İLKÖĞRETİM İKİNCİ KADEME ÖĞRENCİLERİNDE OKULA YABANCILAŞMANIN ÇEŞİTLİ DEĞİŞKENLER AÇISINDAN İNCELENMESİ ŞANLIURFA İLİ ÖRNEĞİ

Yıl 2014, Cilt: 15 Sayı: 1, 81 - 99, 01.01.2014

Hüseyin Şimşek Sevda Katıtaş

Öz

Bu araştırma, ilköğretim ikinci kademe öğrencilerinin okula yabancılaşma düzeylerini belirlemek ve yabancılaşmaya yol açan etkenleri ortaya koyabilmek amacıyla yapılmıştır. Betimsel tarama modelinde gerçekleştirilen araştırmanın verileri, 2011-2012 öğretim yılında Şanlıurfa ili Merkezi ile Şanlıurfa’ya bağlı Bozova, Siverek, Suruç, Birecik, Harran ve Viranşehir ilçelerinde bulunan ilköğretim okullarının ikinci kademesinde öğrenim görmekte olan 621 öğrenciden elde edilmiştir. Araştırma bulguları, öğrencilerin genel olarak düşük düzeyde okula yabancılaşma yaşadıklarını ortaya koymuştur. Araştırmada ayrıca, öğrencilerin en yüksek düzeyde güçsüzlük alt boyutunda, en düşük düzeyde kuralsızlık alt boyutunda yabancılaşma yaşadıkları sonucuna ulaşılmıştır. Öte yandan, öğrencilerin okula yabancılaşma düzeylerinin cinsiyet, bir işte çalışma durumu, şiddet eğilimi, ailede konuşulan dil, ailenin ekonomik durumu, aile baskısı, idareci ve öğretmenlerden memnuniyet ve yakın arkadaşların okul başarı düzeyi değişkenlerine göre istatistiksel olarak anlamlı farklılıklar gösterdiği bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

Yabancılaşma, İlköğretim Öğrencileri

Examining the School Alienation of Secondary School Students on the Base of Some Variables

Öz

This research has been conducted with the aim of determining the level of school alienation among secondary school students and stating the factors that affect school alienation. The data of this research, which was conducted with the descriptive scanning model, were obtained from 621 secondary school students studying at the secondary schools located in the centre of Şanlıurfa province as well as Bozova, Siverek, Suruç, Birecik, Harran and Viranşehir districts. Research findings suggest that students generally have a low level of alienation to school. On the other hand, it has been found out that students have the highest level of alienation on weakness sub-dimension while they have the lowest level of alienation on anomie sub-dimension. Besides, it has been discovered that school alienation levels of students indicate significant differences according to gender, working somewhere, violence tendency, the language spoken within family, economic condition of a family, family pressure, satisfaction with administrators and teachers, close friends’ success levels at school

Anahtar Kelimeler

Alienation, Secondary School Students

Kaynakça

• Adelabu, D. D. (2007). Time perspective and school membership as correlates to academic achievement among African American adolescents. Adolescence, 42 (167), 525-538.
• Alaca, F. (2011). İki dilli olan ve olmayan öğrencilerde okul yaşam kalitesi algısı ve okula aidiyet duygusu ilişkisi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı, Adana.
• Arastaman, G. (2006): “Ankara ili lise birinci sınıf öğrencilerinin okula bağlılık durumlarına ilişkin öğrenci, öğretmen ve yöneticilerin görüşleri” Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı, Ankara.
• Ataş, Ö. (2011). Üniversite öğrencilerinde yabancılaşma duygusu ve nedenleri. Yayınlanmamış Seminer Çalışması, Harran Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Şanlıurfa.
• Balcı, A. (2009). Sosyal bilimlerde araştırma: Yöntem, teknik ve ilkeler. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Bayhan, V. (1995), Üniversite gençliğinde anomi ve yabancılaşma, Kültür Bakanlığı.
• Bayındır, B. (2002). Ortaöğretim dal öğretmenlerinin mesleğe yabancılaşmaları ile öğretme-öğrenme sürecindeki davranışları arasındaki ilişki. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Blauner, R. (1964). Alienation and fredoom: The factory worker and his industry. Chicago: The University of Chicago Press.
• Booker, K. C. (2004). Exploring school belonging and academic achievement in African American adolescents. Curriculum and Teaching Dialogue, 6 (2), 131- 143.
• Çelik, F. (2005). Ortaöğretim öğrencilerinin okula yabancılaşma düzeylerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Çiftçi, G. (2009). İlköğretim okullarının bürokratikleşme düzeyi ile öğrenci yabancılaşması arasındaki ilişki. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Pamukkale Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Denizli.
• Finifter, A. W. (1972). Alienation and the social system. New York: John Wiley and Sons, Inc.
• Fromm, E. (1992). Marx’ın insan anlayışı (çev. Kaan H. Ökten). İstanbul: Arıtan Yayınevi.
• Gibbs, J. (2004). Preventing the underlying causes of school violence. Psychological Reports, c.84, S.38, ss. 137-174.
• Goodenow, C., & Grady, K. E. (1993). The relationship of school belonging and friends' values to academic motivation among urban adolescent students. The Journal of Experimental Education, 62 (1), 60-71.
• Horney, K. (1950). Neurosis and human growth. New York: W. W. Norton and Company.
• Karakaya, İ. (2009). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Moran, J.J. (1994). “Participation in Minority Oriented Cocurricular Organizations. Journal of College Student Development.” ERIC: ED418867.
• Mcelhinney, J.H., Kunkel, C. R. ve Lucas, A. L. (1970). Evidences of school related alienation in elementary school pupils, Paper presented atAmerican Educational Research Association 54th Annual Meeting, March 2-6.
• Tezcan, M. (1995). Sosyolojiye giriş. Ankara: Şafak Matbaacılık.
• Türk, F. (2010). Lise öğrencilerinin eğitimde yabancılaşma sorunu: Ankara ili Yenimahalle ilçesi iki genel lise örneği. YayınlanmamışYüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Uzun, Özlem (2006). İlköğretim 5. sınıf öğrencilerinin okula yabancılaşma düzeylerine etki eden sosyo-demografik değişkenlerin belirlenmesi. Yayınlanmamış YüksekLisans Tezi, Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Yiğit, S. (2010). İlköğretim 5., 6., 7. ve 8. sınıf öğrencilerinin okula yabancılaşma düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Zonguldak Karaelmas Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Zonguldak.