ORTAOKUL VE LİSE ÖĞRENCİLERİNİN OKUL MÜDÜRLERİNE GÜVEN DÜZEYLERİNİN İNCELENMESİ

Yıl 2014, Cilt: 15 Sayı: 3, 87 - 106, 01.08.2014

Niyazi Özer Servet Atik

Öz

Bu araştırma ile öğrenciler için farklı bir dilde geliştirilmiş olan müdüre güven ölçeğinin Türkçe’ye uyarlanması, geçerlik ve güvenirlik çalışmalarının yapılması amaçlanmıştır. Araştırmada ayrıca öğrencilerin okul müdürlerine duydukları güvenin bağımsız değişkenlere göre anlamlı farklılık gösterip göstermediği belirlenmeye çalışılmıştır. Araştırmanın geçerlik ve güvenirlik çalışmaları, 2012-2013 eğitim-öğretim yılında, Malatya ili Merkez ilçede öğrenim gören ortaokul ve lise öğrencilerinden araştırmaya gönüllü olarak katılanlardan toplanan veriler üzerinden yapılmıştır. Yapılan AFA ve DFA çalışmaları sonucunda, uyarlaması yapılan ölçeğin orijinal ölçekteki gibi tek faktörden oluştuğu belirlenmiştir. Toplam on altı maddeden oluşan ölçeğin geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı olduğu noktasında kanıtlar elde edilmiştir. Yapılan analizler sonucunda kız öğrencilerin erkek öğrencilerden daha fazla müdüre güven duydukları belirlenmiştir. Okul türü değişkeni açısından yapılan analizler sonucunda, ortaokul öğrencilerinin lise öğrencilerine göre okul müdürlerine daha fazla güven duydukları belirlenmiştir. Sınıf düzeyi değişkeni açısından yapılan analizler sonucunda hem ortaokul hem de lisede sınıf düzeyi yükseldikçe okul müdürüne duyulan güven düzeyi azalmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Müdüre güven, öğrenci, müdür, ölçek uyarlama, geçerlik, güvenirlik

Investigation of the Secondary and High School Students’ Trust in Principals

Öz

This research aims to adapt the principal trust scale into Turkish and test its reliability and validity. Also, it was investigated whether there is a meaningful relationship between students’ trust on principals and school type, gender and class level. The validity and reliability studies were performed on data gathered from voluntary secondary school and high school students studying in Malatya, central district in 2012-2013 academic year. EFA and CFA results suggested that the scale has a single factor structure as in the original scale. It was concluded that the sixteen-item scale is a valid and reliable instrucment. After the analysis, it was determined that female students trust on principals more than male students do. It was found that secondary school students trust on principals more than high school students do. It was also determined that as the class level rises, students’ level of trust on principals decreases

Anahtar Kelimeler

Trust on principal, student, principal, scale adaptation, validity and reliability

Kaynakça

• Adams, C. M., Forsyth, P. B. ve Mitchell, R. M. (2009). The Formation of Parent-School Trust A Multilevel Analysis. Educational Administration Quarterly, 45(1), 4-33.
• Adams, C., ve Forsyth, P. B. (2009). Conceptualizing and validating a measure of student trust. Studies in School Improvement, 263-79.
• Akbaş, O. (2005). Lise birinci sınıf öğrencilerinin sınıf içi güven düzeylerinin belirlenmesi. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi,25(2),275-292.
• Akın, A., Uysal, R. ve Çitemel, N. (2013). Sosyal güvende hissetme ve memnuniyet ölçeğinin türkçe formunun geçerlik ve güvenirlik çalışması. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(1),34-40.
• Barnes, L., Forsyth, P.,B. Ve Adams, C., M. (2003). Student trust of principal: Scale development. Working Paper:Oklahoma State University.
• Bökeoğlu, Ö. Ç., ve Yılmaz, K. (2008). İlköğretim okullarında örgütsel güven hakkında öğretmen görüşleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, (54), 211- 233.
• Brown, T. A. (2006). Confirmatory factor analysis for applied research. New York: Guilford Publications.
• Bryk, A. S., ve Schneider, B. L. (2002). Trust in schools: A core resource for improvement. Russell Sage Foundation Publications.
• Buchan, N. R., Croson, R. T. ve Solnick, S. (2008). Trust and gender: An examination of behavior and beliefs in the Investment Game. Journal of Economic Behavior & Organization, 68(3), 466-476.
• Büyüköztürk, Ş. (2010). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı (11. Baskı). Ankara: PegemA Yayıncılık.
• Cemaloğlu, N., ve Kılınç, A. Ç. (2012). Okul Yöneticilerinin Etik Liderlik Davranışları Gösterme Düzeyleri ile Öğretmenlerin Algıladıkları Örgütsel Güven ve Yıldırma Arasındaki İlişki. Eğitim ve Bilim, 37(165), 137-151.
• Cerit, Y. (2009). Öğretmenlerin Örgütsel Güven Düzeyleri İle İşbirliği Yapma Düzeyleri Arasındaki İlişki. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 637-657.
• Chhuon, V., Gilkey, E. M., Gonzalez, M., Daly, A. J., ve Chrispeels, J. H. (2008). The little district that could: The process of building district-school trust. Educational Administration Quarterly, 44(2), 227-281.
• Coleman, A. (2012). The significance of trust in school-based collaborative leadership. International Journal of Leadership in Education, 15(1), 79-106.
• Cook-Sather, A. (2002). Authorizing students’ perspectives: Toward trust, dialogue, and change in education. Educational researcher, 31(4), 3-14.
• Çağlar, Ç. (2011). Okullardaki örgütsel güven düzeyi ile öğretmenlerin mesleki tükenmişlik düzeyinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 11(4), 1827-1847.
• Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G. ve Büyüköztürk, Ş. (2010). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik: SPSS ve LISREL uygulamaları. Pegem Akademi.
• Daly, A. J. ve Chrispeels, J. (2008). A question of trust: Predictive conditions for adaptive and technical leadership in educational contexts. Leadership and Policy in Schools, 7(1), 30-63.
• Dirks, K. T. ve Ferrin, D. L. (2001). The role of trust in organizational settings.Organization science, 12(4), 450-467.
• Feingold, A. (1994). Gender differences in personality: a meta-analysis. Psychological bulletin, 116(3), 429.
• Forsyth, P. B., Adams, C. M., ve Hoy, W. K. (2011). Collective trust: why schools can't improve without it. New York :Teachers College Press.
• Fukuyama, F. (2000). Güven: sosyal erdemler ve refahın yaratılması. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Fukuyama, F. (2009). Büyük çözülme (2. Baskı).(Çev. Hasan Kaya).İstanbul: Profil Yayınları.
• Gareis, C. R. ve Tschannen-Moran, M. (2005). Cultivating principals’ sense of efficacy: Supports that matter. Paper to be presented at the annual meeting of the University http://coe.ksu.edu/ucea/2005/TschannenUCEA2005.pdf for Educational
• Administration, Nashville, TN.
• Goddard, R. D. (2003). Relational networks, social trust, and norms: A social capital perspective on students’ chances of academic success. Educational evaluation and policy analysis, 25(1), 59-74.
• Hosmer, L. T. (1995). Trust: The connecting link between organizational theory and philosophical ethics. Academy of management Review, 20(2), 379-403.
• Hoy, W. K. (2002). Faculty trust: A key to student achievement. Journal of School Public Relations, 23(2), 88-103.
• Hoy, W. K. ve Tschannen-Moran, M. (1999). Five faces of trust: An empirical confirmation in urban elementary schools. Journal of School Leadership, 9, 184- 208.
• Hoy, W. K. Smith, P. A. ve Sweetland, S. R. (2002). The development of the organizational climate index for high schools: Its measure and relationship to faculty trust. The High School Journal, 86(2), 38-49.
• Hoy, W. K. Tarter, C. J., ve Hoy, A. W. (2006). Academic optimism of schools: A force for student achievement. American educational research journal, 43(3), 425-446.
• Hoy, W. K. ve Tschannen-Moran, M. (2007). The conceptualization and measurement of faculty trust in schools. Hoy, W. K., ve DiPaola, M. F.(Ed.). Essential ideas for the reform of American schools. Information Age Pub Incorporated.
• Hoy, W. K., Gage, C. Q. ve Tarter, C. J. (2006). School mindfulness and faculty trust: Necessary Quarterly, 42(2), 236-255. for achother?. Educational Administration
• Kılıç, M. (2013). Gerçek yaşam tadında gelişim dönemleri 2: Erinlik-ergenlik. Ankara:Pegem Akademi.
• Kirk, R. E. (1996). Practical significance: A concept whose time has come. Educational and Psychological Measurement, 56, 746-759.
• Kline, R. B. (2011). Principles and practice of structural equation modeling (3. Baskı). New York: The Guilford Press.
• Kramer, R. M. ve Tyler T. R. (1996). Trust in organizations: Frontiers of theory and researh. London: Sage Publications.
• Lee, S. J. (2007). The relations between the student–teacher trust relationship and school success in the case of Korean middle schools. Educational Studies, 33(2), 209- 216.
• Luhmann, N. (1979).Trust and power. New York: John Willey & Sons.
• Lunenburg, F. C. ve Ornstein, A. C. (2000). Educational Administration: Concepts and practices. (Third edition). Belmont CA: Wadsworth Thomson Learning.
• Maddux, W. W., ve Brewer, M. B. (2005). Gender differences in the relational and collective bases for trust. Group Processes & Intergroup Relations, 8(2), 159-171.
• Mayer, R. C., Davis, J. H., ve Schoorman, F. D. (1995). An integrative model of organizational trust. Academy of management review, 709-734.
• Mirza, M., ve Redzuan, M. R. (2012). The relationship between teacher’s organizational trust and organizational commitment in primary schools. Life Science Journal, 9(3),1372-1376.
• Nooteboom, B. (2002). Trust: Forms, Fooundations, Functions, Failures and Figures. Glos: Edward Elgar Publishing.
• Nooteboom, B., ve Six, F. (Eds.). (2003). The trust process in organizations: Empirical studies of the determinants and the process of trust development. Glos:Edward Elgar Publishing.
• Owens, M. A., ve Johnson, B. L. (2009). From Calculation Through Courtship to Contribution Cultivating Trust Among Urban Youth in an Academic Intervention Program. Educational Administration Quarterly, 45(2), 312-347.
• Özdoğan, F.B. ve Tüzün İ.K. (2007).Öğrencilerin üniversitelerine duydukları güven üzerine bir araştırma. Kastamonu Eğitim Dergisi, 15 (2),639-650.
• Özer, N., Demirtaş, H., Üstüner, M., ve Cömert, M. (2006). Ortaöğretim öğretmenlerinin örgütsel güven algıları. Ege Eğitim Dergisi, 7(1), 103-124.
• Pallant, J. (2011). SPSS survival manual: A step by step guide to data analysis using SPSS for Windows (4. Baskı). Berkshire: Open University Press.
• Polat, S. (2007). Örgütsel güven, adalet ve vatandaşlık davranışlarına ilişkin öğretmen algıları. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmit.
• Polat, S. (2009). Eğitim örgütleri için sosyal sermaye: Örgütsel güven. (1.baskı) Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Polat,S. ve Taştan, M. (2007).Yüksek öğretim öğrencilerinin öğretim elemanlarına güven düzeyi ile akademik başarıları arasındaki ilişki. New World Sciences Academy (e- Journal of New World Sciences Academy), 4 (2), 558-574.
• Powell, W.W. (1990). Neither market nor hierarchy: Network forms of organizations, Research in Organizational Behavior,12, 295–336
• Robbins, S. P. ve Judge, T. A. (2013). Örgütsel davranış.(Çev. Edt. İnci Erdem). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Samancı, G. (2007). Örgütsel güven ve örgütsel vatandaşlık davranışı. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyonkarahisar.
• Saunders, M.N.K., Skinner, D., Dietz, G., Gillespie, N., ve Lewicki, R.J. (2010). Organizational trust: A cultural perspective. Cambridge: Cambridge University Press.
• Seashore Louis, K., Dretzke, B., ve Wahlstrom, K. (2010). How does leadership affect student achievement? Results from a national US survey. School Effectiveness And School İmprovement, 21(3), 315-336.
• Smith, P. A., ve Birney, L. L. (2005). The organizational trust of elementary schools and dimensions of student bullying. International Journal of Educational Management, 19(6), 469-485.
• Smylie, M.A. ve Hart, A.W. (1999). School leadership for teacher learning and change: A human and social capital development perspective. In J. Murphy, and K.S. Louis (eds.), Handbook of Research on Educational Administration, 2nd ed., 297-322. San Francisco: Jossey-Bass.
• Solomon, R. C. ve Flores, F. (2001). Güven yaratmak. İstanbul: MESS Yayınları.
• Spector, M. D. ve Jones, G. E. (2004). Trust in the workplace: factors affecting trust formation between team members. The Journal of Social Psychology, 144(3), 311-321.
• Şimşek, Ö. F. (2007). Yapısal eşitlik modellemesine giriş temel ilkeler ve LISREL uygulamaları. Ankara: Ekinoks Yayıncılık.
• Tabachnick, B.G. ve Fidell, L.S. (2007). Using multivariate statistics (5. baskı). New York: Allyn and Bacon.
• TDK (2014). Büyük türkçe sözlük. http://www.tdk.gov.tr adresinden 11 Mayıs 2014 tarihinde erişilmiştir.
• Tschannen-Moran, M. (2000). Ties that bind: the importance of trust in schools. Essentially Yours: Coalition News for Ohio Schools.
• Tschannen-Moran, M. (2004). Trust matters: leadership for successful schools. San Francisco: Jossey-Bass.
• Tschannen-Moran, M. (2009). Fostering teacher professionalism in schools the role of leadership orientation and trust. Educational Administration Quarterly, 45(2), 217-247.
• Tschannen-Moran, M. ve Hoy, W. (1998). Trust in schools: A conceptual and empirical analysis. Journal of Educational Administration, 36(4), 334-352.
• Tschannen-Moran, M., Bankole, R. A., Mitchell, R. M., ve Moore Jr, D. M. (2013). Student Academic Optimism: a confirmatory factor analysis. Journal of Educational Administration, 51(2), 150-175.
• Ünsal, P. (2004). Örgütlerde Güven Algısı. Kişisel Gelişimde Çağdaş Yönelimler Sempozyumu Bildiriler Kitabı, Ankara Eğitim ve Doktrin Komutanlığı, 225-237.
• Van Maele, D., ve Van Houtte, M. (2009). Faculty trust and organizational school characteristics an exploration across secondary schools in Flanders.Educational Administration Quarterly, 45(4), 556-589.
• Yıldız, K. (2013). Öğretmenlerin Örgütsel Adalet ve Örgütsel Güven Algıları. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13(1),289-316.
• Yılmaz, E. (2006). Okullardaki örgütsel güven düzeyinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 16, 739-756.
• Yılmaz, K. (2004). Okul yöneticilerinin destekleyici liderlik davranışları ile okullardaki güven arasındaki ilişki konusunda ilköğretim okulu öğretmenlerinin görüşleri. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(8), 117-131.
• Yılmaz, K. (2009). Özel dershane öğretmenlerinin örgütsel güven düzeyleri ile örgütsel vatandaşlık davranışları arasındaki ilişki. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 15(59), 471-490.
• Yin, H. B., Lee, J. C. K., Jin, Y. L., ve Zhang, Z. H. (2013). The effect of trust on teacher empowerment: the mediation of teacher efficacy. Educational Studies, 39(1), 13- 28.
• Zayim, M. (2010). Investigating the relationship between primary and secondary level public school teachers’ readiness for change and perceived organizational trust. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, ODTÜ, Ankara.