ORTAÖĞRETİM ÖĞRENCİLERİNİN YAZILI ANLATIMLARININ DÜŞÜNCEYİ GELİŞTİRME TEKNİKLERİ BAKIMINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2012, Cilt: 13 Sayı: 1, 259 - 277, 01.01.2012

İsmet Çetin Remzi Can

Öz

Bu çalışmanın amacı, ortaöğretim öğrencilerinin yazılı anlatımlarında, düşünceyi geliştirme tekniklerinin kullanım sıklıklarını ve öğrencilerin bu teknikleri kullanımda yaşadıkları sorunları belirlemektir. Araştırmanın evreni, 2008-2009 Eğitim-Öğretim yılında Türkiye’de öğrenim gören ortaöğretim 9. ve 10. sınıf öğrencileridir. Türkiye evreninden 23 il ve 32 genel liseden seçilen 524 öğrenci örnekleme alınmıştır. Araştırmada ulaşılan temel sonuçlar şunlardır: Öğrenciler en çok örneklendirme % 23,84 , en az ise sayısal verilerden yararlanma tekniğini kullanmışlardır % 1,05 . Diğer düşünceyi geliştirme tekniklerinin kullanım oranları şu şekildedir: soru sorma % 22,91 , tanımlama %15,23 , karşılaştırma % 14,83 , zıtlık 10,01 , tanık gösterme-alıntı yapma 7,54 , benzetme 4,37 . Öğrenciler, tanımlama, karşılaştırma, benzetme ve zıtlığı en çok paragrafın başlangıç kısmında; örneklendirme, tanık gösterme-alıntı yapma, sayısal verilerden yararlanma, soru sorma tekniğini ise en çok paragrafın tartışma orta kısmında kullanmaktadır. Düşünceyi geliştirme tekniklerinin en az kullanıldığı kısım ise paragraf sonudur. Ayrıca öğrenciler, düşünceyi geliştirme tekniklerinin kullanımında, soru sorma tekniğinin uygun olmayan yerde kullanılması, soruların sık ve gereksiz biçimde kullanılması, okuyucuyu savunulan düşünceye zihinsel olarak hazırlamadan örnek kullanılması, sözlü anlatım dilinin düşünceyi geliştirme tekniklerinin kullanımına olumsuz etkisi, örneklerin paragrafta anlatımın akışını bozan unsur olması, kaynağı yanlış verilen alıntıların olması gibi problemler yaşamaktadırlar.

Anahtar Kelimeler

Paragraf, düşünce, düşünceyi geliştirme teknikleri

Evaluation of Secondary School Students’ Written Explanations on the Basis of Improving Thought

Öz

The purpose of the present study is to determine high school students’ frequency of using opinion development techniques in their written discourses and the problems they face in using these techniques. The population of this study is all of the Grade 9 and Grade 10 students in 2008-2009 academic period in Turkey. 32 state schools selected in 23 cities in Turkey constituted the sample. The results of the present study as follow: The most frequently used technique by students was sampling 23,84% , whereas the least frequently used techniques was using quantitative data 1,05% . The other techniques were questioning 22,91% , description 15,23% , comparison 14,83% , incongruity 10,01% , quotation 7,54% and analogy 4,37% . The students mostly used description, comparison, analogy and incongruity at the beginning of the paragraph; sampling, quotation, using quantitative data and questioning at the discussion part of the paragraph. The end of the paragraph was the place where opinion development techniques were least used. In addition, students faced the problems in opinion development techniques such as using questioning in inappropriate places, making use of questions very frequently and unneccassarily, using examples without making readers ready to the idea that was defended, the negative effects of verbal discourse on using opinion development techniques, examples playing negative roles in discourse coherence and quotations with wrong references

Anahtar Kelimeler

Paragraph, opinion, opinion development techniques

Kaynakça

• Adalı, O. (2010). Etkileşimli ve eleştirel okuma teknikleri. (1.Basım). İstanbul: Toroslu Kitaplığı.
• Akarsu, B. (1998). Wilhelm von Humboldt’da dil-kültür bağlantısı. (3. Basım). İstanbul: İnkılâp Kitabevi.
• Akbayır, S. (2010). Nasıl yazabilirim?. (1. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Büyüköztürk Ş., Kılıç, Ç.E, Akgün, Ö.E, Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2008). Bilimsel araştırma yöntemleri. (2. Basım). Ankara: Pegem Akademi.
• Chalpin, L. (1967). On Improving Opening Paragraphs. College Composition and Communication. 18, (1), 53-56.
• Creswell, J. W. (2003). Research design: Qualitative, quantitative, and mixed methods approaches. London: Sage Publications, Inc.
• Çiçekli Koç, G. (2009). Türkiye’de ve batıda paragraf yazma öğretimi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi., Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Deniz, K. (2007) İlkögretim ikinci kademede konuşma ve dinleme yoluyla ögrencileri ikna üzerine bir araştırma. Yayınlanmamış doktora tezi., Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Ellis, Jr. & William, G. (1967). The use in writing of currently taught methods of paragraph development. Unpublished master’s thesis. Univertsity of Virginia.
• Erkul, R. (2007). Cümle ve metin bilgisi. (2. Baskı). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Keleş, H., Kiriş, A. (2010). Tarihsel Tartışma ve Tarihsel Tartışma Metni Yazma, AhiEvran
• Kocaman, A. (2009). Dil ve eğitimi düşünmek. (1. Baskı). İstanbul: Toroslu Kitaplığı.
• Kurudayıoğlu, M. (2011). Türkçe öğretmeni adaylarının sözlü anlatımlarının düşünceyi geliştirme teknikleri bakımından incelenmesi. Tübar. 213-226.
• Meade, R., Ellis, W. G. (1970). Paragraph development in the modern age of rhetoric. College Composition and Communication. 59. (2), 219-226.
• Miles, M.B. & Huberman, A.M. (1994). Qualitive data analysis. Thousand Oaks, CA: Sage.
• Özdemir, E. (2005). Sözlü yazılı anlatım sanatı kompozisyon. (14.Basım). İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Sever, S. (1998). Dil ve İletişim. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 31, 51-66.
• Thompson, C:J. (1916). Thought-building in the paragraph. The English Journal. 5-9., 610- 619.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2006). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. (5. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.