FRANSIZ İNKILABI’NIN TÜRK MODERNLEŞME SÜRECİNE ETKİLERİ

Yıl 2005, Cilt: 6 Sayı: 1, 149 - 167, 01.01.2005

Bengül Polat

Öz

Fransız İnkılabı gerek oluşum sebepleri gerekse sonuçları ile tüm dünyayı etkilemiştir. Bugünkü modern dünyanın şekillenmesinde etkili olan inkılap, meydana geldiği dönemde özellikle milliyetçilik ve çağdaşlaşma kurumları ile kendisini göstermiştir. Milliyetçilik fikri imparatorlukları derinden sarsmış ve ulus devletlerini oluşturmuştur. Osmanlı Devlet adamları başlangıçta bu inkılabın yıkıcı etkisini görememişlerdir. Fransız İnkılabı fikirlerinden esinlenerek; fakat temel unsurlar üzerinde durmadan devleti içinde bulunduğu bunalımdan kurtaracaklarını düşünmüşlerdir. Ancak İnkılabın milliyetçi tesirleri, tüm alınan önlemlere rağmen İmparatorluğu dağıtmıştır. Osmanlı Devleti’nin tarih sahnesinden çekilmesinden sonra Mustafa Kemal Atatürk geçmişte yapılan hataları tekrarlamayıp tüm eski kurumları tasfiye etmiştir. Çağdaş, milli, akla ve bilime dayalı kurduğu yeni devlette Fransız fikirleri etkisinde kalmakla beraber kendi düşünce yapısını oluşturmuştur.

Anahtar Kelimeler

Fransız İnkılabı, Türk İnkılabı, Osmanlı Yenileşmesi, Atatürkçü Düşünce Sistemi

THE EFFECTS OF FRENCH REVOLUTION ON TURKISH MODERNIZATION PROCESS

Öz

Both the reasons and the results of French Revolution have affected the world. İn the perriod of becoming contemporary, the revolution, has been seen with its institutions of modernization and nasyonalism in the world. The idea of nationalism has shaken the Empires and finally the National States have appeared all araund the world. In the beginning, the Ottoman statemen were not able to notice the destructire results of that revolution. Taking French Revolutioninto account, the statemen though that they would solve the crises which the country faced but not considering the basic ıssues in Ottoman Empire. Despite the precautions due to the nasionalistic effects of the Revolution, the Empire was disintegrated after Ottoman Empire. Atatürk didn’t do the same mistake. Meanwhile, he abalished those institutions. Although Atatürk was affected by French Revolution he performed his own thoughts in contemporary, national sensible and scientific behaviour

Anahtar Kelimeler

French Revolution, Turkish Revolution, Kemalist Thinking System, The Reform of Ottoman Empire.

Kaynakça

• Aldıkaçtı, O., Anayasa Hukukumuzun Gelişmesi ve 1961 Anayasası, 3. Baskı, İstanbul, 1978.
• Akın, H., “Cumhuriyetimizin 50. Yılında Atatürk Devrimleri ve Türk Milliyetçiliğine Toplu bir Bakış”, 50. yıl Konferansları, MEB. Bas., 2.basım, Ankara, 1974.
• Altuğ, H., “Dünyada Son Yüzyıllar Devrimleri ve Atatürkçülük”, Atatürk Araştırma Merkezi, Uluslararası İkinci Atatürk Sempozyumu, 9-11 Eylül, 1991 Ankara, C.I, Ankara, 1996.
• …………...,“Türkiye’de Pozitivizm ve Atatürkçülük”, I. Uluslar arası Atatürk Sempozyumu (Açılış konuşmaları- bildiriler), 21-23 Eylül 1987, Ankara, 1994.
• Arı, K., “Atatürkçü Düşünce Sistemi”, Atatürk Konferansları, Atatürk Araştırma Merkezi, 1999.
• Armaoğlu, F., 19. Yüzyıl Siyasi Tarihi (1789-1914), TTK Yay., Ankara, 1997.
• Atatürk’ün Söylev ve Demeçleri, TTK Bas., Ankara, 1997.
• Aslan, N., Çağımızı Hazırlayan Düşünce, İstanbul, 1967.
• Aulard, A., Fransa İnkılabının Siyasi Tarihi, Demokrasinin ve Cumhuriyetin Kaynakları ve Gelişmesi, Çev. Nazım Poroy, Ankara, 1987.
• Aybars, E., İstiklal Mahkemeleri, Bilgi Yay., Ankara, 1975.
• Berkes, N., Türkiye’de Çağdaşlaşma, Bilgi Yay., Ankara, 1973.
• Çadırcı, M., “Tanzimat’tan Cumhuriyete Ülke Yönetimi”, TCTA, C.I.
• Çaycı, A., “Atatürk ve Çağdaşlaşma”, Atatürkçü Düşünce, byy, 1992.
• Erkün, S., “Fransız Devriminin Esprisi Üzerine”, de la Revolution Française A La Turkquie d’Atatürk, 10-12 Mai 1989, İstanbul- Paris, 1990.
• Eroğlu, H., Atatürk Hayatı ve Üstün Kişiliği, Kültür Bak. Yay., Ankara, 1997.
• .................., Atatürk ve Türk Toplumu, Ank.,1981.
• Feran, Z., Napolyonlar Nasıl Yaşadılar, İstanbul, 1979.
• Fındıkoğlu, Z. F., Fransız İhtilali ve Tanzimat, İstanbul, 1943.
• Giritli, İ., “Fransız İhtilali ve Etkileri”, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, C. V., sa. 15, Temmuz 1989
• Göze, A., Siyasal Düşünceler ve Yönetimler, 9. Baskı, İstanbul , 2000.
• Hanioğlu, Ş., “Jön Türkler ve Fransız Düşünce Akımları”, de la Revolution Francaise A la Turgui
• d’ Atatürk, İstanbul – Paris, 1990.
• Heyd, U., Türk Ulusçuluğunun Temelleri, Kültür Bak. Yay., Ankara,1979.
• Hobsbawm, E. J., Devrim Çağı, 1789-1848, Çev. Jülide Ergüder,- Alaeddin Şenel, Ankara, 1989.
• Işın, E., “Osmanlı Modernleşme ve Pozitivizm”, TCTA, C. II.
• İlhan, S., Türk Devrimi ve Türk Dünyası, Atatürk Araştırma Merkezi, Ankara, 2001.
• Imanuel, W., “Fransız Derimi ve Değişmenin Normalliği”, Dergah, Sayı:36, C.III, Şubat 1993.
• İnan, A., Medeni Bilgiler ve M. Kemal Atatürk’ün El Yazıları , Ankara, 2000.
• Kansu, A., 1908 Devrimi, İletişim Yay., Çev. Ayda Erbal, İstanbul, 1995.
• Karal, E. Z., “Atatürk’ü Hatırlamak”, Atatürk’e Saygı, TDK Yay, Ankara, 1969.
• ......................., Osmanlı Tarihi, C.VII, 2. Baskı, Ankara, 1977.
• Kaynar, R., Mustafa Reşit Paşa ve Tanzimat, Ankara,1991.
• Kili, S.-Gözübüyük, Ş., Türk Anayasa Metinleri, Türkiye İş Bankası Yay., Ankara, 1995.
• ..............., “Atatürk ve Bilimsel Gerçek”, Uluslar arası Atatürk Konferansı Tebliğleri , İstanbul ,1981.
• Kocatürk, U., Atatürk’ün Fikir ve Düşünceleri, Atatürk Araştırma Merkezi, Ankara, 1999.
• ........................., “Atatürkçü Düşünce Işığında Çağdaşlaşma”, Atatürkçü Düşünce, byy, 1992.
• Koloğlu, O., “Fransız Devrimi ve II. Mahmut Reformları”, de la Revolution Française A La Turkquie d’Atatürk, 10- 12 Mai 1989.
• Kongar, E., Devrim Tarihi ve Toplum Bilim Açısından Atatürk, 5. Bas., Remzi Kitapevi, İstanbul, 1999.
• .................., “Agusto Comte ve Mustafa Kemal Atatürk”, Türk Dili, Mayıs,1981.
• Kubalı, H. N., “Atatürk Devrimleri ve Eski Reformlar”, RCD, Ankara, 1972.
• Kuran, E., “Fransız İnkılabı’nın Türk Düşünürlerine Etkisi (1789-1922)”, Erdem, Aydın Sayılı Özel Sayısı-II, C.9, TTK Bas., Ankara, Eylül, 1996.
• ................, “Osmanlı İmparatorluğunda Yenileşme Hareketleri”, TDEK, byy, bty
• ................., “III.Selim, Çağdaşlaşma ve Fransa”, de la Revolution Française A La Turkquie d’Atatürk, 10-12 Mai 1989, İstanbul- Paris, 1990.
• Lewis, B., Modern Türkiye’nin Doğuşu, Çev. Metin Kıratlı, 6. Baskı, TTK Bas., Ankara, 1996.
• Mardin, Ş., Jön Türkler’in Siyasi Fikirleri