TÜRKÇE ÖĞRETMEN ADAYLARININ ELEŞTİREL DÜŞÜNMEYE İLİŞKİN GÖRÜŞLERİNİN BELİRLENMESİ

Yıl 2011, Cilt: 12 Sayı: 3, 93 - 108, 01.08.2011

Zeynep Çetinkaya

Öz

Bu araştırmada, Türkçe öğretmen adaylarının eleştirel düşünme eğilimine ilişkin görüşlerini belirlemek amaçlanmıştır. Veriler, Kökdemir 2003 tarafından Türkçeye uyarlanan “Kaliforniya Eleştirel Düşünme Eğilimleri Ölçeği”nden elde edilmiştir. Araştırmanın çalışma grubunu, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Eğitim Fakültesi Türkçe Eğitimi Bölümünde okuyan 195 öğrenci oluşturmaktadır. Verilerin analizinde, betimsel istatistik, t testi ve tek yönlü varyans analizi kullanılmıştır. Araştırmanın sonucunda, Türkçe öğretmen adaylarının eleştirel düşünme eğilimleri düşük düzeyde bulunmuştur. Mezun olunan okul türüne göre anlamlı bir farklılık bulunmazken cinsiyet ve sınıf değişkenlerinde anlamlı bir farklılık elde edilmiştir. Kız öğretmen adayları erkeklere, 1. sınıftakiler de 4. sınıflara göre eleştirel düşünmeye ilişkin daha olumlu görüş bildirmişlerdir.

Anahtar Kelimeler

Türkçe öğretmen adayları, düşünme, eleştirel düşünme

Determination of Turkish Education Teacher Candidates’ Views Related to Critical Thinking

Öz

In this research, the aim is to determine the views of Turkish Education teacher candidates related to critical thinking. The data have been obtained by “California Critical Thinking Disposition Inventory” transcribed into Turkish by Kökdemir 2003 . The research group of the study is composed of 195 students in the department of Turkish Education in Faculty of Education at Canakkale Onsekiz Mart University. Descriptive statistics, t test and one-way analysis of variance have been used for data analysis. As a result of the research, it has been found that Turkish Education teacher candidates’ critical thinking dispositions are low. While there is no meaningful difference according to the type of school graduated, there has been obtained meaningful differences for gender and class variances. Female teacher candidates compared to male ones and the students in the 1stclass compared to the ones in the 4th class have showed more positive opinions related to critical thinking

Anahtar Kelimeler

Turkish Education teacher candidates, thinking, critical thinking

Kaynakça

• Akar, Ü. (2007). Öğretmen Adaylarının Bilimsel Süreç Becerileri ve Eleştirel Düşünme Beceri Düzeyleri Arasındaki İlişki. Yayınlanmamış Yüksel Lisans Tezi. Afyonkocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Afyon.
• Beyer, B. K. (1987). Practical Strategies for the Teaching of Thinking. Boston: Allyn and Bacon, MA.
• Cüceloğlu, D. (1997). İyi Düşün Doğru Karar Ver. İstanbul: Sistem Yayıncılık.
• Beşoluk, Ş. ve Önder, İ. (2010). Öğretmen Adaylarının Öğrenme Yaklaşımları, Öğrenme Stilleri ve Eleştirel Düşünme Eğilimlerinin İncelenmesi. İlköğretim Online, 9 (2), 679-693, [Online]: http://ilkogretim-online.org.tr/ adresinden 12 Ağustos 2010 tarihinde indirilmiştir.
• Çetin, A. (2008). Sınıf Öğretmeni Adayların Eleştirel Düşünme Gücü. Yayınlanmamış Yüksel Lisans Tezi. Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Bursa.
• Çubukçu, Z. (2006). Türk Öğretmen Adaylarının Eleştirel Düşünme Eğilimleri. The Turkish Online Journal of Educational Technology- TOJET, 5 (4), 22-36, [Online]: http://www.tojet.net/ adresinden 12 Ağustos 2010 tarihinde indirilmiştir.
• Dutoğlu, G. ve Tuncel, M. (2008). Aday Öğretmenlerin Eleştirel Düşünme Eğilimleri ile Duygusal Zeka Düzeyleri Arasındaki İlişki. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 8 (1), 11-32.
• Ekinci, Ö. ve Aybek, B. (2010). Öğretmen Adaylarının Empatik ve Eleştirel Düşünme Eğilimlerinin İncelenmesi. İlköğretim Online, 9 (2), 816-827, [Online]: http://ilkogretim-online.org.tr/ adresinden 12 Ağustos 2010 tarihinde indirilmiştir.
• Facione, P. A. (1990). Critical Thinking: A Statement Of Expert Consensus For Purposes Of Educational Assessment And Instruction - Executive Summary - The Delphi Report. Millbrae CA: The California Academic Pres.
• Facione, P. A., Facione, N. C. ve Giancarlo, C. A. (2000). The Disposition Toward Critical Thinking: Its Character, Measurement, and Relationship to Critical Thinking Skill. Informal Logic. 20 (1), 61-84.
• Gülveren, H. (2007). Eğitim Fakültesi Öğrencilerinin Eleştirel Düşünme Becerileri ve Bu Becerileri Etkileyen Eleştirel Düşünme Faktörleri. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. İzmir.
• Korkmaz, Ö. (2009) Öğretmenlerin Eleştirel Düşünme Eğilim ve Düzeyleri. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi. 10 (1), 1-13.
• Kökdemir, D. (2003). Belirsizlik Durumlarında Karar Verme ve Problem Çözme. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Ankara.
• Kürüm, D. (2002). Öğretmen Adaylarının Eleştirel Düşünme Gücü. Yayınlanmamış Yüksel Lisans Tezi. Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Eskişehir.
• Milli Eğitim Bakanlığı. (2009). İlköğretim Türkçe Dersi Öğretim Programı ve Kılavuzu (1-5. Sınıflar). Ankara: Devlet Kitapları Müdürlüğü Basımevi.
• Meral, E. ve Semerci, Ç. (2009) Yeni (2006) İlköğretim İngilizce Programını Uygulayan Öğretmenlerin Eleştirel ve Yaratıcı Düşünmeleri. Doğu Anadolu Bölgesi Araştırmaları Dergisi. 8 (1), 50-54.
• Narin, N. (2009). İlköğretim İkinci Kademe Sosyal Bilgiler Öğretmenlerinin Eleştirel Düşünme Becerilerinin İncelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Adana.
• Özdemir, S. M. (2005). Üniversite Öğrencilerinin Eleştirel Düşünme Becerilerinin Çeşitli Değişkenler Açısından Değerlendirilmesi. Gazi Üniversitesi Türk Eğitim Bilimleri Dergisi. 3 (3), 1-17.
• Paul, R. W. (1990). Critical Thinking: What Every Person Needs to Survive in a Rapidly Changing World. USA: Foundation for Critical Thinking.
• Reinstein, A. ve Lander, G. H. (2008). Developing Critical Thinking in College Programs. Research in Higher Education Journal. 1, 78-94.
• Saçlı, F. ve Demirhan, G. (2008). Beden Eğitimi ve Spor Öğretmenliği Programında Öğrenim Gören Öğrencilerin Eleştirel Düşünme Düzeylerinin Saptanması ve Karşılaştırılması. Spor Bilimleri Dergisi, 19 (2), 92-110.
• Seferoğlu, S. S. ve Akbıyık, C. (2006). Eleştirel Düşünme ve Öğretimi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 30, 193-200.
• Şahinel, S. (2002). Eleştirel Düşünme. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Şen, Ü. (2009). Türkçe Öğretmeni Adaylarının Eleştirel Düşünme Tutumlarının Çeşitli Değişkenler Açısından Değerlendirilmesi. Zeitschrift für die Welt der Türken Journal of World of Turks. 1 (2), 69-89.
• Türnüklü, E. B. ve Yeşildere, S. (2005). Türkiye’den Bir Profil: 11-13 Yaş Grubu Matematik Öğretmen Adaylarının Eleştirel Düşünme Eğilim ve Becerileri. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi. 38 (2), 167-185.
• Yıldırım, A. Ç. (2005). Türkçe ve Türk Dili ve Edebiyatı Öğretmenlerinin Eleştirel Düşünme Becerilerinin İncelenmesi. Yayınlanmamış Yüksel Lisans Tezi. Zonguldak Karaelmas Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Zonguldak.
• Zayif, K. (2008). Öğretmen Adaylarının Eleştirel Düşünme Eğilimleri. Yayınlanmamış Yüksel Lisans Tezi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Bolu.