EĞİTİM KURUMLARINA YÖNETİCİ SEÇMEDE BİR KARAR DESTEK SİSTEMİ: ANALİTİK HİYERARŞİ SÜRECİ

Yıl 2014, Cilt: 15 Sayı: 2, 297 - 313, 01.05.2014

Nuri Baloğlu

Öz

Türkiye’de devlet üniversitesi rektörleri Cumhurbaşkanı, fakülte dekanları ise YÖK tarafından seçilerek atanmaktadır. 6528 Sayılı Kanunla bu atama şekli MEB tarafından da benimsenmiştir. Kanuna göre okul müdürleri gösterilen üç aday arasından valiler tarafından seçilerek atanacaktır. Bu çalışmada eğitim kurumlarına yönetici seçme işlemlerinde bir karar destek sistemi olarak kullanılabilecek Analitik Hiyerarşi Süreci AHS tanıtılmaktadır. Çalışmanın teorik temelleri literatür tarama ve bütünleştirme yoluyla gerçekleştirilmiştir. AHS yardımıyla eğitim yöneticisi seçme süreci araştırmacı tarafından kurgulanan örnek kriterler üzerinde açıklanmıştır. Çoklu kriterlere göre ikili karşılaştırmalar yapmayı içeren bu yöntemle eğitim yöneticisi seçmenin güçlü ve zayıf yönleri ilgili literatür temelinde tartışılmış ve konuya ilişkin bazı öneriler geliştirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

okul müdürü, seçme, analitik hiyerarşi süreci

The Selection of Administrator for Educational Institutions: Analitical Hierarchy Process as a Decission Support System

Öz

In Turkey, university recrors for state universities have been secected by president and faculty deans have been secected by the Council of Higher Education Management too. These method has been adopted for government school principals with the law of 6528. The school pirincipals will be chosen from three candidates by the governors. In this study, as a decision support system in the process of school principal selection, Analytic Hierarchy Process AHP had been introduced. The theoretical foundation of the study was consist of literature review and integration. Practicability of AHS was showed samples described by reseacher. The strengths and weaknesses of this techniq which is a multi-criteria for school managers selecting was discussed on the base of the relevent literature and some recommendations were developed

Anahtar Kelimeler

school principals, selection, analitical hierachy process

Kaynakça

• Ağaoğlu E., Y. Altınkurt, K. Yılmaz ve T. Karaköse (2012) Okul Yöneticilerinin Yeterliklerine İlişkin Okul Yöneticilerinin ve Öğretmenlerin Görüşleri (Kütahya İli) Eğitim ve Bilim. Cilt 37, Sayı 164
• Akan H. (2012) Yükseköğretimde Reform mu, Onarım mı? Yükseköğretim ve Bilim Dergisi/Journal of Higher Education and Science Cilt/Volume 2, Özel sayı/Special issue, Kasım/November 2012; Sayfa/Pages 24-25
• Arap, S. K. (2010). Türkiye yeni üniversitelerine kavuşurken: Türkiye’de yeni üniversiteler ve kuruluş gerekçeleri, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilimler Fakültesi Dergisi, 65 (1): 1-29.
• Balcı A. ve Ş. Çınkır. Türkiye'de Eğitim Yöneticilerinin Yetiştirilmesi. 21. Yüzyıl Eğitim Yöneticilerinin Yetiştirilmesi Sempozyumu Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Yayınları Yayın No: 191 116/17 Mayıs 2002
• Bektaş S., Ş. Fidan, S.B. Keçeci (2011) Yükseköğretimde Sorunlar Ve Öneriler, XII. Türkiye Harita Bilimsel ve Teknik Kurultayı 18­22 Nisan 2011, Ankara
• Buluc, B.(2009). The relationship between bureaucratic school structure and leadership styles of school principals in primary schools. Education and Science, 34 (152), 71-86.
• Bursalıoğlu, Z. (2002). Okul Yönetiminde Yeni Yapı ve Davranış. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Careau E., G. Biba, R.Brander, J.P.V. Dijk, S. Verma, M. Paterson, M. Tassone (2014) Health leadership education programs, best practices, and impact on learners’ knowledge, skills, attitudes, and behaviors and system change: a literature review. Journal of Healthcare Leadership. Dovepress open access to scientific and medical research, (6) s: 39-50
• Cascio, W. F., & Aguinis, H. (2005). Applied Psychology in Human Resources Management. NJ: Prentice Hall.
• Costa, P.T., Jr., McCrae, R.R.; Revised NEO Personality Inventory (NEO-PI-R) and NEO Five-Factor Inventory (NEO-FFI) manual. Odessa, FL: Psychological Assessment Resources, http://citeseerx.ist.psu.edu/viewdoc/download?doi=10.1.1.409.3124&rep=rep1&typ e=pdf (22.03.2014) 1992.
• Crocker, J., & Park, L. E. (2004). The costly pursuit of self-esteem. Psychological Bulletin, 130(3), 392–414. Deming, W. Edwards. The New Economics. Cambridge, MA: MIT Center for Advanced Engineering Study, 1993.
• Dykman, B. M. (1998). Integrating cognitive and motivational factors in depression: Initial tests of a goal-oriented approach. Journal of Personality and Social Psychology, 74, 139-158.
• Gaugler, B.B., Rosenthal, D.B., Thornton, G.C. & Bentson, C. (1987) Meta-analysis of assessment centre validity, Journal of Applied Psychology, 72, 493-511.
• Heylighen, F. (1992). A cognitive-systemic reconstruction of Maslow’s theory of self actualization. Behavioral Science, 37, 39–57.
• Liberatore M.J. and R.N.Nydick The analytic hierarchy process in medical and health care decision making: A literature review. European Journal of Operational Research Volume 189, Issue 1, 16 August 2008, Pages 194–207
• Meriac, J.P., Hoffman, B.J. Woehr, D.J. & Fleisher, M.S. (2008) Further evidence for the validity of assessment centre dimensions: a meta-analysis of the incremental criterion related validity of dimension ratings, Journal of Applied Psychology, 93(5), 1042-1052
• Millî Eğitim Temel Kanunu İle Bazı Kanun Ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun (6528 Sayılı Kanun), 2014
• Matthew J., Liberatore and R. L. Nydick (1997) Group Decison Making in Higher Education Using the Analytic Hierarchy Process. Research in Higher Education. Vol. 38. No. 5. P: 593-614.
• Reynolds, K.M., 2001 Prioritizin salmon habitat restoration with the AHP, SMART, and uncertain data. In: Schmoldt, D., Kangas, J., Mendoza, G.A., and Pesonen, M. (Eds.). The Analytic Hierarchy Process in Natural Resource and Environmental Decision Making Kluwer, Dordrecht, pp 199-218
• Rivža,S and P. Rivža (2009) Application of the Analytic Hierarchy Process in Education and Research in Latvia University of Agriculture. Latvia University of Agriculture, page 189–190
• Saaty, T.L., (1980) The Analytic Hierarchy Process - Planning, Priority Setting, Resource Allocation, McGraw-Hill, New York, U.S.A.
• Saaty, T.L., (1987) Concepts, Theory and Techniques - Rank Generation, Preservation and Reversal in the Analytic Hierarchy Decision Process, Decision Sciences, 18 (2), 157-177.
• Saaty, T.L., (1990) “How to Make a Decision: The Analytic Hierarchy Process”, European Journal of Operations Research, 48(3), pp: 9-26.
• Saaty, T.L. (1994) How to Make a Decision: The Analytic Hierarchy Process, Interfaces, 24 (6), 19-43.
• Saaty, T.L., (2008) Decision making with the analytic hierarchy process , Graduate School of Business, University of Pittsburgh, Pittsburgh, PA 15260, USA
• Schmidt, F.L. & Hunter, J.E. (1998) The validity and utility of selection methods in personnel psychology: practical and theoretical implications of 85 years of research findings, Psychological Bulletin, 124, 262–274
• Şenses F. Uluslararası Gelişmeler Işığında Türkiye Yükseköğretim Sistemi: Temel Eğilimler, Sorunlar, Çelişkiler ve Öneriler. www.metu.edu.tr/~fsenses 03.06.2014
• Şenses, Fikret (1994) “Türkiye'de ve Dünyada Yükseköğretim, Bilim ve Teknoloji”, T
• ÜSİAD Raporu üzerine , ODTÜ Gelişme Dergisi, 21 (3), s.564-74.
• Triantaphyllou A. ve S.H. Mann (1995) Using the analytic hierarchy process for decision making in engineering applictions: Some challenges. Inter’I Journal of Industrial Engineering: applications and Practice, Val.2, No. 1, pp. 35–44, 1995
• Thornton, G.C., & Gibbons, A.M. (2009). Validity of assessment centres for personnel selection. Human Resource Management Review, 19, 169–187.
• Ünal Ö.F. (2011) Analitik hiyerarşi prosesi ve personel seçimi alanında uygulamaları. Akdeniz Üniversitesi uluslar arası Alanya İletme Fakültesi Dergisi, C.3, S.2, s.18– 38
• YÖK (Yükseköğretim Kurulu) (2007) Türkiye’nin Yükseköğretim Stratejisi, YÖK: Ankara
• Yukl, G. (2010). Leadership in organizations. 6th ed. NJ: Prentice Hall.