ÖĞRETMENLERİN KARARA KATILIMI VE İŞ DOYUMU ARASINDAKİ İLİŞKİ

Yıl 2015, Cilt: 16 Sayı: 2, 83 - 100, 01.05.2015

Zülfü Demirtaş Müslim Alanoğlu

Öz

İlişkisel tarama modelinde olan bu araştırmanın amacı, yönetici ve öğretmenlerin iş doyumlarını, karara katılma düzeylerini ve bu iki kavram arasındaki ilişki ile bu kavramların bazı değişkenlere göre anlamlı ilişki gösterip göstermediğini incelemektir. Araştırmanın evrenini 2012-2013 eğitim öğretim yılında Diyarbakır il merkezinde bulunan ilkokul, ortaokul ve liselerde görev yapan öğretmenler oluşturmaktadır. Örneklemini ise, bu evrenden tesadüfi örnekleme yolu ile seçilen ilkokul, ortaokul ve liselerden 159 sınıf öğretmeni ve 220 branş öğretmeni oluşturmaktadır. Araştırmada karara katılım ölçeği ve iş doyum ölçeği olmak üzere iki farklı ölçek kullanılmıştır. Araştırma sonucunda elde edilen bulgulara göre, yönetici ve öğretmenlerin yönetimsel kararlara katılım ve iş doyumu düzeyleri orta, eğitimsel kararlara katılım düzeyleri yüksek bulunmuştur. İş doyumu ile eğitimsel kararlara katılım boyutu ve iş doyumu ile yönetimsel kararlara katılım boyutu arasında pozitif ve orta düzeyde bir ilişki vardır. Katılımcıların kararlara katılımları, iş doyumlarını ,41 oranında etkilemektedir.

Anahtar Kelimeler

Öğretmen, karara katılım, iş doyumu, yönetici, okul

The Relationship Between Participation in Decision- Making of Teachers and Job Satisfaction

Öz

The purpose of this research designing according to relational screening model, is to find out the administrators and teachers’ job satisfaction and participation in decision-making levels, in addition to find out the correlation between these two concepts. The research sample compose of 359 administrators and teachers which are working primary, secondary and high schools in Diyarbakır province choosing randomize cluster sampling method. As a means of data collections; participation in decision-making scale and job satisfaction scale was used. According to the findings obtained as a result of the study; administrators and teachers’ participation in administrative decision-making and job satisfaction levels are middle, participation in educational decision-making is high. There are positive and middle levelrelationship between job satisfaction participation in educational decision-making, job satisfaction and participation in administrative decisionmaking. According to the result administrators and teachers’ participation in decisionmaking affects their job satisfaction about 41 percent

Anahtar Kelimeler

Teacher, participation in decision making, job satisfaction, director, school

Kaynakça

• Acet, Ö. (2006). İlköğretim okullarında örgüt iklimi ile karara katılım arasındaki ilişki. (Yüksek Lisans Tezi), Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı, İzmir.
• Adalı, S. (1986). Katılmalı yönetim. İstanbul: Türk Dünyası Araştırmalar Yayınları.
• Aksay, O. (2005). Ortaöğretim okullarında karara katılma ve öğretmen morali. (Yüksek Lisans Tezi), Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bolu.
• Arbuckle, J. L. (2007). Amos 16.0 user’s guide. Retrieved june 12, 2012 http://www.ldc.lu.se/upload/LDC/Programformedling/Amos_16.0_manual.pdf.
• Ayan, S., Kocacık, F. ve Karakuş., H. (2009). Lise öğretmenlerinin iş doyumu düzeyi ile bunu etkileyen bireysel ve kurumsal etkenler. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 10,18- 25.
• Aydın, M. (2010). Eğitim yönetimi. Ankara: Hatipoğlu Yayınları.
• Bakan, İ. ve Büyükbeşe, T. (2004). Örgütsel iletişim ile iş tatmini unsurları arasındaki ilişkiler. Akdeniz İ.İ.B.F., 7, 1-30.
• Bat-Erdene, M. (2006). Faculty participation in decision-making and their job satisfaction in mongolian public universities. (Doktora Tezi), Purdue University, West Lafayette, Indiana.
• Başyiğit, F. (2009). Öğretmenlerin karar alma sürecine katılım düzeylerinin örgütsel bağlılık düzeyleri ile ilişkisi. (Yüksek Lisans Tezi), Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü Eğitim Yönetimi ve Denetimi Bilim Dalı, Ankara.
• Bayram, N. (2010). Yapısal eşitlik modellemesine giriş: AMOS uygulamaları. İstanbul: Ezgi Kitabevi.
• Bilge, C. (2008). İlköğretim okulu öğretmenlerinin karara katılma ve doyum düzeyleri arasındaki ilişki.(Yüksek Lisans Tezi), Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı, Ankara.
• Bursalıoğlu, Z. (1994). Okul yönetiminde yeni yapı ve davranış. Ankara: PEGEM Yayıncılık.
• Can, H. ve Tecer M. (1978). İşletme yönetimi. Ankara: TODAİE Yayınları.
• Demirtaş, A. (1992). Mesleki ve teknik okullarda görev yapan öğretmenlerin yönetimsel kararlara katılmaları hakkında görüşleri. H.Ü. Eğitim Fakültesi, 7, 71-78.
• Demirtaş, Z. (2010). Teachers’ job satisfaction levels. Procedia Social and Behavioral Sciences, 9, 1069–1073.
• Demirtaş, Z. ve Ersözlü, A. (2010). Liselerde görev yapan öğretmenlerin iş doyumu düzeyleri. e-Journal of New World Sciences Academy EducationSciences, 5 (1), 199-209.
• Durmuş, S. ve Günay, O. (2007). Hemşirelerde iş doyumu ve anksiyete düzeyini etkileyen faktörler. Erciyes Medical Journal, 29 (2), 139-146.
• Elberk, A. G. (1997). İşletme ekonomisi yönetim ve organizasyon. İzmir: Ege Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi Yayınları.
• Eren, E. (2004) Yönetim ve organizasyon. İstanbul: Beta Basın ve Yayın.
• Gürkan, M. (2006). Mesleki ve Teknik Eğitim Kurumlarında Görev Yapan Öğretmenlerin Karara Katılma Durumları.(Yüksek Lisans Tezi), Yıldız Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Eğitim Yönetimi Teftişi Planlaması ve Ekonomisi Bilim Dalı, İstanbul.
• Ho, C.L. ve Au, W.T. (2006). Teaching satisfaction scale: Measuring job satisfaction of teachers. Educational and Psychological Measurement, 66, 172-185.
• Hoy, W. K. ve Miskel, C. G. (Eds.). (2010). Educational administration theory, research and practice. Ankara: Nobel yayın ve Dağıtım.
• Hu, L. ve Bentler, M. (1999). Cutoff criteria for fit indexes in covariance structure analysis: Conventional criteria versus new alternatives. Structural Equation Modeling: A Multidisciplinary Journal, 6(1), 1-55.
• Kağan, M. (2010). Ankara ilindeki devlet ve özel ilköğretim okulları ile rehberlik ve araştırma merkezlerinde çalışan rehber öğretmenlerin iş doyumlarının incelenmesi. Erzincan Eğitim Fakültesi Dergisi, 12, 1, 39-55.
• Karaman, F. ve Altunoğlu, A. E. (2007). Kamu üniversiteleri öğretim elemanlarının iş tatmini düzeyini etkileyen faktörler. Yönetim ve Ekonomi, 14 (1), 109-120.
• Karasar, N. (2010). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Kılıç, S. Z. ve Gümüşeli, A. İ. (2010).İstanbul ili vakıf üniversitelerine bağlı meslek yüksekokullarında görevli öğretim elemanlarının iş doyum düzeyleri. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 39,2, 290-309.
• Köklü, M. (2012). Orta öğretim okulları öğretmenlerinin kararlara katılma durumları, katılma istekleri, iş doyumları, çatışmaları yönetme biçemleri. Eğitim ve Bilim, 37, 165, 208-223.
• Miles, L. W. (2010). Correlational study of leadership style and teacher job satisfaction in two head start programs. (Doktora Tezi), Capella University, St Minneapolis.
• Mosheti, P. A. (2013). Teacher partipication in school decision-making and job satisfaction as correlates of organizational commitment in senior schools in Botswana. (Doktora tezi), Andrews University, Botswana.
• Muindi, F. K. (2011). The relationship between participation in cecision making and job satisfaction among academic staff in the school of business, University of Nairobi. İnnovation and Knowledge Management: A Global Competitive Advantage, 1, 4, 9-41.
• Özdemir, S. ve Cemaloğlu, N. (2001). Eğitimde örgütsel yenileşme ve öğretmenlerin karara katılımı. Milli Eğitim, 146, 15-18.
• Reynolds, C. H. (1996). A study of the relationship among measures of teacher participation in school-based decision making and job satisfaction in elementary schools. (Doktora tezi), University of Maryland at College Park, USA.
• Sevimli, F. ve İşcan, Ö. F. (2005). Bireysel ve İş Ortamına Ait Etkenler Açısından İş Doyumu. Ege Academic Review, 5, 1, 55-64.
• Silah, M. (2005).Endüstride çalışma psikolojisi. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Sönmezer M. G. (2007). Milli Eğitim Bakanlığı’nda çalışan öğretmenler ile Milli Eğitim Bakanlığından emeklilik veya istifa nedeniyle özel eğitim kurumlarında çalışanların iş tatmin düzeylerinin karşılaştırmalı analizi. (Doktora Tezi), İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Sümer, N. (2000). Yapısal eşitlik modelleri: temel kavramlar ve örnek uygulamalar. Türk Psikoloji Yazıları, 3(5), 49-74.
• Şimşek, Ö.F. (2007). Yapısal eşitlik modellemesine giriş: temel ilkeler ve Lisrel uygulamaları. Ankara: Ekinoks Yayınları.
• Taşdan, M. ve Tiryaki, E. (2008). Özel ve devlet ilköğretim okulu öğretmenlerinin iş doyumu düzeylerinin karşılaştırılması. Eğitim ve Bilim, 33 (147), 54-68.
• Thekedam, J. S. ( 2010). A Study of Job Satisfaction and Factors that Influence it. Management and Labour Studies, 35, 407-417.
• Tüy, G. (2008). İlköğretim 1. kademelerinde görev yapan sınıf öğretmenlerinin iş tatmin düzeyleri (Yüksek Lisans Tezi), Yeditepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Eğitim Yönetimi ve Denetimi Ana Bilim Dalı, İstanbul.
• Yavuz, Y. (2003) Lise yönetici ve öğretmenlerinin yerinden ve merkezden yönetim yönelimlerinin karar verme sürecine etkileri. Ege Eğitim Dergisi, 3 (2), 25-35.
• Yılmaz, K. ve Altınkurt, Y. (2012). Okul yöneticilerinin kullandıkları güç kaynakları ile öğretmenlerin iş doyumu arasındaki ilişki. Kastamonu Eğitim Dergisi, 20, 2, 385- 402.