OKUR ÖZYETERLİK ÖLÇEĞİNİN GELİŞTİRİLMESİ

Yıl 2013, Cilt: 14 Sayı: 1, 85 - 100, 01.01.2013

Hakan Ülper Derya Yaylı İsmail Karakaya

Öz

Okuma sadece bilişsel değil, aynı zamanda duyuşsal ve sosyal bir süreçtir. Bu yüzden okuduğunu anlama eğitiminin anlamlandırılması ve geliştirilmesi bu duyuşsal ve sosyal boyutların da anlaşılması ile olanaklı olacaktır. Algılanan özyeterlik öğrenmeyi etkileyen önemli duyuşsal etkenlerden biridir ve bu etkenin okuma eğitiminde de dikkate alınması gerekir. Bu çalışmanın amacı alanyazında eksikliği gözlenen Okur Özyeterlik Ölçeği’nin geliştirilmesidir. Bu amaçla geliştirilen taslak ölçek 518 öğrenciden oluşan bir çalışma grubuna uygulanmıştır. Açımlayıcı ve doğrulayıcı faktör analizlerinin sonucunda 36 maddelik ve tek boyuttan oluşan bir ölçek elde edilmiştir. Ölçeğin iç tutarlık güvenirlik Cronbach Alfa değeri 0,948 olarak saptanmıştır. Geçerliği ve güvenirliği yüksek olan bu ölçme aracı okuma eğitimi ortamlarında ve araştırma amaçlı kullanılabilir.

Anahtar Kelimeler

Okuma eğitimi, özyeterlik, ölçek geliştirme

Developing the Reader Self-Efficacy Scale

Öz

Reading comprehension has affective and social dimensions as well as its cognitive dimension. Thus, to understand and improve reading instruction, affective and social dimensions should be well understood. Perceived self-efficacy is one of affective issues influencing learning and it should be taken into consideration in reading instruction. With this in mind, this study aims at developing the Reader Self-Efficacy Scale with a group of 518 students as participants. Exploratory and confirmatory factor analyses revealed a 6item scale with one factor. The Cronbach Alpha coefficient was determined to be 0.948. This new Reader Self-Efficacy Scale could easily be used for training and research purposes depending on its high validity and reliability

Anahtar Kelimeler

Reading instruction, self-efficacy, scale development

Kaynakça

• Alvermann, D.E. & Guthrie, J.T. (1993). Themes and directions of the National Reading Research Center. Perspectives in Reading Research, 1, 1-11.
• Baker, L. & Wigfield, A. (1999). Dimemnsions of children’s motivation for reading and their relations to reading activity and reading achievement. Reading Research Quarterly, 34(4), 452-477.
• Bandura, A. (1977). Self-efficacy: Toward a unifying theory of behavioral change. Psychological Review, 84, 191-215.
• Bandura, A. (1982). Self-efficacy mechanism and human agency. American Psychologist, 37, 122-147.
• Bandura, A. (1986). Social foundations of thought and action: A social cognitive theory. Englewood Cliffs, NJ: Prentice Hall.
• Bandura, A. (1993). Perceived self-efficacy in cognitive development and functioning. Educational Psychologist, 28, 117-148.
• Bandura, A. (1997). Self-efficacy: The exercise of control. New York: Freeman.
• Bandura, A., Barbaranelli, C., Caprara, G., & Pastorelli, C. (1996). Multifaceted impact of self-efficacy beliefs on academic functioning. Child Development, 67, 1206-1222.
• Baydık, B. (2011). Okuma güçlüğü olan öğrencilerin üstbilişsel okuma stratejilerini kullanımı ve öğretmenlerinin okuduğunu anlama öğretim uygulamalarının incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 36, 162, 301-319.
• Büyüköztürk, Ş. (2010). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı (12. bs). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Çiftçi, Ö. (2007). İlköğretim 5. sınıf öğrencilerinin Türkçe öğretim programında belirtilen okuduğunu anlamayla ilgili kazanımlara ulaşma düzeyinin belirlenmesi. Yayımlanmamış doktora tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Epçapan, C.& Demirel, Ö. (2011). Okuduğunu anlama özyeterlik ölçeğinin geçerlik ve güvenirlik çalışması. Uluslar arası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 4 (16), 120-128.
• Esmer, E. (2010). Okuma anlama becerisi ile yazılı anlatı metni üretme becerisinin etkileşimi: 6. sınıf öğrenci metinleri üzerine betimsel bir çalışma. Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi.
• Gambrell, L. B., Block, C. C., & Presley, M. (2002). Introduction: Improving comprehension instruction: an urgent priority. In C. C. Block, L. B.
• Gambrell & M. Presley (Eds.), Improving comprehension instruction (pp. 3-16). San Fransisco: Jossey-Bass.
• Gömleksiz, M.N. (2004). Kitap okuma alışkanlığına yönelik bir tutum ölçeği’nin geçerlik ve güvenirliği. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14(12), 185-195.
• Guthrie, J. T. & Wigfield, A. (2000). Engagement and motivation in reading. In M. L. Kamil, P. B. Mosenthal, P. D. Pearson & R. Barr (Eds.), Handbook of reading research, V.3 (pp. 403-422). Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum
• Guthrie, J. T. & Wigfield, A. (2005). Roles of motivation and engagement in reading comprehension assessment. In S. Paris, & S. Stahl (Eds.), Children's Reading Comprehension and Assessment (pp. 187-213). Mahwah: NJ: Erlbaum.
• Henk, W.A. & Melnick, S.A. (1995). The reader self-perception scale (RSPS): A new tool for measuring how children feel about themselves as readers. The Reading Teacher,48(6), 470-482.
• Holmes, V., M. (2009). Bottom up processing and reading comprehension in experienced adult readers. Journal of Research in Reading, 32 (3), 309- 326.
• Hoover, W., A.; Gough, P., B. (1990). The sipmle view of reading, Reading and Writing: An Interdisciplinary Journal, 2, 127-160.
• Keleş, Ö. (2006). İlköğretim 4. ve 5. Sınıf öğrencilerinde kitap okuma alışkanlığının incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Kılıç, M. (2011). Öğretmen Adaylarının Eğitimde Ölçme ve Değerlendirmeye
• Yönelik Özyeterlik Algı Ölçeği, Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 12 (4), 81-93.
• Kintsch, W. (1998). Comprehension, A Paradigm for Cognition, Cambridge: Cambridge University Press.
• Kurulgan, M. ve Çekerol, G., S. (2008). Öğrencilerin okuma ve kütüphane kullanma alışkanlıkları üzerine bir araştırma. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8 (2), 237-258.
• Leech, N. L., Barrett, K. C., & Morgan, G. A. (2005). SPSS for intermediate statistics: Use and interpretation (2nd ed.). NJ: Lawrence Erlbaum Associates, Inc.
• Özbay, M ve Uyar, Y. (2009). İlköğretim ikinci kademe öğrencileri için okumaya yönelik tutum ölçeğinin geliştirilmesi geçerlik ve güvenirlik çalışması. Journal of New World Sciences Academy, 4, (2), 632-651.
• Prat-Sala, M. & Redford, P. (2010). The interplay between motivation, self- efficacy, and approaches to studying. British Journal of Educational Psychology, 80, 283-305.
• Schunk, D. H. (2003). Self-efficacy for reading and writing: Influence of modeling, goal setting, and self-evaluation. Reading and Writing Quarterly, 19, 159-172.
• Schunk, D. H., &Rice, J. M. (1987). Enhancing comprehension skill and self- efficacy with strategy value information. Journal of Reading Behavior, 19, 285-302.
• Solheim, O. J. (2011). The impact of reading self-efficacy and task value on reading comprehension scores in different item formats. Reading Psychology, 32, 1-27.
• Tabachnick, B. G., & Fidell, L. S. (2001). Using multivariate statistics (4th ed.). Boston: Ally and Bacon.
• Tavşancıl, E. (2002). Tutumların ölçülmesi ve SPSS ile veri analizi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım Ltd. Şti.
• Tezbaşaran, A. (1997). Likert tipi ölçek geliştirme klavuzu (2. bs). Ankara: Türk Psikologlar Derneği Yayını.
• Topçu, Y., E. (2007). İlköğretim 6, 7 ve 8. sınıf öğrencilerinin okuma alışkanlıkları. Milli Eğitim, 176, 36-37.
• Tracey, D., H.; Morrow, L., M. (2006). Lenses on Reading, An Introduction to Theories and Models, London: The Guilford Press.
• Randi, J., Grigorenko, E. L., & Sternberg, R. J. (2005). Revisiting definitions of reading comprehension: Just what is reading comprehension anyway? In
• S. E. Israel, C. C. Block, K. L. Bauserman, & K. Kinnucan-Welsch (Eds.), Metacognition in Literacy Learning: Theory, Assessment, Instruction, and Professional Development (pp. 19–40). Mahwah, NJ: Erlbaum.
• Saracaloğlu, A., S.; Karasakaloğlu, N.; Gencel, İ., E. (2010). Türkçe Öğretmenlerinin Özyeterlik Düzeylerinin Çeşitli Değişkenlere Göre İncelenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 33, 265-283.
• Ünal, E. (2006). İlköğretim öğrencilerinin eleştirel becerileri ile okuduğunu anlama ve okumaya ilişkin tutumları arasındaki ilişki. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Eskişehir O.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Ülper, H.; Bağcı, H. (2012). Türkçe Öğretmeni Adaylarının ÖğretmenlikMesleğine Dönük Öz Yeterlik Algıları, International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish, 7/2, 1115-1131.
• Yaylı, D., & Duru, E. (2008). The adaptation of the Reader Self-Perception Scale to the 4th and 5th grade Turkish students. Egitim Arastirmalari-Eurasian Journal of Educational Research, 33, 193-210.
• Yuil, N.; Oakhill, J. (1991). Children’s problems in text comprehension, an experimental investigation, Cambridge: Cambridge University Press.