KONTROL ODAĞININ YORDAYICILARI OLARAK SALDIRGANLIK VE ÇOK BOYUTLU MÜKEMMELİYETÇİLİK

Yıl 2012, Cilt: 13 Sayı: 3, 245 - 260, 01.08.2012

Zeynep Karataş

Öz

Bu çalışmanın amacı kontrol odağı, saldırganlık ve çok boyutlu mükemmeliyetçilik arasında ilişki olup olmadığını ve kontrol odağının yordanmasında saldırganlık ve çok boyutlu mükemmeliyetçilik değişkenlerinin ne düzeyde katkıda bulunduğunu belirlemektir. Çalışma Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi’nden 268 Eğitim Fakültesi öğrencisi ile gerçekleştirilmiştir. Çalışmada Kontrol Odağı Ölçeği Dağ, 2002 , Can 2002 tarafından uyarlanan Saldırganlık Ölçeği ve Oral 1999 tarafından uyarlanan Çok Boyutlu Mükemmeliyetçilik Ölçeği kullanılmıştır. Verilerin analizinde Pearson Momentler Çarpımı Korelasyon Katsayısı ve Aşamalı Regresyon Analizi yöntemleri kullanılmıştır. Sonuç olarak, kontrol odağının, saldırganlık ve mükemmeliyetçilik ile anlamlı ilişki gösterdiği saptanmıştır. Ayrıca, saldırganlık ve çok boyutlu mükemmeliyetçilik değişkenlerinin kontrol odağını anlamlı bir şekilde yordadığı görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Kontrol odağı, saldırganlık, çok boyutlu mükemmeliyetçilik, eğitim fakültesi öğrencisi

Aggression and Multidimensional Perfectionism as the Predictors of Locus of Control

Öz

The purpose of this study was to determine whether there is a relationship between locus of control, aggression and multidimensional perfectionism, and the extent to which the variables of aggression and multidimensional perfectionism contribute to the prediction of locus of control. The study was carried out with students of 268 teachers colleges in Mehmet Akif Ersoy University. Aggression Questionnaire adopted by Can 2002 , Locus of Control Scale Dağ, 2002 and Multi-Dimensional Perfectionism Scale adopted by Oral 1999 were used in the study. Correlation Coefficient of Pearson Moments Multiplying and Gradual Regression Analysis were used in the analysis of the data. As a consequence, it was determined that there is a positive relationship between locus of control, aggression and multi-dimensional perfectionism. Also, it was observed that the variables of aggression and multidimensional perfectionism significantly predict locus of control

Anahtar Kelimeler

Locus of control, aggression and multidimensional perfectionism, educational faculty student

Kaynakça

• Babiak, PJR. (1982). Locus of control as a moderator of the relationship between worker frustration and aggression escape, avoidance, stres and fixation. Dissertation. Stevens Institute of Technology, New Jersey.
• Bellard, S.A. (2001). An examination of the relationship between field articulation, locus of control and aggression. Dissertation. Tennessee State University, Tennessee.
• Breet, L., Myburgh, C., & Poggenpoel, M. (2010). The relationship between the perception of own locus of control and aggression of adolescent boys. South African Journal of Education, 30, 511-526.
• Bulut-Serin, N., Serin, O. ve Şahin, F.S. (2010). Factors affecting the locus of control of the university students. Procedia Social and Behavioral Sciences 2, 449–452.
• Buss, A. H., & Waren, W.L. (2000). Aggression questionnaire: Manuel. Los Angeles CA: Western Psychological Services.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç-Çakmak, E., Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2009). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: PegemA Akademi.
• Can, S. (2002). “Aggression questionnare” adlı ölçeğin Türk popülasyonunda geçerlilik ve güvenilirlik çalışması. Yayımlanmamış uzmanlık tezi. Genel Kurmay Başkanlığı Gülhane Askeri Tıp Akademisi Haydarpaşa Eğitim Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Servis Şefliği, İstanbul. Hastanesi
• Cırcır, B. (2006). Öğretmen adaylarının denetim odakları ve mükemmeliyetçilik tutumlarının bazı özlük niteliklerine göre karşılaştırmalı olarak incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Dağ, İ. (2002). Kontrol Odağı Ölçeği (KOÖ): Ölçek geliştirme, güvenirlik ve geçerlik çalışması. Türk Psikoloji Dergisi, 17(49), 77-90.
• Deming, A.M., & Lochman, J.E. (2008). The relation of locus of control, anger, and ımpulsivity to boys' aggressive behavior. Behavioral Disorders, 33 (2), 108-119
• Dilmaç, O. (2008). Görsel sanatlar öğretmen adaylarının denetim odaklarına ilişkin algılarının çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. Güzel Sanatlar Enstitüsü Dergisi, 20, 1-14.
• Dinçyürek, S., Çağlar, M. ve Birol, C. (2010). Assertiveness and focus of control level: Impacts to the future. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi (H. U. Journal of Education,) 39, 142-150.
• Demirkol, İ. (2006). Avukatlarda iş doyumu, tükenmişlik ve denetim odağının bazı demografik değişkenler bağlamında incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Mersin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Mersin.
• Efilti, E. (2008). Ortaöğretim kurumlarında okuyan öğrencilerin saldırganlık ve denetim odağının karşılaştırmalı olarak incelenmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19, 213-230.
• Erkmen, N. ve Çetin, M.Ç. (2007). Beden eğitimi öğretmenlerinin denetim odağının bazı değişkenlere göre incelenmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17, 211-223.
• Erkuş, A. (1994). Psikoloji terimleri sözlüğü. Ankara: Doruk Yayınları.
• Gül, E.S., Yılmaz, A. ve Berksun, O. (2009). Mükemmelliyetçiliğin depresyon, antidepresana yanıt ve intihar düşüncesi ile ilişkisi. Klinik Psikofarmakoloji Bülteni, 19, 48-54.
• Gültekin, G. (2003). 9-14 yas grubundaki akut ve kronik hastalığı olan çocukların denetim odağı ve benlik kavramı düzeylerinin incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Gülveren, H. (2008). Lise son sınıf öğrencilerinde iç dış kontrol odağı, sürekli öfke ve öfke ifade tarzı ile zeka arasındaki ilişkinin araştırılması. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Maltepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Halloran, E.C., Doumas, D.M., John, R.S., & Margolin, G. (1999). The relationship between aggression in children and locus of control beliefs. The Journal of Genetic Psychology, 160(1), 5-21.
• Hisli Şahin, N., Basım, H.N. ve Çetin, F. (2009). Kişilerarası çatışma çözme yaklaşımlarında kendilik algısı ve kontrol odağı. Türk Psikiyatri Dergisi, 20(2), 153-163.
• Kalaycı, Ş. (2006). SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri. Ankara: Asil Yayın dağıtım.
• Köknel, Ö. (1996). Bireysel ve toplumsal şiddet, İstanbul: Altın Kitaplar Yayınevi.
• Novaco, R.W. (1994). Anger as a risk factor for violence among the mentally disordered. In J. Monahan & H. Steadman (Eds.). Violence and mental disorder: Developments in risk assessment. Chicago: University of Chicago Press.
• Oral, M. (1999). The Relationship between dimensions of perfectionism, stresful life events and depressive symptoms in university students a test of diathesis-stress model of depression. Unpublished master thesis. Middle East Technical University, Ankara.
• Österman, K., Björkqvist, K., Lagerspetz, KMJ., Charpentier, S., Caprara, G.V. , & Pastorelli, C. (1999). Locus of control and three types of aggression. Aggressive Behavior, 25, 61–65.
• Pefley, W.R. (1987). Locus of control and hostility: Sex differences. The Journal of Psychology, 121(4), 329-334.
• Periasamy, S.M.S., & Ashby, J.S.A. (2002). Multimensional perfectionism and locus of control: Adaptive vs. maladaptive perfectionism. Journal of College Student Psychotherapy, 17(2), 74-86.
• Prerost, F.J. (1983). Locus of control and aggression inhibiting effects of aggressive humor appreciation. Journal of Personality Assessment, 47(3), 294-299.
• Rothbaum, F., Wolfer, J., & Visintainer, M. (1979). Coping behavior and locus of control in children. Journal of Personality, 47(1), 118-135.
• Rotter, J.B. (1966). Generalized expectancies for internal versus external control of reinforcement. Psychological Monographs, 80, 1-28.
• Sadowski, C.J., & Wenzel, D.M. (1982). The relationship of locus of control dimensions to reported hostility and aggression. Journal of Psychology, 112, 227-230.
• Saracaloğlu, A.S. ve Yılmaz, S. (2011). Öğretmen adaylarının eleştirel düşünme tutumları ile denetim odaklarının incelenmesi. İlköğretim Online, 10(2), 468-478
• Savaşır, I. ve Şahin, N.H. (1997). Bilişsel davranışçı terapilerde değerlendirme: Sık kullanılan ölçekler. Ankara: Türk Psikologlar Derneği Yayınları.
• Thompson, J.V. (1989). The relationship of empathy and locus-of-control to aggression in learning-disabled adolescents. Disertation, St. John's University, New York.
• Tuncer, B. ve Voltan Acar, N. (2006). Kaygı düzeyleri farklı üniversite hazırlık sınıfı öğrencilerinin mükemmeliyetçilik özelliklerinin incelenmesi. Kriz Dergisi, 14(2), 1-17.
• Yeşilyaprak, B. (1988). Lise öğrencilerinin içsel ya da dışsal denetimli oluşlarını etkileyen etmenler. Yayımlanmamış doktora tezi. Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Yeşilyaprak, B. (1990). Denetim odağının belirleyicileri ve değişime ilişkin araştırmalar: Bir eleştirel değerlendirme. Psikoloji Dergisi, 7 (25), 41-52.