TÜRKÇE DERSİNDE ÖĞRENİLEN YENİ SÖZCÜKLERİN YAZILI ANLATIMLARDA KULLANIM DURUMU

Yıl 2011, Cilt: 12 Sayı: 1, 111 - 132, 01.01.2011

Hüseyin Anılan Berrin Genç

Öz

Bu araştırmanın amacı, ilköğretim ikinci sınıf öğrencilerinin Türkçe dersinde öğrendikleri yeni sözcükleri, yazılı anlatımlarında kullanma durumlarını belirlemektir. Bu kapsamda 2008–2009 öğretim yılında Eskişehir Alpu ilçesinde öğrenim gören 163 ikinci sınıf öğrencisine Türkçe Öğretimi Programı “Atatürk, Değerlerimiz, Sağlık ve Çevremiz” temaları sonunda yazılı anlatım çalışmaları yaptırılmıştır. Elde edilen veriler betimsel analiz yöntemi ile analiz edilmiştir. Araştırma sonucunda, öğrencilere öğretilmesi öngörülen sözcüklerin yazılı anlatımlarında kullanım durumu düşük bulunmuştur. Tekrarlı ve tekrarsız sözcük kullanımı bakımından, yeni öğrenilen sözcüklerin yazılı anlatımlarında kullanılma düzeyi kız öğrencilerde erkek öğrencilere göre daha yüksektir. Ayrıca bilgilendirici ve şiir türünden metinler yoluyla edinilen sözcüklerin de yazılı anlatımlarda daha sık kullanıldığı görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Türkçe Öğretim Programı, yazılı anlatım, sözcük öğretimi

Use Case of Newly Learnt Words Within the Context of Written Expressions in Turkish Course

Öz

The purpose of this study is to determine whether second grade students use newly learnt words in written expression during Turkish course or not. In 2008-2009 academic years, 163 second grade students in Eskisehir were presented text-based activities. Data were analyzed by descriptive analysis. The results of the study showed that students‟ usage levels the keywords and newly learnt words were quite low. It was also determined that students use the words repetitive and nonrepetitive. Besides, girls were more successful at using newly learnt words in their written expressions and it was also understood that students mostly use the words in informative and poetic texts in their written expressions

Anahtar Kelimeler

Turkish curriculum, written expression, vocabulary teaching

Kaynakça

• Ağca, H. (1999). Yazılı anlatım. Ankara: Gündüz Eğitim ve Yayıncılık.
• Akar, C. ve Batur, Z. (2007). Yeni ilköğretim programına göre hazırlanan ilköğretim 4. ve 5. sınıf Türkçe kitaplarına ilişkin öğretmen görüşleri. VI. Ulusal Sınıf Öğretmenliği Eğitimi Sempozyumu. (219-221). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Eğitim Fakültesi.
• Akarsu, B. (1998). Wilhelm Von Humbolt‟da dil-kültür bağlantısı. İstanbul: İnkılâp Kitabevi.
• Akdoğan, G. (1999). „Ana dili eğitiminin kişilik gelişimine etkisi‟, Yayınlanmamış doktora tezi, Ankara: Ankara Üniversitesi.
• Aköz, Y. ve Toptaş, B. (2009). İlköğretim 4. sınıf öğrencilerinin Türkçe dersinde öğrendiği kelimelerin anlamlarının karşılığının zihinsel olarak kavrama düzeylerinin incelenmesi. VIII. Ulusal Sınıf Öğretmenliği Eğitimi Sempozyumu. Eskişehir: Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Eğitim Fakültesi.
• Aksoy, Ö. (2009). İlköğretim 1. kademe Türkçe ders kitaplarında yer alan değerlerimiz temasındaki değerlerin incelenmesi. VIII. Ulusal Sınıf Öğretmenliği Eğitimi Sempozyumu. Eskişehir: Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Eğitim Fakültesi.
• Anılan, H. (2005). „Yazılı Anlatım Becerilerinin Geliştirilmesinde Kelime Ağı Oluşturma Yönteminin Etkililiği‟, Yayınlanmamış doktora tezi, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi.
• Anılan, H., Genç, B. ve Göl Dede, D. (2009). Destekleyici metin çalışmalarının kırsal kesim öğrencilerinin kelime kazanım düzeylerine etkisi, 18. Eğitim Bilimleri Kurultayı. İzmir: Ege Üniversitesi Eğitim Fakültesi.
• Aydın, İ. (2009). Anadili dersinin etkinlik alanları ve dilbilgisi, Milli Eğitim, 181, 20-52.
• Budak, Y. (2000). Sözcük öğretimi ve sözlüğün işlevi. Dil Dergisi. 92, 19-26.
• Cemiloğlu, M. (1998). İlköğretim okullarında Türkçe öğretimi. Bursa: Uludağ Üniversitesi Güçlendirme Vakfı Yayınları.
• Coady, J. (1997). L2 vocabulary acquisition: A synthesis of the research. In J. Coady & T. Huckin (Eds.), Second language vocabulary acquisition (pp. 273-290). Cambridge: Cambridge University Press.
• Çabaz, Y. (2007). „İlköğretim 5. Sınıf Öğrencilerinin Yazılı Anlatımlarındaki Aktif Kelime Servetinin Belirlenmesi‟, Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Afyonkarahisar: Afyon Kocatepe Üniversitesi.
• Çiftçi, M. (1991). „Bir Grup Yüksek Öğrenim Öğrencisi Üzerinde Kelime Serveti Araştırması‟, Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi.
• Davis, F. B. (1968). Research in comprehension in reading. Reading Research Quarterly, 3 (4), 499-545.
• Demirel, Ö. (1993). Yabancı dil öğretimi: İlkeler, yöntemler, teknikler. Ankara: Usem Yayınları.
• Demirel, Ö. (1999). Planlamadan değerlendirmeye öğretme sanatı. Ankara: Pegem A. Yayıncılık.
• Erdoğan, T. (2007). İlköğretim 3. sınıf Türkçe dersi öğretmen kılavuz kitabı ve öğrenci çalışma kitabının yapılandırmacı yaklaşıma uygunluğu. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14, 163-172.
• Ergin, M. (1994). Üniversiteler için Türk dili. İstanbul: Bayrak Yay.
• Güneş, F. (2002). Ders kitaplarının incelenmesi. Ankara: Ocak Yayıncılık.
• Gürelik, H. (1998). Amerika ve Türkiye‟de ki ilkokul 4.sınıf anadili kitaplarının karşılaştırılması. Dünya’da ve Türkiye’de Ana dili Eğitimi Sempozyumu. (135– 139). Ankara: Ankara Üniversitesi TÖMER Dil Öğretim Merkezi Yayını.
• Güzel, A., Karadağ, Ö. ve Kurudayıoğlu, M. (2005). İlköğretim beşinci sınıf Türkçe ders kitaplarının kelime hazinesi bakımından niceliği ve ortak kelime hazinesi kazandırma bakımından yeterlilikleri. XIV. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi. Denizli: Pamukkale Üniversitesi.
• Hameau, M. (1988). Söz dağarcığı öğretimi. (Çev: Ramis Dara). Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakülteleri Dergisi, 3(1), 301-305.
• Hatiboğlu, V. (1982). Dilbilgisi terimleri sözlüğü. Ankara: Ankara Üniversitesi DTCF Yayınları.
• Hulstijn, J., Hollander, M. & Greidanus, T. (1996). Incidental vocabulary learning by advanced foreign language students: The influence of marginal glosses, dictionary use, and reoccurence of unknown words. The Modern Language Journal, 80, 327-339.
• Hunt, A. & Beglar, D. (2000). Current research and practice in teaching vocabulary. In J. C. Richards, & W. A. Ranandya (Eds.). Methodology in language teaching: An anthology of current practice (pp. 258-266). Cambridge: Cambridge University Press.
• İpek, N. (2006). „İlköğretim Çağı Çocuklarında Kelime Dağarcığı Gelişimi‟. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Bursa: Uludağ Üniversitesi.
• İşcan, A. (2007). Dil ve ana dil olarak Türkçe üzerine. Erciyes Dergisi, 30, 5-6.
• Kahramanyol, M. (2001). Dil öğreniminin psikolojisi. Türk Yurdu, 162-163.
• Karatay, H. (2007). Türkçe ders kitaplarında kelime çalışmaları. Milli Eğitim Dergisi, 173, 50-66.
• Kaplan, M. (1996). Kültür ve dil. İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Karadağ, Ö. (2005). „İlköğretim I. Kademe Öğrencilerinin Kelime Hazinesi Üzerine Bir Araştırma‟. Yayınlanmamış doktora tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi.
• Karafilik, F., Değirmenci G. ve Bilkan, N. (2008). İlköğretim Türkçe ders kitabı 2. sınıf. İstanbul: Harf Yayınevi.
• Kavcar, C., Oğuzkan, F. ve Sever, S. (1995). Türkçe öğretimi. Ankara: Engin Yayınevi.
• Kolaç, E. (2003). İlköğretim dördüncü sınıf Türkçe ders kitaplarının öğretmen görüşlerine dayalı olarak değerlendirilmesi. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(1), 105-137.
• Korkmaz, Z. (2003). Türkiye Türkçesi grameri (şekil bilgisi). Ankara: TDK Yayınları.
• Korkmaz, İ. (2006). Yeni ilköğretim birinci sınıf programının öğretmenler tarafından değerlendirilmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 16, 419-431.
• Köksal, K. ve Temur, T. (2008). İlköğretim 4. ve 5. Sınıf Öğrencilerinin Yazı Dilindeki Kelime Hazinelerinin Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi, VII. Ulusal Sınıf Öğretmenliği Sempozyumu. (662-667). Çanakkale: Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi.
• Kutlu Arslan, H. (2006). „MEB İlköğretim 6, 7. ve 8. Sınıf Türkçe Ders Kitaplarında Yer Alan Metinlerin Söz Varlığı Açısından Değerlendirilmesi‟. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. İstanbul: Marmara Üniversitesi.
• Marshall, J. (1974). Anadili öğretimi. (Çev. Cahit Külebi). İstanbul: MEB Yayınları.
• MEB. (2005). İlköğretim Türkçe dersi (1-5 sınıflar) öğretim programı ve kılavuzu. Ankara: Devlet Kitapları Müdürlüğü Basımevi.
• Nagy, W. E., Herman, P. & Anderson, R. C. (1985). Learning words from context. Reading Research Quarterly, 20, 233-253.
• Nagy, W. E. & Herman, P. A. (1987). Breadth and depth of vocabulary knownledge: Implications for acquisition and instruction. In M. G. McKeown & M. E. Curtis (Eds.), The nature of vocabulary acquisition (19- 35). Hillsdale, NJ: Lawrence Erlbaum Associates.
• Nation, I. S. P. (1990). Teaching and learning vocabulary. New York: Newbury House.
• Özbay, M. ve Melanlıoğlu, D. (2008). Türkçe eğitiminde kelime hazinesinin önemi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5 (1), 30-45.
• Özdemir, E. (1978). Sözcük çalışmaları. İzlem Dil Öğretimi Dergisi, 1, 17-21.
• Özdemir, O. (2008). İlköğretim 1-5. sınıflar Türkçe çalışma kitaplarındaki anahtar kelimelerin analizi. VII. Ulusal Sınıf Öğretmenliği Sempozyumu. (789-791). Çanakkale: Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi.
• Pehlivan, A. (2003). Türkçe kitaplarında sözcük dağarcığını geliştirme sorunu ve çözüm yolları. Dil Dergisi, 122, 84-94.
• Pullen P.C. & Justıce L. M. (2003). Enhancing phonological awareness, print awareness, and oral language skills in preschool children. Interventıon In School And Clınıc, 39 (2), 87-98.
• Roucek, J. S. (1968). The study of foreign languages. New York: Philosophical Library Inc
• Sağır, M. (2002). İlköğretim okullarında dil bilgisi öğretimi. Türk Dili, 601, 58.
• Santrock, J. & Yussen S. R. (1992). Child development. USA: Wm. C. Brown Publishers.
• Sever, S. (1995). Türkçe öğretiminde tam öğrenme. İstanbul: Ya-pa Yayınları.
• Stahl, S. A. (1990). Beyond the instrumentalist hypothesis: Some reletionships between word meaning and comprehension. Technical report no. 505 of the Center for the Study of Reading, University of Illinois at Urbana-Champaign. (14.2)
• TDK. (2005). Türkçe sözlük. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Topaloğlu, A. (1989). Dil bilgisi terimleri sözlüğü. İstanbul: Ötüken Yayınları.
• Tosunoğlu, M. (1999). Kelime servetinin eğitim ve öğretimdeki yeri ve önemi. Milli Eğitim, 144, 71-73.
• Yalçın, S. K. (2005). İlköğretim 1. ve 5. sınıf Türkçe ders kitaplarının söz varlığı açısından değerlendirilmesi. XIV. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi. Denizli: Pamukkale Üniversitesi.
• Yapıcı, Ş. (2004). Çocukta dil gelişimi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 1(1), 1-18. [Online]: http://www.insanbilimleri.com/ojs/index.php/uib/article/viewArticle/101 adresinden 10 Haziran 2009 tarihinde alınmıştır.
• Yılmaz, H. (1996). „İlkokul Beşinci Sınıf Ders Kitaplarının Kelime ve Cümle Kadrosu‟. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi.
• Zorbaz, K. Z. (2007). Türkçe ders kitaplarındaki masalların kelime-cümle uzunlukları ve okunabilirlik düzeyleri üzerine bir değerlendirme. Eğitimde Kuram ve Uygulama 3(1), 87-101. [Online]: http://eku.comu.edu.tr/index/3/1/kzorbaz.pdf adresinden 20 Eylül 2009 tarihinde alınmıştır.