ORTAÖĞRETİM KİMYA DERS KİTAPLARINDAKİ VE SINAVLARINDAKİ SORULARIN BİLİŞSEL DÜZEYİ VE ÖĞRENCİLERİN BİLİŞSEL DÜZEYİYLE İLİŞKİSİ

Yıl 2014, Cilt: 15 Sayı: 1, 137 - 154, 01.01.2014

Sinem Üner Hüseyin Akkuş Fatma Kormalı

Öz

Bu çalışmanın amacı 9. ve 10. sınıf öğrencilerinin kimya ders kitaplarında ve sınavlarda karşılaştıkları soruların bilişsel düzeyini Bloom Taksonomisi’ne göre analiz etmek ve öğrencilerinin farklı bilişsel düzeydeki sorulara verdikleri cevaplar ile kitaplardaki ve sınavlardaki soruların bilişsel düzeyi arasındaki ilişkiyi incelemektir. Çalışma 2009-2010 eğitim-öğretim yılında Ankara’nın 8 ilçesindeki 58 devlet lisesinde öğrenim gören 1249 9.ve 10. sınıf öğrencisiyle yürütülmüştür. Çalışmada MEB tarafından kabul edilen 9. ve 10. sınıf kimya ders kitabındaki toplam 343 soru, 112 kimya öğretmeni tarafından hazırlanan toplam 1106 sınav sorusu belirlenmiş ve öğrencilerin farklı bilişsel düzeydeki sorulara verdikleri cevaplar incelenmiştir. Çalışma sonucunda; kimya ders kitaplarında ve öğretmenler tarafından hazırlanan sınav sorularında düşük bilişsel düzey olarak sınıflandırılan bilgi, kavrama ve uygulama düzeylerindeki sorulara oldukça fazla yer verildiği tespit edilmiştir. Ayrıca, öğrencilerin farklı bilişsel düzeydeki sorulara verdikleri cevaplar incelendiğinde; hem 9. sınıf hem de 10. sınıf öğrencilerinin en çok bilgi düzeyindeki sorulara doğru cevap verdiği belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

bloom taksonomisi, bilişsel düzey, kimya ders kitabı, kimya sınav soruları

The Cognitive Level of Questions in the Secondary Chemistry Textbooks and Exams and the Relationship with Student’s Cognitive Level

Öz

The purpose of this study is to analyze the cognitive level of the questions faced by 9thand 10th grade students in the chemistry textbooks and exams according to Bloom’s Taxonomy and to examine the relation between the cognitive level of questions in the textbooks and exams and students’ answers to questions in different cognitive levels. This study was conducted with 1249 9th and 10th grade students who were studying in 58 public secondary schools in 8 district of Ankara in 2009-2010 semesters. 343 questions in the 9th and 10th grade textbooks accepted by the Ministry of National Education, 1106 exam questions prepared by 112 chemistry teachers and students’ answers to the questions in different cognitive levels were examined in this study. In conclusion, mostly knowledge, comprehension and application level questions were determined in textbooks and exams. Also, when the students’ answers to the different cognitive level questions were examined, it was revealed that both 9th and 10th grade students mostly gave the right answers to the knowledge level questions

Anahtar Kelimeler

bloom’s taxonomy, cognitive level, chemistry textbook, chemistry exam questions

Kaynakça

• Akpınar, E. ve Ergin, Ö. (2006). Fen bilgisi öğretmenlerinin yazılı sınav sorularının değerlendirilmesi. Milli Eğitim Dergisi, 172, 225-231.
• Allen, D. & Tanner, K. (2002). Approaches to cell biology teaching: Questions about questions. Cell Biology Education, 1, 63-67.
• Aydın, A. (2010). Kimya I ders kitabının öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi. Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(1), 207-224.
• Ayvacı, H.K. ve Şahin, Ç. (2009). Fen bilgisi öğretmenlerinin ders sürecinde ve yazılı sınavlarda sordukları soruların bilişsel seviyelerinin karşılaştırılması. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22(2), 441-455.
• Baysen, E. (2006). Öğretmenlerin sınıfta sordukları sorular ile öğrencilerin bu sorulara verdikleri cevapların düzeyleri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 14(1), 21-28.
• Bloom, B., S. (Ed.). (1956). Taxonomy of educational objectives (the classification of educational goals) Handbook 1. cognitive domain. New York: David McKay Company.
• Bruck, A.D. & Towns, M.H. (2009). Analysis of classroom response system questions via four lenses in a General Chemistry course. Chemistry Education Research and Practice, 10, 291-295.
• Coştu, B. (2007). Comparison of students’ performance on algorithmic, conceptual and graphical chemistry gas problems. Journal of Science Education and Technology, 16, 379-386.
• Çalışkan, H. ve Yıldız, M. (2008). 1998 ve 2004 programlarına göre hazırlanan ilköğretim 4. sınıf sosyal bilgiler ders kitaplarındaki ünite değerlendirme sorularının analizi. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 12(1), 75-88.
• Çakıcı, Y. ve Girgin, E. (2012, Haziran). İlköğretim II. kademe fen ve teknoloji ders kitaplarındaki ünite sonu değerlendirme sorularının incelenmesi. X. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi, Niğde, 1-8.
• Çepni, S., Gökdere, M. ve Özsevgeç, T. (2002, Eylül). Kimya sorularının soyut operasyon dönemi özelliklerine göre incelenmesi. V. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi, ODTÜ, Ankara, 705-711.
• Davila, K. & Talanquer, V. (2010). Classification of end-of-chapter questions and problems in general chemistry textbooks in the US. Journal of Chemical Education. 87(1), 97-101.
• Eş, H. (2005). Liselere giriş sınavları fen bilgisi soruları ile ilköğretim fen bilgisi sınav sorularının Bloom Taksonomisine göre değerlendirilmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Fraenkel, J.R. & Wallen, N.E. (2006). How to design and evaluate research in education (6th Edition). New York: McGraw-Hill.
• Froment, E., Kohler, J., Purser, L. & Wilson, L. (Eds.). (2006). EUA Bologna Handbook – Making Bologna Work. Berlin: Raabe Verlag.
• Hotiu, A. (2006). The relationship between item difficulty and discrimination indices in multiple-choice tests in a physical science course. Unpublished master thesis, Florida Atlantic University, Boca Raton, Florida.
• Hummel, J. & Huitt, W. (1994). What you measure is what you get. GaASD Newsletter: The Reporter. 10-11.
• Kadayıfçı, K.G. (2007). Liselerde ve ÖSS sorularında sorulan kimya sorularının programa uygunluğunun incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Karamustafaoğlu, S., Sevim, S., Karamustafaoğlu, O. & Çepni, S. (2003). Analysis of Turkish high-school chemistry-examination questions according to Bloom’s Taxonomy. Chemistry Education: Research and Practice, 4(1), 25-30.
• Koray, Ö., Altunçekiç, A. ve Yaman, S. (2005). Fen bilgisi öğretmen adaylarının soru sorma becerilerinin Bloom Taksonomisine göre değerlendirilmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17, 33-39.
• Linn, R.L. & Gronlund, N.E. (1995). Measurement and assessment in teaching (7th Edition). New Jersey: Upper Saddle River, Prentice Hall.
• Lord, T. & Baviskar, S. (2007). Moving students from information recitation to information understanding: Exploiting Bloom's Taxonomy in creating science questions. Journal of College Science Teaching, 36(5), 40-44.
• Momsen, J., Offerdahl, E., Kryjevskaia, M., Montplaisir, L., Anderson, E. & Grosz, N. (2013). Using assessments to investigate and compare the nature of learning in undergraduate science courses. CBE—Life Sciences Education, 12, 239-249.
• Nakiboğlu, C. & Yıldırır, H. E. (2011). Analysis of Turkish high school chemistry textbooks and teacher-generated questions about gas laws. International Journal of Science and Mathematics Education, 9, 1047-1071.
• Özmen, H., ve Karamustafaoğlu, O. (2006). Lise II. sınıf fizik-kimya sınav sorularının ve öğrencilerin enerji konusundaki başarılarının bilişsel gelişim seviyelerine göre analizi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 14(1). 91-100.
• Risner, G.P., Nicholson, J.I. & Myhan, J.G. (1991). Levels of questioning in current elementary textbooks: What the future holds. Presented at the Annual Meeting of the Mid-South Educational Research Association. (ERIC Document Reproduction Service No: ED 344770).
• Şahin, A. (2008). İlköğretim birinci sınıf Türkçe ders kitabı, öğrenci çalışma kitabı ve öğretmen kılavuz kitabının öğretmen görüşlerine dayalı olarak değerlendirilmesi. Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(3), 133-146.
• Wilen, W. (1991). Questioning skills for teachers. what research say to the teacher?. Washington, D.C.: National Education Association. (ERIC Document Reproduction Service No: ED 332983).