Kavramsal Değişim Metinlerinin Sosyal Bilgiler Dersindeki Kavram Yanılgılarının Giderilmesine Etkisi

Yıl 2019, , 2403 - 2412, 15.11.2019

Tekin Çelikkaya Ramazan Şarlayan

https://doi.org/10.24106/kefdergi.3153

Cited By: 2

Öz

Araştırmanın amacı, 7. sınıf öğrencilerinin “Türk Tarihin-de Yolculuk” ünitesinde yer alan kavram yanılgıları üzerinde, kavramsal değişim metinlerinin etkisini incelemektir. Araştır-manın çalışma grubu, Kırşehir il merkezinde bulunan X ortao-kulunda öğrenim gören 7/A ve 7/C sınıfı öğrencilerinden oluş-turulmuştur. Bu sınıflardan 7/A deney (n:22), 7/C kontrol grubu (n:27) olarak belirlenmiştir. Araştırmada yöntem ola-rak, eşitlenmemiş kontrol gruplu desen kullanılmıştır. Kavram-lar belirlenirken 7. sınıf sosyal bilgiler öğretmen kılavuz kitabı, Türk Tarihinde Yolculuk ünitesinde öğrencilere kazandırılması hedeflenen kavramların yer aldığı, öğrencilerin kavramların anlamlarını kısa yazılı cevaplar olarak verebilecekleri şekilde düzenlenmiş açık uçlu soru formu kullanılmıştır. Öğrencilerin formdaki kavramlara verdikleri cevaplar değerlendirilirken ders kitabında kavramlarla ilgili yapılan açıklamalar ile Büyük Türkçe Sözlük’teki açıklamalar göz önünde bulundurulmuştur. Öğrencilerin verdikleri cevaplar; kavramı doğru anlama, kavram yanılgısı ve cevapsız şeklinde tasnif edilmiş, yüzde ve frekans değerleri alınarak yorumlanmış sonuçlara göre en fazla kavram yanılgısı görüldüğü tespit edilen 6 kavram belir-lenmiştir. Araştırmada veri toplamak amacıyla; araştırmacı tarafından geliştirilen Kavram Başarı Testi (KBT) kullanılmış-tır. Deney ve kontrol grubu öğrencilerinin öntest ve sontest puanlarının analizi için SPSS 20 paket programı kullanılarak yüzde, örnekleme alınan birey sayısı (n), aritmetik ortalama ile “bağımsız gruplar” için t-testi kullanılmıştır. Yapılan analizler sonucunda, öntestte, Kavram Başarı Testi puanları açısından, deney ve kontrol grupları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farkın olmadığı, sontestte ise deney grubunun lehine anlam-lı bir farkın olduğu belirlenmiştir.  Araştırmanın sonucunda, çağ, estetik, fetih, gâzâ, ıslahat, iskân kavramlarıyla ilgili öğ-rencilerde mevcut bulunan kavram yanılgılarının giderilmesin-de ve başarılarında, kavramsal değişim yaklaşımına dayalı öğretimin ve materyallerin programa dayalı öğretim etkinlikle-rine göre daha etkili olduğu belirlenmiştir. 

Anahtar Kelimeler

Kavramsal değişim metni, kavram yanılgıları, sosyal bilgiler

The Effect of Conceptual Change Texts on Overcoming The Misconceptions in the Social Studies Courses

Öz

The aim of the research is to analyze the effects of concep-tual change texts on the misconceptions in “Journey to Turkish History” unit of 7th grade students.  The study group of the research was formed from 7/A and 7/C students at X second-ary school which is in the center of Kırsehır. From these class-rooms 7/ A (n: 22) was experimental and the 7 /C (n: 27).  was control group In the study, unequal control grouped design was used. While the concepts were being defined, a question-naire form was used in which 7th class social studies teacher textbook included concepts targeted to students in the Journey to Turkish History unit and students could give the meaning of concepts as short written answers. While the answers given by the students to the concepts in the form were evaluated, the explanations made about the concepts in the textbook and the statements of the Great Turkish Dictionary were taken into account. The answers given by the students were classified as correct understanding of concepts, misconceptions and misses, and the percentage and frequency values were taken and 6 concepts were found to be the most misconceptions according to the interpreted results in order to collect data in the study, Concept Achievement Test (CAT) developed by researcher were used. The percentage, the number of the sample taken (n), the t-test for the independent groups ın with arithmetic mean were performed using the SPSS 20 package program for the analy-sis of pretest and posttest scores of the students in the experi-mental and control groups. As a result of the analysis, it was determined that there was no statistically significant difference between experimental and control groups in terms of Achieve-ment Test and Concept Test scores in pre - test, and there was a meaningful difference in favor of experimental group in post-test. As a result of the research, it has been determined that teaching and materials based on the conceptual change ap-proach are more effective in eliminating the misconceptions that exist in the students related to the concepts of age, aesthet-ics, conquest, holy war, reform and settlement compared to program based activities.

Keywords: Conceptual change text, misconceptions, social studies

Anahtar Kelimeler

Conceptual change text, misconceptions, social studies

Kaynakça

• Akgün, İ.H. (2014) Sosyal Bilgiler Dersi 7. Sınıf Kültür ve Miras Öğrenme Alanı Türk Tarihinde Yolculuk Ünitesinde Geçen Kavramların Öğrenilme Düzeyi. Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature And History Of Turkish Or Turkic. 9 (5), 105-116.
• Akşit, İ ve Dinç, E. (2015). Sosyal Bilgiler Dersinde İskân Kavramının Öğretimi Üzerine Bir Eylem Araştırması. Uşak Üniversitesi Eğitim Araştırmaları Dergisi, 1(1), 78-87
• Akşit, İ. (2016). 7. Sınıf Sosyal Bilgiler Dersi Türk Tarihinde Yolculuk Ünitesinde Geçen Bazı Kavramların Öğrenilme-si Sürecinde Karşılaşılan Sorunların Belirlenmesi ve Çözümüne Yönelik Bir Eylem Araştırması. (Yayımlanmamış Doktora Tezi).Uşak Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, Uşak.
• Aladağ, S. ve Yılmaz, E.(2014). Kavramsal Değişim Metinlerinin Öğrencilerin Sosyal Bilgiler Dersindeki Kavram Yanıl-gılarını Gidermeye Etkisi. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 16 (2), 163-176
• Alkış, S. (2014) Sosyal Bilgilerde Kavram Öğretimi. M. Safran (Ed.), Sosyal Bilgiler Öğretimi (70-89), Ankara: Pegem
• Arıkurt, E. (2014) Kavram Karikatürlerinin ve Kavramsal Değişim Metinlerinin Ortaokul 7. Sınıf Öğrencilerinin Ba-şarılarına, Kavramsal Değişimlerine Ve Tutumlarına Etkisinin Karşılaştırılması. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Giresun Üniversitesi/Fen Bilimleri Enstitüsü, Giresun.
• Ay, Ö. (2011). İlköğretim 8. Sınıf Fen ve Teknoloji Dersi ‘Maddenin Halleri ve Isı’ Ünitesinde Belirlenen Kavram Ya-nılgılarının Giderilmesinde Kavramsal Değişim Metinleri Kullanımının Etkisi ve Öğrenci Görüşleri. (Yayımlanma-mış Yüksek Lisans Tezi). Hacettepe Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Baloğlu, N. (2003). İlköğretim 6. Sınıf Öğrencilerinin Dünya Ve Evren Konusu İle İlgili Kavram Yanılgılarının Tespiti Ve Bu Kavram Yanılgıları Üzerinde Öğretmen Tutum Ve Davranışlarının Etkisi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi/ Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Borazan, İ. (2008). Kavram Yanılgısı ve Çoklu Zekâ Alanlarının İlişkilendirilmesine Dayalı Bir Öğretimin Kavram Yanılgılarının Giderilmesine Etkisinin İncelenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Balıkesir Üniversitesi/ Fen Bilimleri Enstitüsü, Balıkesir.
• Cameron, A. (2004). Kurtosis. M.Lewis-Beck,A.Bryman and T.Liao (Ed.) Encyclopedia of Social Science Research Metodhs. (pp. 544-545) Thousand Oaks,Ca: Sage
• Çaycı, B. (2007). Kavram Öğreniminde Kavramsal Değişim Yaklaşımının Etkililiğinin İncelenmesi. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Gazi Üniversitesi/Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Çaycı, B. (2009). Hayat Bilgisi Öğretiminde Kavram Öğretimi. B. Tay (Ed.), Hayat Bilgisi Öğretimi, (303-.329) An-kara: Maya.
• Demirci, Ö. (2011) 8. Sınıf Öğrencilerinin Asitler ve Bazlar Konusuyla İlgili Yanılgılarını Gidermede Animasyon Des-tekli Kavramsal Değişim Metinlerinin Etkililiğinin Araştırılması. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Karadeniz Teknik Üniversitesi/Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
• Doğanay, A. (2005). Öğretimde Kavram ve Genellemelerin Geliştirilmesi. C, Öztürk ve D, Dilek (Ed.), Hayat Bilgisi ve Sosyal Bilgiler Öğretimi ( 265-296). Ankara: Pegem A.
• Elvan, Ö. (2012). Sosyal Bilgiler Öğretiminde Çalışma Yaprakları Kullanılmasının Kavram Yanılgılarını Gidermeye Etkisi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ahi Evran Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kırşehir.
• Eyidoğan, F. ve Güneysu, S. (2002). İlköğretim 8. Sınıf Fen Bilgisi Kitaplarındaki Kavram Yanılgılarının İncelenmesi. V. Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi, Ankara.
• Hacımustafaoğlu, M. (2015). Ortaokul 8. Sınıf Öğrencilerinin "Maddenin Halleri ve Isı" Ünitesinde Kavramsal Deği-şim Sağlamalarında Farklı Kavramsal Değişim Yöntem ve Tekniklerle Zenginleştirilmiş Rehber Materyallerin Etkisi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Giresun Üniversitesi/ Fen Bilimleri Enstitüsü, Giresun.
• Karasar, N. (2008). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Ankara: Nobel.
• Karataş, F. Ö., Köse, S. ve Coştu, B. (2003). Öğrenci Yanılgılarını ve Anlama Düzeylerini Belirlemede Kullanılan İki Aşamalı Testler. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13 (1), 54-69.
• Kılıç Alemisoğlu, Ö. (2014) İlköğretim 7. Sınıf Öğrencilerinin Karışımlar Konusundaki Kavram Yanılgılarının Belir-lenmesi ve Giderilmesinde Kavram Değişim Metinlerinin Etkisi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ondokuz Mayıs Üniversitesi/ Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Samsun.
• Kılıçoğlu, G. (2011). Sosyal Bilgiler Derslerinde Kavramsal Değişim Metinlerinin Kavram Yanılgılarını Giderme Üze-rine Etkisi. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Gazi Üniversitesi/ Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Mutlu, Y. (2011) İlköğretim 8. Sınıf Öğrencilerinin Elektrik Konusundaki Kavramsal Gelişim Süreçlerinin İncelenme-si. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Yüzüncü Yıl Üniversitesi/ Fen Bilimleri Enstitüsü, Van.
• Özdemir, A. M. (2012) İlköğretim 5. Sınıf Fen ve Teknoloji Dersi Ünitelerinde Kavramsal Değişim Yaklaşımının Öğ-renci Başarısına Etkisinin İncelenmesi. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Gazi Üniversitesi/ Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Sarı Ay, Ö. (2011) İlköğretim 8. Sınıf Fen Ve Teknoloji Dersi 'Maddenin Halleri ve Isı' Ünitesinde Belirlenen Kavram Yanılgılarının Giderilmesinde Kavramsal Değişim Metinleri Kullanımının Etkisi ve Öğrenci Görüşleri. (Yayımlan-mamış Yüksek Lisans Tezi). Hacettepe Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Sever, R. Mazman Budak, F. ve Yalçınkaya, E. (2009). Coğrafya Eğitiminde Kavram Haritalarının Önemi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13 (2), 19-32.
• Türk Dil Kurumu [TDK], (2016). http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_bts
• Topuz, N. (2014) Kavramsal Değişim Yaklaşımı ve İşbirlikli Öğrenmenin, Öğrencilerin Fen Başarısına, Fen Dersine Karşı Tutumlarına ve Kavramları Günlük Yaşamla İlişkilendirebilme Düzeylerine Etkisi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Trakya Üniversitesi/ Fen Bilimleri Enstitüsü, Edirne.
• Yazıcı, H. ve Samancı, O. (2003). İlköğretim Öğrencilerinin Sosyal Bilgiler Ders Notları İle İlgili Bazı Kavramları An-lama Düzeyleri. Milli Eğitim Dergisi, sayı:158.
• Yılmaz, Z. A. (2010). Kavramsal Değişim Metinlerinin Üniversite Öğrencilerinin Geometrik Optik Konusundaki Kav-ram Yanılgılarının Düzeltilmesi ve Fizik Dersine Karşı Tutumlarının İncelenmesi, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü/ Fen Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.