E. S., Tekinarslan İ. Ç. (2003). Zihin engelli birey için hazırlanan akran aracılı sosyal beceri öğretim programının etkililiğinin incelenmesi. Anakara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 4 (2): 13-30.
• Riggen, K., Ulrich, D. (1993). The Effects of Sporl Participation on Individuals With Mental Retardation. Human Kinetics Publishers, Actıvıty Quartely, 10, 42-51. Inc. Adapted Physıcal
• Stainback S. (1983). A review of researeh on the educability of profoundly retarded persons educatian and training of the mentally retarded, Sports Medicine, 15 (2): 90-100.
• Suveren S, İlhan L. (2006). Zihinsel engelli çocuğu olan anne-babaların çocuklarının özel eğitimi sürecinde beden eğitimi ve spor etkinliklerine yaklaşımlarının değerlendirilmesi. 9. Uluslararası Spor Bilimleri Kongresi Bildiri Kitabı, Muğla.
• Türer, H. (2010). Zihinsel engelli öğrencilere teşekkür etme ve özür dileme becerilerinin öğretiminde doğrudan öğretim yönteminin etkililiği. Yüksek lisans tezi, Selçuk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Özel Eğitim Anabilim Dalı, Konya.
• Yörükoğlu A. (2000). Değişen toplumda aile ve çocuk. İstanbul: Özgür Yayınları.