Özel Eğitim Öğretmenlerinin ve Özel Eğitim Öğretmen Adaylarının Eğitim Programı Okuryazarlığı Düzeylerinin İncelenmesi

Yıl 2023, Cilt: 24 Sayı: 3, 1851 - 1888, 21.12.2023

Tuğba Sivrikaya , Havva Aysun Karabulut

Öz

Bu araştırmada, özel eğitim öğretmenlerinin ve özel eğitim öğretmen adaylarının eğitim programı okuryazarlığı düzeylerinin incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmaya, Türkiye’nin çeşitli illerinde okuyan özel eğitim bölümü öğrencileri ile bu illerdeki özel eğitim öğretmenleri katılmıştır. Araştırma betimleyici tipte olup genel tarama modellerinden biri olan tekil tarama modeli ile desenlenmiştir. Araştırmanın verileri Eğitim Programı Okur Yazarlığı Ölçeği ve Demografk Bilgi Formu ile dijital ortamda toplanmıştır. Ölçek verilerinde dağılımın normal olmadığı belirlenmiş olup veri analizinde parametrik olmayan testlerden Mann-Whitney U Testi ile Kruskal Wallis H-Testi uygulanmıştır. Araştırma sonucunda özel eğitim öğretmenlerinin ve özel eğitim öğretmen adaylarının eğitim programı okuryazarlığı düzeylerinin yüksek olduğu bulunmuştur. Katılımcıların öğretmen/öğretmen adayı olma durumu, yaş, cinsiyet, öğretmen adayları için okudukları sınıf düzeyi ve öğretmenler için eğitim durumu gibi değişkenler açısından eğitim programı okuryazarlığı düzeyleri arasında anlamlı fark bulunmuştur. Özel eğitim öğretmen adaylarının ve özel eğitim öğretmenlerinin eğitim programı okuryazarlık düzeylerini arttırmaya yönelik çalışmaların yürütülmesi yönünde ve ileri araştırmalara yönelik önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Eğitim programı okuryazarlığı, Öğretmen adayı, Özel eğitim öğretmeni

Examination of the Curriculum Literacy Levels of Special Education Teachers and Prospective Special Education Teachers

Öz

This study aims to examine the curriculum literacy levels of special education teachers and prospective special education teachers. Students studying at special education department in various provinces of Turkey and special education teachers in these provinces participated in the study. The research is in a descriptive type and was designed with the single survey model, which is one of the general survey models. The data of the study were collected digitally with the Curriculum Literacy Scale and Demographic Information Form. It was determined that the distribution of the scale data was not normal and Mann-Whitney U Test and Kruskal Wallis H-Test, which are nonparametric tests, were applied in data analysis. As a result of the study, it was found that special education teachers and prospective special education teacher had high levels of curriculum literacy. A significant difference was observed among the curriculum literacy levels of the participants in terms of variables such as teacher / prospective teacher status, age, gender, grade level for prospective teachers and educational status for teachers. Suggestions were made for further research and for conducting studies to increase the curriculum literacy levels of prospective special education teachers and special education teachers.

Anahtar Kelimeler

Eğitim programı okuryazarlığı, Öğretmen adayı, Özel eğitim öğretmeni

Kaynakça

• Aslan, S. (2019). An analysis of prospective teachers' curriculum literacy levels in terms of reading and writing. Universal Journal of Educational Research, 7(4), 973-97.
• Aslan, S. & Gürlen, E. (2019). Ortaokul Öğretmenlerinin Program Okuryazarlık Düzeyleri. Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 20(1): 171-186.
• Atlı, K., Kara, Ö. & Mirzeoğlu, A.D. (2021). Beden eğitimi öğretmenlerinin program okuryazarlık düzeylerine yönelik algılarının bazı değişkenlere göre incelenmesi. Gazi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 26(2), 281-299.
• Berndt, R. M. (2015). Finding themselves in the "finding place": exploring preservice teachers' professional identities and visions of teaching literacy across the curriculum (Doktora Tezi). Kent State University, College of Education, Health and Human Services, Ohio.
• Bolat, Y. (2017). Eğitim Programı Okuryazarlığı Kavramı ve Eğitim Programı Okuryazarlığı Ölçeği, International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 12(18): 121-138.
• Büyüköztürk, Ş. (2011). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı (14. Baskı). PEGEM Can, A. (2017). Bilimsel araştırma sürecinde nicel veri analizi. Pegem.
• Çakıroğlu, O. (2021). Özel eğitimde temel kavramlar. Veysel Aksoy (Ed.) Özel Eğitim içinde (ss. 1-18). Pegem Akademi.
• Can, A. (2017). Bilimsel araştırma sürecinde nicel veri analizi. Pegem.
• Çetinkaya, S. & Tabak, S. (2019). Öğretmen Adaylarının Eğitim Programı Okuryazarlık Yeterlilikleri. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 38(1): 296–309.
• Cohen, J. (1988). Statistical power analysis for the behavioral sciences (2. Baskı). Erlbaum.
• Demirel, Ö. (1999). Eğitimde program geliştirme. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Demir, E., & Toraman, Ç. (2021). Öğretmenlerin eğitim programı okuryazarlığı düzeyleri. Trakya Eğitim Dergisi, 11(3), 1516-1528.
• Ellis, P. D. (2010), The Essential Guide to Effect Size, Statistical Power, MetaAnalysis and Interpretation Research Results. Cambridge University Press.
• Erdamar, F. S. (2020). Sınıf öğretmenlerinin program okuryazarlık algıları ve ilkokul yöneticilerinin öğretmenlerin program okuryazarlık becerisine yönelik algılarının ilerlemeci felsefe bağlamında analizi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Fırat Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Elazığ.
• Erdamar, F. S. & Akpunar, B. (2020). Analysis of classroom teachers' perceptions of curriculum literacy. Journal of Education and Training Studies, 8(3), 21-31.
• Erdem, C. & Eğmir, E. (2018). Öğretmen Adaylarının Eğitim Programı Okuryazarlığı Düzeyleri. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20(2),123-138.
• Ertürk, S. (1979). Eğitimde program geliştirme. Ankara: Yelkentepe.
• Etikan, I. Musa, S. A. & Alkassim, R.S. (2016). Comparison of Convenience Sampling and Purposive Sampling. American Journal of Theoretical and Applied Statistics. 5(1), 1-4. https//doi.org/10.11648/j.ajtas.20160501.11.
• Field, A. P. (2009). Discovering statistics using SPSS. SAGE.
• Gömleksiz, M. N. & Erdem, Ş. (2018). Eğitim fakültesi ve pedagojik formasyon eğitimi programına kayıtlı öğretmen adaylarının eğitim programı okuryazarlığına ilişkin görüşleri. The Journal of Academic Social Science Studieis, 73, 509- 529.
• Gülpek, U. (2020). Beden eğitimi ve spor öğretmenlerinin ve öğretmen adaylarının program okuryazarlık ve beden eğitimi öğretim yeterliliği düzeylerinin incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Bursa Uludağ Üniversitesi, Bursa.
• Güneş Şınego, S. & Çakmak, M. (2021). Öğretmenlerin Eğitim Programı Okuryazarlık Düzeylerinin İncelenmesi. Kesit Akademi Dergisi, 7(27), 233-256.
• Jenkins, S.B., (2009). Measuring teacher beliefs about curriculum orientation using the modified-curriculum Orientations inventory. The Curriculum Journal, 20(2), 103-120.
• Johnston-Rodriguez, S. & Henning, M. B. (2019). Pre-service teachers’ perception of financial literacy curriculum: National standards, universal design, and cultural responsiveness. Journal of Education Science, 9(34), 2-18.
• Kana, F., Aşçı, E., Zorlu Kana, H. & Elkıran, Y.M. (2018). Türkçe öğretmeni adaylarının eğitim programı okuryazarlık düzeyleri. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6 (80), 233-24.
• Karaman, P. & Bakaç, E. (2018). Öğretmenlerin eğitim programı yaklaşımı tercihlerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(1), 304-320.
• Karasar, N. (2002). Bilimsel araştırma yöntemleri. Nobel.
• Keskin, A. (2020). Öğretmenlerin öğretim programı okuryazarlık düzeylerine yönelik algılarının belirlenmesi Yayımlanmamış Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi. Ankara.
• Keskin, A. & Korkmaz, H. (2017, Ekim). Öğretmenlerin “program okuryazarlığı” kavramına yükledikleri anlam. 5. Uluslararası Eğitim Programları ve Öğretim Kongresine sunulan bildiri, Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi, Muğla.
• Kocayiğit, A, & Aykaç, N. (2019). İlkokul Türkçe öğretim programının eğitim programı ögeleri açısından değerlendirilmesi (1923-2017). Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16(44), 251-279.
• Lenth, R. V. (2007). Statistical power calculations. Journal of animal science, 85(13), E24-E29. https://doi.org/10.2527/jas.2006-449.
• Mansuroğlu, C. (2019). Öğretmenlerin eğitim programı okuryazarlıklari ile yansıtıcı düşünme eğilimlerinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Sütçü İmam Üniversitesi. Kahramanmaraş. Millî Eğitim Bakanlığı (2018). Özel eğitim hizmetleri yönetmeliği, 07.07.2018 tarihli ve 30471 sayılı Resmî Gazete.
• Ornstein, A. C. & Hunkins, F. P. (2017). Curriculum--foundations, principles, and issues global edition. Pearson Education Limited.
• Özçomak, M.S. & Çebi, K. (2017). İstatistiksel güç analizi: Atatürk üniversitesi iktisadi ve idari bilimler dergisi üzerine bir uygulama. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 31(2), 413-431.
• Prideaux, D. (2003). ABC of learning and teaching in medicine: Curriculum design. BMJ, 326(7383), 268–270. doi:10.1136/bmj.326.7383.268
• Sağ, R. & Sezer, R. (2012). Birleştirilmiş sınıf öğretmenlerinin mesleki eğitim ihtiyaçları. İlköğretim Online, 11(2): 491-503.
• Sarıca, R. (2021). Öğretmenlerin eğitim programı okuryazarlıkları üzerine bir çalışma. Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 22(1), 132-170.
• Sural, S. & Dedebali, N. C. (2018). A study of curriculum literacy and information literacy levels of teacher candidates in department of social sciences education. European Journal of Educational Research, 7(2), 303-317.
• Suresh, K. P., & Chandrashekara, S. (2012). Sample size estimation and power analysis for clinical research studies. Journal of human reproductive sciences, 5(1), 7.
• Şahin, Ç. (2014). Öğrenme öğretme süreci. Mehmet Arslan (Ed.) Öğretim ilke ve yöntemleri içinde (ss: 51-78) (7. Baskı). Anı Yayıncılık.
• Tanrıverdi, B. & Apak, Ö. (2014). Pre-service teachers‟ beliefs about curriculum orientations. Procedia-Socialand Behavioral Sciences, 116, 842-848.
• Wilson, S. M. & Berne, J. (1999). Teacher learning and the acquisition of professional knowledge: An examination of research on contemporary professional development. Review of Research in Education, 24,173-209.
• Yar-Yıldırım, V. (2020). Öğretmenlerin program okuryazarlıkları ölçeğinin geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(1), 208-224.