FEN BİLGİSİ ÖĞRETMEN ADAYLARININ FEN ÖĞRETİMİNE YÖNELİK ÖZ-YETERLİK GNANÇLARININ AKADEMİK BAGARI ÜZERİNE ETKİSİ

Yıl 2011, Cilt: 12 Sayı: 3, 159 - 175, 01.08.2011

Pınar Fettahlıoğlu Ezgi Güven Elvan Aka Ayşe Çıbık Mustafa Aydoğdu

Öz

Bu çalışmanın amacı, fen bilgisi öğretmen adaylarının fen öğretimine yönelik öz-yeterlik inançlarının akademik başarıları üzerine etkisini belirlemektir. Ayrıca cinsiyetin öz-yeterlik ve akademik başarı üzerine olan etkisi de araştırılmıştır. Çalışmanın örneklemini 2008–2009 eğitim-öğretim yılı bahar yarıyılı Gazi Üniversitesi Eğitim Fakültesi İlköğretim Fen Bilgisi Öğretmenliği Anabilim Dalı?nda öğrenim gören 127, II., III. ve IV. sınıf öğretmen adayı oluşturmaktadır. Çalışmanın verilerini toplamak için “Vücudumuzdaki Sistemler Başarı Testi” ile “Fen Öğretimine Yönelik Öz-yeterlik İnancı Ölçeği” kullanılmıştır. Bulgulara göre fen bilgisi öğretmen adaylarının genel başarı seviyelerinin ve fen öğretimine yönelik öz-yeterlik inançlarının yeterli olmadığı, genel başarı seviyelerinin ve fen öğretimine yönelik öz-yeterlik inançlarının cinsiyete göre farklılık göstermediği görülmüştür. Araştırmada ayrıca, fen öğretimine yönelik öz-yeterlik inancının vücudumuzdaki sistemler konusundaki akademik başarıyı pozitif yönde anlamlı olarak yordadığı belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Öğretmen Yeterlikleri, Öz-yeterlik, Fen Öğretimi Öz-yeterlik, Akademik Başarı, Cinsiyet

The Effect of Science Teacher Candidates’ Self- Efficacy towards Science Education on Academic Achievement

Öz

The aim of study is to determinate the effect of self-efficacy beliefs towards science instruction on the academic achievement. In addition, it is investigated that effect of gender on self-efficacy and academic achievement. The sample of this research consist of total 127 candidates science teachers who attend II. III. IV. grades of Gazi University, Educational Faculty, Science Teaching Program on the spring semester of 2008-2009 educational period. In this study, to collect data, “System in Our Body Achievement Test” and “Science Instruction Self-efficacy Beliefs Scale” were used. The results showed that most of the science teacher candidates‟ general achievement level and self-efficacy beliefs are not sufficient. In addition the teacher candidates‟ general achievement level and selfefficacy beliefs do not vary according to the gender and it can be concluded that, selfefficacy beliefs predicts the academic achievement in system in our body concept positively in meaningful way

Anahtar Kelimeler

Teachers‟ Self-efficacy, Self- efficacy, Science Instruction Self-efficacy

Kaynakça

• Altunçekiç, A., Yaman, S. ve Koray, Ö. (2005). Öğretmen adaylarının öz-yeterlik inanç düzeyleri ve problem çözme becerileri üzerine bir araştırma-Kastamonu ili örneği. Kastamonu Eğitim Dergisi, 13 (1), 93–102.
• Andrew, S. & Vialle, W. (1998). Nursing students‟ self- efficacy, self-regulated learning and academic performance in science teaching. Australian Association for Research http://www.aare.edu.au/98pap/abs98.html Education Conference. [Online]
• Arsal, Z. (2006). Self-efficacy beliefs of teacher candidates on using a computer in teaching. The Annual Meeting of The 6th International Educational Technologies Conference, Cyprus.
• Bandura, A. (1977). Towards a unifying theory of behavior change. Psychological Review, 84, 199–215.
• Bandura, A. (1982). Self-efficacy mechanism in human agency. American Psychologist, 37, 122–147.
• Bandura, A. (1986). Social foundations of thought and action: a social-cognitive view. Englewood Cliffs, NJ: Prentice-Hall.
• Bandura, A. (1997). Self-efficacy: the exercise of control. New York: W.H. Freeman.
• Berkant, H. G. ve Ekici G. (2007). Sınıf öğretmeni adaylarının fen öğretiminde öğretmen öz-yeterlik inanç düzeyleri ile zekâ türleri arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16 (1), 113–132.
• Bıkmaz, H. F. (2004). Sınıf Öğretmenlerinin fen öğretiminde öz-yeterlik inancı ölçeğinin geçerlik ve güvenirlik çalışması. Milli Eğitim Dergisi, 161, [Online]: http://yayim.meb.gov.tr/dergiler/161/bikmaz.htm
• Butts, D. P., Koballa Jr., T. R. & Ellition, T. D. (1997).Does participating in an undergraduate elementary science methods course make a difference ? Journal of Elementary Science Education, 9,1-17.
• Büyüköztürk, Ş. (2004). Veri analizi el kitabı (4.Basım). Ankara: Pagem A Yayıncılık.
• Büyüköztürk, Ş. (2007). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara: Pagem A Yayıncılık.
• Çakıroglu, J., & Boone, W. (2002). Preservice elementary teachers‟ self-efficacy beliefs and their conceptions of photosynthesis and inheritance. Journal of Elementary Science Education, 14 (1), 1–14.
• Davis, E.A. (2003). Prompting middle school science students for productive reflection: Generic and directed prompts. Journal of the Learning Sciences, 12, 91–142.
• Denizoğlu, P. (2008). „Fen bilgisi öğretmen adaylarının fen bilgisi öğretimi öz-yeterlik inanç düzeyleri, öğrenme stilleri ve fen bilgisi öğretimine yönelik tutumları arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi‟,Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi.
• Ekiz, D. (2003). Eğitimde araştırma yöntem ve metotlarına giriş: nitel, nicel ve eleştirel kuram metodolojileri, Ankara: Anı Yayıncılık.
• Ergün, M. (1995). Bilimsel araştırmalarda bilgisayarla istatistik uygulamaları. Ankara: Ocak Yayınları.
• Evans, E. D., & Tribble, M. (1986). Perceived teaching problems, self-efficacy and commitment to teaching among preservice teachers. Journal of Educational Research, 80, 81–85.
• Fraenkel, J.R., & Wallen, N.E. (2004). How to design and evaluate research in education. New York: McGraw Hill.
• Grossman, P. L. (1990). The making of a teacher: teacher knowledge and teacher education. London: Teacher College Pres.
• Güven, E. ve Aydoğdu, M. (2009). Portfolyonun 6. sınıf fen ve teknoloji dersi vücudumuzda sistemler ünitesinde başarı ve kalıcılığa etkisi. Türk Fen Eğitimi Dergisi, 6 (2), 115–128.
• Hasweh, M. Z. (1987). Efects of subject-matter knowledge in the teaching of biology and physis. Teaching and Teacher Education, 3, 109–120.
• İlhan, A. (2004). 21. yy‟da öğretmenlik yeterlilikleri. Bilim ve Aklın Aydınlığında Eğitim Dergisi, 5 (58).
• Kaptan, F. (1999). Fen bilgisi öğretimi. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
• Malpass, J. R., O‟neil, J., Harold, F. & Hocevar, D. (1999). Self-regulation, goal orientation, self-efficacy, wory and high stakes math achievement for mathematically gifted high school students. Roeper Review, 21 (4), 281–290.
• Matyar, F., Denizoğlu, P. ve Özcan, M.(2008). Sınıf öğretmenliği ABD‟de okuyan 4.sınıf öğrencilerinin ilköğretim birinci kademe fen ve teknoloji dersine ilişkin alan bilgilerinin belirlenmesi (Çukurova Üniversitesi Örneği). Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17 (1), 303–312.
• Morgil, İ., Seçken, N. ve Yücel, A. S. (2004). Kimya öğretmen adaylarının öz-yeterlik inançlarının bazı değişkenler açısından incelenmesi. BAÜ Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 6 (1), 62–72.
• Mudasiru, O. Y. (2005). An investigation into teacher‟s self-efficacy in implementing computer education in Nigerian secondary schools, Meridian: A Middle School Technologies Journal, 8 (2), 1–5.
• Özçelik, H., & Kurt, A. A. (2007). İlköğretim öğretmenlerinin bilgisayar öz-yeterlikleri: Balıkesir örneği. İlköğretim Online, 6 (3), 441–451.
• Özdemir, Z. (2006). „Fen bilgisi öğretmen adaylarının bazı biyoloji konularındaki alan bilgisinin değerlendirilmesi‟, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi.
• Özkan,Ö.,Tekkaya, C., & Çakıroğlu, J. (2002). Fen bilgisi aday öğretmenlerin fen kavramlarını anlama düzeyleri, fen öğretimine yönelik tutum ve öz yeterlik inançları. V. Fen ve Matematik Kongresi, Ankara: Orta Doğu Teknik Üniversitesi
• Pajares, F. (2002). Overwiev of social cognitve theory and self efficacy. [Online]: http://www.des.emory.edu/mfp/eff.html
• Palmer, D. (2006). Durability of changes in self-efficacy of preservice primary teachers. International Journal of Science Education, 28 (6), 655-671.
• Pintrich, P. R. (1999). The role of motivation in promoting and sustaining self-regulated learning. International Journal of Educational Research, 31, 459–470.
• Riggs, I.M., & Enochs, L.G. (1990). Further development of an elementary science teaching efficacy belief instrument: A preservice elementary scale. School Science and Mathematics, 90 (8), 694–706.
• Sarıoğlu, H., Özdemir, M. ve Yetim, F. (2005). Mesleki eğitim fakültesi el sanatları eğitimi bölümü öğretmen adaylarının alan bilgisi ve öğretmenlik meslek dersleri ile öğretmenlik uygulaması dersi başarıları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Milli Eğitim Dergisi, 165, 79–87.
• Senemoğlu, N. (2005). Gelişim ve öğrenme. Ankara: Gazi Kitabevi
• Sözer, E. (1991). Türk üniversitelerinde öğretmen yetiştirme sistemlerinin öğretmenlik davranışları kazandırma yönünden etkililiği. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Basımevi.
• Uşak, M. (2005). „Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarının Çiçekli Bitkiler Konusundaki Pedagojik Alan Bilgileri‟, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi.
• Varış, F. (1973). Öğretmen yetiştirme üzerine. 50. yıla armağan. Ankara Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 47–65.
• Watters, J. J. & Ginns, I. S. (2000). Developing motivation to teach elementary science: Effect of collaborative and authentic learning practices in preservice education. Journal of Science Teacher Education, 11, 3001-321.
• William, S. ( 1987). Why do you ask. The effect of science teacher subject- matter Knowledge on teacher questioning and classroom discourse. Annual Meeting of the american educational research association, Washington.
• Zajacova, A., Lynch, S., & Espenshade, T. (2005). Self-efficacy, stres, and academic success in college. Research in Higher Education, 46 (6), 677–706.
• Zengin, U. K. (2003). „İlköğretim Öğretmenlerinin Öz Yeterlilik Algıları ve Sınıf İçi