KAVRAMSAL DEĞİŞİME DAYALI ÖĞRETİM STRATEJİLERİNİN FİZİK DERSİNE YÖNELİK BAZI DUYUŞSAL ÖZELLİKLERİN GELİŞİMİNE ETKİSİ

Yıl 2010, Cilt: 11 Sayı: 2, 45 - 64, 01.05.2010

Nilüfer Berber Musa Sarı

Öz

Fen eğitimi üzerine yapılan çalışmaların büyük kısmının öğrencilerin bilişsel öğrenmeleri üzerine yoğunlaştığı görülmektedir. Özellikle mevcut kavramların yeniden düzenlenmesi süreci olarak tanımlanan kavramsal değişim süreci ile ilgili çalışmalarda da aynı durum söz konusudur. Fakat öğrenme bilişsel anlamda olduğu kadar duyuşsal anlamda da gerçekleşen bir süreçtir. Kavramsal değişim yaklaşımları üzerine yapılan çalışmaların, duyuşsal özellikler arasından genellikle tutum ile ilgilendikleri görülmektedir. Oysa ilgi, kaygı, motivasyon gibi daha pek çok duyuşsal özellik bulunmaktadır. Bu çalışmada kavramsal değişim yaklaşımlarından olan kavramsal değişim metinleri ve pedagojik- analojik modellerin kullanımının, öğrencilerin fizik dersi ile ilgili seçilmiş duyuşsal karakteristiklerine olan etkisini araştırılmıştır. Fizikle ilgili seçilmiş duyuşsal karakteristikler ölçeği ile elde edilen veriler Çift Yönlü ANOVA, Kruskall Wallis Testi, Bağımsız Grup t testi ve Mann Whitney U testi yöntemleriyle incelenmiştir. Uygulama sonrasında, kavramsal değişim yaklaşımlarının kullanıldığı deney gruplarındaki öğrencilerin geleneksel öğretim yaklaşımının kullanıldığı kontrol grubundaki öğrencilere göre, duyuşsal karakteristiklerden biri olan fizik dersine olan ilgi açısından daha olumlu oldukları görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Kavramsal Değişim Yaklaşımı, Duyuşsal özellikler, Kavramsal değişim metinleri, Pedagojik- analojik modeller, Animasyonlar

The Effects of Conceptual Change-Based Teaching Strategies on some Affective Feature Improvements Devoted to Physics Lesson

Öz

It is seen that most of the studies performed for science education have been centred upon cognitive learning of students. Especially the same situation is also available in the studies considered with the conceptual change process which is called the process of reorganization of existing concepts. However, learning is a process occurring in cognitive sense as much as in affective sense. The studies performed for conceptual change approaches are seen to deal generally with attitude through affective features. Yet, there are many affective features like interest, anxiety and motivation. In this study, the accesses of conceptual change texts through conceptual change approaches and the effects of pedagogical – analogical models on chosen affective characteristics of students related with physics lesson have been researched. The data gained with the scale of selected affective characteristics upon physics is examined by the methods which are Two Way ANOVA, The Kruskall Wallis Test, The Independent Group t Test and Mann Whitney U Test. After the application, it is seen that the students who were used in experimental groups in which conceptual change approaches were used are more positive than the students in control group who learned with traditional teaching approaches in terms of interest in physics

Anahtar Kelimeler

Conceptual change approaches, Affective characteristics, Conceptual change texts, Pedagogical- analogical models, Animations

Kaynakça

• Abak, A., 2003, ‘Üniversite Öğrencilerinin Seçilmiş Duyuşsal Karakteristikleri İle Fizik Başarılarının İlişkisinin Modellenmesi’, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, ODTÜ, Ankara, Türkiye.
• Abak, A., Eryılmaz, A. ve Fakıoğlu, T. (2002). Üniversite öğrencilerinin fizikle ilgili seçilmiş duyuşsal karakteristikleri ile fizik başarılarının ilişkisi. V. Ulusal Fen ve Matematik Eğitimi Kongresi. ODTÜ, Ankara.
• Bacanlı, H. (1999). Duyuşsal Davranış Eğitimi. Ankara: Nobel Yayın ve Dağıtım.
• Başer, M. Ve Çataloğlu, E. (2005). Yöntemine dayalı öğretimin öğrencilerin ısı ve sıcaklık konusundaki yanlış kavramlarının giderilmesindeki etkisi, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, sayı 29, 43- 52.
• Bloom, B.S. (1979). İnsan nitelikleri ve okulda öğrenme. Milli Eğitim Basımevi, Ankara. Çeviren: D. Ali Özçelik.
• Cerit Berber, N., 2008, ‘İş- güç- enerji konusunun öğretiminde pedagojik- analojik modellerin kavramsal değişimin gerçekleşmesine etkisi: Konya ili örneği’, Yayımlanmamış doktora tezi, Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Cerit Berber, N. ve Sarı, M. (2009). Kavramsal değişim metinlerinin iş- güç- enerji konusunu anlamaya etkisi, Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, sayı 27, 159- 172.
• Demirbaş, M. ve Yağbasan, R. (2004). Fen bilgisi öğretiminde, duyuşsal özelliklerin değerlendirilmesinin işlevi ve öğretim süreci içinde, öğretmen uygulamalarının analizi üzerine bir araştırma. Gazi Üniversitesi Kırşehir Eğitim FakültesiDergisi. 5 (2), 177- 193.
• Demirbaş, M. ve Yağbasan, R. (2008). İlköğretim 6. sınıf öğrencilerinin bilimsel tutumlarının geliştirilmesinde sosyal öğrenme teorisi etkinliklerinin kullanılması. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 18(1), 105- 120.
• Demirel, Ö. (1999). Planlamadan Değerlendirmeye Öğretme Sanatı. Ankara: Pegem A yayıncılık.
• Demirel, Ö. (2004). Öğrenme Sanatı. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• George, D. and Mallery, P. (2003). SPSS for Windows step by step: A simple guide and reference, 4th edition, Boston: Allyn & Bacon, USA.
• Higbee, J.L. (1999). Affective and cognitive factors related to mathematics achievement. Journal of Developmental Education. 23(1): 8- 15.
• House, J.D. (1993). Cognitive –motivational predictors of science achievement. International Journal of Instructional Media. 20(2): 155- 163.
• Hynd, C. Alvermann, D. & Qian, G. (1997). Preservice elementary school teachers’ conceptual change about projectile motion: Refutation text, demonsration, affective factors and relevance. Science Education, 81, 1- 27.
• Kıyıcı, G. ve Yumuşak, A. (2005). Fen bilgisi labaratuarı dersinde bilgisayar destekli etkinliklerin öğrenci kazanımları üzerine etkisi; Asit- baz kavramları ve titrasyon konusu örneği. The Turkish Online Journal of Education Technology. 4 (4), 16: 1303- 6521.
• Mat İskender, B., (2007). ‘Özel dershanelerde animasyon kullanımıyla bilgisayar destekli fen öğretiminin öğrenci başarısına, hatırda tutma düzeyine ve duyuşsal özellikleri üzerine etkisi’, Yüksek lisans tezi, Muğla Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Muğla.
• Oliver, J.S. and Simpson. RD. (1988). Influences of attitude toward science, achievement motivation, and science self concept on achievement in science: a longitudinal study. Science Education, 72 (2), 143 -155.
• Schibeci, R.A. (1983). Selecting appropriate attitudinal objectives for school science. Science Education, 67(5), 595-603.
• Schibeci, R.A., & Riley, J.P. (1986). Influence of students’ background and perceptions on science attitudes and achievement. Journal of Research in Science Teaching, 23, 177-187.
• Selçuk, Z. (1996). Egitim Psikolojisi. Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Senemoglu, N. (2001). Gelisim Ögrenme ve Ögretim, Kuramdan Uygulamaya, Ankara: Gazi Kitabevi.
• Sönmez, V. (2001). Program geliştirmede öğretmen el kitabı. (Geliştirilmiş 9. Baskı). Ankara: Anı Yayıncılık. Kazan Ofset Mat. San. Ve Tic. Ltd. Şti.
• Stephens, K. R., 1999, ‘Factors Affecting Science Related Attitudes In Academically Talented Youth’, Unpublished Doctoral Dissertation, The University Of Southern Mississippi.
• Turgut, M. F. (1997). Eğitimde Ölçme ve Değerlendirme Metotları. Ankara.
• Üce, M. Ve Sarıçayır, H. (2002). Üniversite 1. sınıf genel kimya dersinde asit- baz konusunun öğretiminde kavramsal değişim metinleri ve kavram haritalarının kullanılması. M.Ü. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, Sayı 16, Sayfa 163-170.
• Von Glasersfeld, E. (1995). A constructivist approach to teaching. In L. P. Steffe and J. Gale (Eds.) Constructivism in Education. Lawrence Erlbaum Associates. Ek: Deney gruplarındaki açıklamalarından birkaç örnek. uygulamalar ile ilgili yazılı