ORTAÖĞRETİM ÖĞRETMENLERİNİN ÖRGÜTSEL ADALET ALGILARI İLE ÖRGÜTSEL BAĞLILIKLARI ARASINDAKİ İLİŞKİ

Yıl 2013, Cilt: 14 Sayı: 2, 171 - 189, 01.05.2013

Abdullah Selvitopu Hülya Şahin

Öz

Bu çalışma, ortaöğretim öğretmenlerinin örgütsel adalet algılarının örgütsel bağlılık düzeylerini yordayıcılığını ve örgütsel bağlılık düzeylerinin bazı demografik değişkenlere göre farklılık gösterip göstermediğini belirlemeyi amaçlamaktadır. Betimsel tarama modelinde olan araştırmanın çalışma grubunu, 2011-2012 eğitim-öğretim yılında Afyonkarahisar merkez ilçesindeki ortaöğretim kurumlarında çalışan 327 öğretmen oluşturmaktadır. Veriler, “Kişisel Bilgi Formu” “Örgütsel Adalet Ölçeği” ve “Örgütsel Bağlılık Ölçeği” ile toplanmıştır. Verilerin analizinde t-testi, ANOVA ve aşamalı çoklu regresyon istatistik teknikleri kullanılmıştır. Analizler sonucunda elde edilen bulgulara göre, öğretmenlerin örgütsel bağlılık düzeyleri cinsiyetlerine ve mezun oldukları okul türüne göre anlamlı farklılık göstermemektedir. Öğretmenlerin örgütsel bağlılık düzeyleri çalıştıkları okul türüne göre anlamlı bir farklılık göstermektedir. Genel liselerde çalışan öğretmenlerin okullarına bağlılıkları daha yüksektir. Ayrıca, meslekteki kıdemi fazla olan öğretmenlerin örgütsel bağlılık düzeyleri daha yüksektir. Son olarak; yapılan aşamalı çoklu regresyon analizinde, örgütsel adalet boyutlarının örgütsel bağlılık düzeylerini yordadığı görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Ortaöğretim, Öğretmen, Örgütsel adalet, Örgütsel bağlılık

The Relationship Between Organizational Justice Perceptions and Organizational Commitment Levels of Secondary School Teachers

Öz

This study aims to determine the relationship between organizational justice perceptions and organizational commitment levels of secondary school teachers and also to find out whether the commitment levels are changing in accordance with demographic variables or not. This study has been conducted in relational survey model and the study group was consisted of 327 secondary school teachers who work in the centre of Afyonkarahisar in 2011-2012 education and training year. Data were collected with “Personal Form” “Organizaitonal Justice Scale” and “Organizational Commitment Scale.” In the data analyse process, t-test, ANOVA and regression techniques were used. The results show that gender and the type of graduated school have no meaningful affects on teachers’ commitment. But the type of working school has a positive affect on the organizational level of teachers. Teachers who work in general high schools are more committed to their schools. Tenure has a positive affect on commitment. Teachers, who have longer working years, are more committed to their organizations. The regression analysis results also show that all the dimensions of organizational justice have an affect on organizational commitment levels of teachers

Anahtar Kelimeler

Secondary education, Teacher, Organizational justice, Organizational commitment

Kaynakça

• Aksu, A. ve Balcı, Y. (2009). Genel liselerde örgütsel adanmışlık ve dönüşümsel liderlik. Journal of New World Sciences Academy Education Sciences, 4 (4), 1468-1480.
• Artun, B. (2008). Anadolu Lisesi öğretmenlerinin örgütsel adanmışlık düzeylerinin örgütsel değişmeye ilişkin tutumlarına etkisi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, İstanbul: Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Balay, R. (2000). Yönetici ve öğretmenlerde örgütsel bağlılık. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Başaran İ.E. (2008). Örgütsel davranış insanın üretim gücü. Ankara: Ekinoks Yayıncılık.
• Büyüköztürk, Ş. (2005). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı: İstatistik, araştırma deseni, SPSS uygulamaları ve yorum (Genişletilmiş 5.baskı). Ankara: Pegem yayınları.
• Colquitt, J. A., Scott, B. A., Judge, T. A. ve Shaw, C. J. (2006). Justice and personality: Using integrative theories to derive moderators of justice effects. Organizational Behaviors and Human Decision Process, 100, 110-127.
• Chughtai, A. A. ve Zafar, S. (2006). Antecedents and consequences of organizational commitment among Pakistani university teachers. Applied H.R.M. Research, 11 (1), 39-64.
• Cropanzano, R., Byrne, Z. S., Bobocel, D. R. ve Rupp, D. E. (2001). Moral virtues, fairness heuristics, social entities, and other denizens of organizational justice. Journal of Vocational Behavior, 58 (2), 164–209.
• Doğan, A. (2008). İlköğretim kurumlarında örgütsel adaletin örgütsel bağlılık üzerine etkisi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Elazığ: Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Erdoğmuş, H. (2006). Resmî-Özel ilköğretim okullarında çalışan yöneticilerin kişilik özellikleri ile örgütsel bağlılıkları arasındaki ilişki. Yayınlamamış yüksek lisans tezi. İstanbul: Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Eroğlu, S. (2007). Toplam kalite yönetimi uygulanan ortaöğretim kurumlarında öğretmenlerin örgütsel adanmışlık ve motivasyon düzeyleri. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, İstanbul: Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Ertürk, E. (2011). İlköğretim ve ortaöğretim okullarındaki örgütsel adalet algısı ile öğretmenlerin örgütsel adanmışlıkları arasındaki ilişki. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Burdur: Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Folger, R. ve Cropanzano, R. (1998). Organizational justice and human resource management. London: Sage Publications, Inc.
• Folger, R. ve Konovsky, M. A. (1989). Effects of procedural and distributive justice on reactions to pay raise decisions. Academy of Management Journal, 32 (1), 115-130.
• Greenberg, J. (1990). Organizational justice: Yesterday, today, tomorrow, Journal of Management, 16 (2), 399-432.
• Jamaludin, Z. (2009). Perceived organizational justice and its impact to the development of commitments: A regression analysis. World Journal of Management, 1 (1), 46-61.
• Kurşunoğlu, A., Bakay, E., ve Tanrıöğen, A. (2010). İlköğretim okulu öğretmenlerinin örgütsel bağlılık düzeyleri. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28 (2), 101-115.
• Laçinoğlu, Z. (2010). İlköğretim okulu öğretmenlerinin örgütsel adalet algıları ile bazı örgütsel davranışlar arasındaki ilişki. (Sakarya İli Örneği). Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Sakarya: Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Lambert, G.E.,Tolar-Cluse, T., Pasupuleti, S., Hall, E.D. ve Jenkins, M. (2005). The impact of distributive and procedural justice on social service workers. Social Justice Research, 18 (4), 411-427.
• Lind, E. A. ve Van den Bos, K. (2002). When fairness works: Toward a general theory of uncertainty management. In B. M. Staw & R. M. Kramer (Eds.), Research in organizational behaviour, 24, 181–223.
• Mahmutoğlu, A. (2007). Milli Eğitim Bakanlığı merkez örgütünde iş doyumu ve örgütsel bağlılık. Yayımlanmamış doktora tezi, Bolu: Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Meyer, J. P. ve Allen, N. J. (1984). Testing the side-bet theory of organizational commitment: Some methodological considerations. Journal of Applied Psychology, 69 (3), 372-378.
• Mowday, R., Steers, R., ve Porter, L. (1979). The measurement of organizational commitment. Journal of Vocational Behavior, 14, 224– 247.
• Polat, S. (2007). Ortaöğretim öğretmenlerinin örgütsel adalet algıları, örgütsel güven düzeyleri ile örgütsel vatandaşlık davranışları arasındaki ilişki. Yayımlanmamış doktora tezi, Kocaeli: Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Polat, S. ve Celep, C. (2008). Ortaöğretim öğretmenlerinin örgütsel adalet, örgütsel güven, örgütsel vatandaşlık davranışlarına ilişkin algıları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 54, 307-331.
• Steers, R.M. (1977). Antecedents and outcomes of organizational commitment. Administrative Science Quarterly, 22 (1), 46-56.
• Tok, T. N. (2007). İlköğretim müfettişlerinin iş doyumu ve örgütsel bağlılıkları. Yayımlanmamış doktora tezi, Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Tyler, T.R. ve Lind. E.A. (1992). A relational model of authority in groups. In M. Zanna (Ed.). Advances in experimental social psychology, New York: Academic Press. 25, 115-191.
• Özcan, E. B. (2008). Örgütsel bağlılık ve iş değerleri arasındaki ilişki: Adana ilinde bir inceleme. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Adana: Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Özkan, V. (2008). İlköğretim okulunda görevli sınıf öğretmenlerinin bazı değişkenlere göre örgütsel bağlılık düzeyleri. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Sakarya: Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Üstüner, M. (2009). Öğretmenler için örgütsel bağlılık ölçeği: Geçerlik ve güvenirlik çalıması. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 10 (1) 1-17.