Applicability of Structuring at Local Level in Vocational and Technical High Schools in Turkey

Yıl 2022, , 900 - 913, 28.10.2022

Ayşe Somuncu

https://doi.org/10.24106/kefdergi.743352

Öz

Starting from the 2012-2013 school year, the mandatory education has been extended to 12 years in Turkey. With this policy, students prefer attending general high schools rather than vocational high schools. Even though the companies are in need of young entry-level professionals, the university graduates suffer from unemployment. Due to the lack of financial support the vocational high school education is not able to provide enough graduates for the labor market. This situation causes families and students to have a negative perception towards vocational education.

Vocational education needs a local level structure that is congruent with the demands of the educational sector. What is necessary for structuring at the local level is; Circular No. 2016/21 dated 22.11.2016 has been determined in the Vocational and Technical Education School Administrative Board. Provincial Vocational Education Boards were established by Law No. 3308. The Ministry of National Education should strengthen the local level by delegating authority to these boards. As in the education systems of Finland, South Korea and Germany which are examined in this research, the Ministry of National Education can audit these authorities. With Law No. 5508, incentives are given to schools in the industrial zones and students in private vocational high schools. With the same law, private vocational training centers can be opened. Localization of vocational education will contribute to the increase in sector investments at the regional level with the effect of incentives.

Anahtar Kelimeler

Vocational training, Delegation of authority, Localization, Decentralization of the local government

Türkiye’de Orta Öğretim Düzeyinde Mesleki Eğitim ve Yerel Düzeyde Yapılanmanın Uygulanabilirliği

Öz

Türkiye’de 2012-2013 öğretim yılından itibaren zorunlu eğitim süresi 12 yıl olmuştur. Uygulama sonrası genel liselere eğilim artarken, mesleki ve teknik liselere azalmıştır. Piyasada çoğu alanda ara elemana gereksinim varken, üniversite mezunları işsizlik sorunu yaşamaktadır. Meslek liseleri ise; finansman eksikliği nedeniyle, sektörün istediği mezunu verememektedir. Bu durum ailelerin ve öğrencilerin mesleki eğitime karşı olumsuz algı taşımalarına neden olmaktadır.

Mesleki eğitimin piyasanın istekleriyle uyumlu, yerel düzeyde bir yapılanmaya gereksinimi vardır. Yerel düzeyde yapılanma için gerekli olan; 22.11.2016 tarihli 2016/21 sayılı Genelge Mesleki ve Teknik Eğitim Okul Yönetim Kurulu ‘da belirlenmiştir. 3308 sayılı Kanunla İl Mesleki Eğitim Kurulları oluşturulmuştur. Milli Eğitim Bakanlığı’nın bu kurullara yetki devri vererek yerel düzeyi güçlendirmesi gerekmektedir. Araştırmada incelenen Finlandiya, Güney Kore ve Almanya ülkelerinin eğitim sistemlerinde olduğu gibi Milli Eğitim Bakanlığı bu yetkilerin denetimini yapabilir. 5508 sayılı kanunla organize sanayi bölgesindeki okullara ve özel meslek liselerindeki öğrencilere teşvik verilmektedir. Yine aynı kanunla özel mesleki eğitim merkezleri açılabilmektedir Mesleki eğitimin yerelleştirilmesi teşviklerin de etkisiyle bölgesel düzeyde sektör yatırımlarının artmasına katkı sağlayacaktır.

Anahtar Kelimeler

mesleki eğitim, yetki devri, yerel düzey, yerelleşme

Kaynakça

• Alkan, C., Doğan, H. ve Sezgin, S.İ. (1996). Mesleki ve teknik eğitimin esasları. (3. Basım). Ankara Gazi Büro Kitapevi. AA, (2020). https://www.aa.com.tr/tr/bilim-teknoloji/meb-n95-standardinda-maske-makinesi-uretti-/1811655 adresinden 23 Nisan 2020 tarihinde alınmıştır.
• Altan, Y. ve Tosun, T. (2015). Eğitim Politikalarında Bir Mesele Olarak Mesleki ve Teknik Eğitim, Türkiye’de Eğitim Politikaları (Ed. Arife Gümüş), Ankara, İlem Kitaplığı, Nobel Yayınları, Sayfa:429-458 ATO (2017). Karşılaştırmalı Mesleki Eğitim Sistemi Almanya-Türkiye http://kockml.meb.k12.tr/meb_iys_dosyalar /01/17/823774/dosyalar/2017_11/29080120_KarYYlaYtYrmalYMeslekiEYitim.pdf adresinden 4.4.2020 tarihinde alınmıştır.
• Aykaç, N. Kabaran, H. Bilgin, H. (2014) Türkiye’de ve Bazı Avrupa Birliği Ülkelerindeki Öğretmen Yetiştirme Uygulamalarının Karşılaştırılmalı Olarak İncelenmesi (Almanya, Fransa, İngiltere ve Türkiye Örneği). Turkish Studies-International Periodical For The Languages Literature and History of Turkish or Turkic, 9 ( 3), 279-292 Bal, B. ve Başar, E. ( 2014) Finlandiya, Almanya, Singapur ve Türkiye’nin Eğitim Sistemleri Açısından Kademeler Arası Geçiş Sistemlerinin Karşılaştırılması https://www.researchgate.net/profile/Belgin_Bal_Incebacak/publication/304019754_FINLANDIYA_ALMANYA_SINGAPUR_VE_TURKIYE%27NIN_KADEMELER_ARASI_GECIS_SISTEMLERININ_KARSILASTIRILMASI/links/5763916c08aecb4f6fee0b3a/FINLANDIYA-ALMANYA-SINGAPUR-VE-TUeRKIYENIN-KADEMELER-ARASI-GECIS-SISTEMLERININ-KARSILASTIRILMASI.pdf?origin=publication_detail adresinden 4 Nisan 2020 tarihinde alınmıştır.
• Baloğlu, Z. (1990) Türkiye’de Eğitim https://tusiad.org/tr/yayinlar/raporlar/item/8919-turkiyede-egitim-sorunlar-ve-degisime-yapisal-uyum-onerileri adresinden 23 Nisan 2020 tarihinde alınmıştır.
• Bınıcı, H., Arı, N. (2004). Mesleki ve Teknik Eğitimde Arayışlar Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, :24, (:3), 383-396 Bolat, Y. ( 2016). “Türkiye, Almanya, Amerika Birleşik Devletleri, Avustralya, Fransa, İngiltere ve Japonya’da Mesleki ve Teknik Eğitime Öğretmen Yetiştirme” Uşak Üniversitesi Eğitim Araştırmaları Dergisi 2 ( 3), 39- 72 https://doi.org/10.29065/usakead.256379
• Bucak, E. B. (2000). Eğitimde yerelleşme. Ankara: Detay Yayıncılık. Cord, A.(1997) Orta Dereceli Mesleki Eğitimde Fizibilite Çalışması: İşletmelerde Yapılan Beceri Eğitiminin Değerlendirilmesi Araştırması, Ankara Çevik, Ö.C. ( 2015) Güney Kore Kalkınmasında Mesleki Eğitim Sisteminin Rolü İş ve Hayat, 1 (:2 ), 69-92 Doğan, H. (1997). “Mesleki ve Teknik Eğitinin Yeniden Yapılandırılması” A.Ü. Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi 30 ( 1), 1-26 Doğan, Mehmet Ali, (2016), “Şehre Göre Tematik Lise”, Derin Ekonomi Dergisi, Aralık 2016, :19, .122-123. Ekinci, Y. (1990). Ahilik ve Mesleki Eğitim. İstanbul: MEB Ertürk Kayman, E.A. (2017). Türkiye, Finlandiya, İngiltere ve Şili'deki Okul Yöneticiliğine İlişkin Yaklaşımların İncelenmesi Yayımlanmamış Doktora Tezi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara
• Gönel, F. (2000). Kore Kalkınma Deneyimi İçerisinden İnsan Gücü Sermayesinin Rolü ve Önemi, İstanbul Üniversitesi Maliye Araştırma Merkezi Konferanslar Dergisi :136-143 https://arastirmax.com/en/publication/istanbul-universitesi-maliye-arastirma-merkezi-konferanslari-dergisi/40/1/kore-kalkinma-deneyimi-icerisinde-insan-gucu-sermayesinin-rolu-onemi/arid/001c9ee5-695d-47ad adresinden 23 Nisan 2020 tarihinde alınmıştır. Görgülü, D. (2019). “Eğitim Örgütlerinde Yerelleşme” Uluslararası Liderlik Çalışmaları Dergisi: Kuram ve Uygulama, 2 (1) ,:73-85 Gülmez, I. (2014). “Avrupa Birliği Ülkelerinde Mesleki Yönlendirmelerin İncelenmesi” Eğitim ve İnsani Bilimler Dergisi: Teori ve Uygulama 5 (:9) ,:93-129 Gülsoy Kerimoğlu, P.N. (2019). “Türkiye ve Güney Kore Eğitim Sistemlerinin Karşılaştırmalı Olarak İncelenmesi “ Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi Hacettepe Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara Hippach-Schneider, U., Krause, M., Woll, C. (2007). Vocational Education and Training in Germany. Short Description. Cedefon Panorama Series, 138. Office for Official Publications of The European Communities. https://www.cedefop.europa.eu/files/5173_en.pdf adresinden 4 Nisan 2020 tarihinde alınmıştır. Hocanın, G. (2004). “K.K.T.C, Türkiye ve Avrupa Ülkelerinde Mesleki Eğitim Karşılaştırması” Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Lefkoşe Yakın Doğu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Kıbrıs. İktisatsozlugu (2020). https://www.iktisatsozlugu.com/tr/nedir/barker-raporu/616 adresinden 9 Nisan 2020 tarihinde alınmıştır.
• Kalkınma Bakanlığı (DPT) .(1996) Yedinci Beş Yıllık Kalkınma Planı (1996-2000), http://ekutup.dpt.gov.tr/plan/plan7.pdf, adresinden 1 Ocak 2016 tarihinde alınmıştır.
• Kalkınma Bakanlığı (DPT) .(2001) Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Planı (2001-2005), http://ekutup.dpt.gov.tr/plan/plan8.pdf, adresinden 1 Ocak 2016 tarihinde alınmıştır.
• Kantos, Z.E. (2013). Federal Almanya Cumhuriyeti eğitim sistemi. Balcı, A. (Ed.). Karşılaştırmalı eğitim sistemleri (s.49-68) içinde. 4. Baskı. Ankara: Pegem A Yayıncılık. Kasapçopur, A. (2007). Avrupa Birliği Ülkelerinde Eğitim Denetimi. MEB Teftiş Kurulu Başkanlığı Kavi, E (2014). “Finlandiya’da İlk ve Orta Öğretim Sisteminin Genel Özellikleri ve Türk Eğitim Sistemi Açısından Kısa Bir Değerlendirme” Mimar ve Mühendisler Grubu Sayı: 78 Kavi, E. ve Koçak, O. (2018). Türkiye’de ortaöğretim düzeyindeki meslekî eğitim ile ilgili sorun alanları ve İskandinav ülkelerindeki meslekî eğitimin Türkiye’de uygulanabilirliği. Çalışma ve Toplum Dergisi, :3, 1307-1334. Kazu, Y., Demirli, D. (2002). Mesleki ve Teknik Orta Öğretim Kurumlarında Gelişmeler Milli Eğitim Dergisi Sayı::155-156 http://dhgm.meb.gov.tr/yayimlar/dergiler/ Milli_Egitim_Dergisi/155-156/kazu.htm adresinde 4 Nisan 2020) tarihinde alınmıştır.
• Keçici, S.E. (2011) Almanya’da Öğretmen Eğitimi M.Ü. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi :34 , 117-132 Kim, K.Y. (2006). A Way Forward for the Turkish Economy: Lessons From Korean Experiences. Ministry of Finance and Economy Republic of Korea Kurt, T. (2006). Eğitim yönetiminde yerelleşme eğilimi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 14 ( 1), : 61-72. MEB SGB, (2019) http://sgb.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2019_09/30102730 _meb_ istatistikleri_orgun_egitim_2018_2019.pdf adresinden 5 Nisan 2020 tarihinde alınmıştır. MEB (2008). Ortaöğretimde Okul Çeşitliliğinin Azaltılması Genelgesi MEB SGB (2018) https://sgb.meb.gov.tr/www/mill-egitim-istatistikleri-orgun-egitim-2017-2018/icerik/327 adresinden 30 eylül 2018 tarihinde alınmıştır. MEB SGB, (2013). http://sgb.meb.gov.tr/www/milli-egitim-istatistikleri-orgun-egitim-2013-2014/icerik/95. adresinden 30 Ağustos 2014 tarihinde alınmıştır. MEB, (2008) Milli Eğitim İstatistikleri Örgün Eğitim 2007-2008. Ankara: MEB, 19/2/2008 tarih ve 888 sayılı olurla Yayımlar Dairesi Başkanlığı. MEB, (2014). Türkiye Mesleki ve Teknik Eğitim Strateji Belgesi ve Eylem Planı 2014-2018 Ankara: MEB
• MEB. (1996). XV.Milli Eğitim Şurası, http://ttkb.meb.gov.tr/secmeler/sura/15_sura.pdf, adresinden 3 Kasım 2015 tarihinde alınmıştır.
• MEB. (1999). XVI.Milli Eğitim Şurası, http://ttkb.meb.gov.tr/secmeler/sura/15_sura.pdf, adresinden3 Kasım 2015 tarihinde alınmıştır.
• Odabaşı, H., Tekdere, M., Aktepe, E. (2016). Eğitim Hizmetlerinin Yerelleşmesinin Muhtemel Etkileri: Türkiye’de Uygulanabilirliği EcanWorld2016@Barcelona –Spain Sayfa: Özdemir, A. (2017). “Bütün Öğrencilerin Okulu Finlandiya Okulları” İnformal Ortamlarda Araştırma Dergisi (İAD), (Issue/Sayı) 2 (1), 59-91 Özyılmaz, Ömer, (2013), Türk Milli Eğitim Sisteminin Sorunları ve Çözüm Arayışları, Pegem Akademi Yay., 4.Baskı, Ankara. Palacıoğlu, T, Dayıoğlu, R. (2017). Mesleki Eğitimde Yeni Düzenleme İhtiyacı: Bir Model Önerisi https://www.istka.org.tr/media/131264/meslek%C4%B0-e%C4%9F%C4% B0t%C4%B0mde-yen%C4%B0-d%C3%BCzenleme-%C4%B0ht%C4%B0yaci-b%C4%B0r-model-%C3%B6ner%C4%B0s%C4%B0.pdf adresinden 6 Nisan 2020 tarihinde alınmıştır. Ra, Y.S., Kang, S.H. (2012). Vocational Training System For a Skilled Wofkforca. Korea Research Institute for Vocational Education &Training (KRIVET) Goverment Publications Resgistiration Number 11-1051000-000198-01 Resmi Gazete (1986) "Çıraklık ve meslek eğitimi kanunu "(3308 sayılı kanun) 19139, 16 Haziran 1986. Resmi Gazete (2012) “İlköğretim ve eğitim kanunu ile bazı kanunlarda değişiklik yapılmasına dair kanun” 31. Mart 2012, Sayı: 6287.
• Resmi Gazete (2016) Milli Eğitim Bakanlığı Ortaöğretim Kurumlar Yönetmeliği 28/10/2016-29871 Resmî Gazete, (2012) Millî Eğitim Bakanlığı Özel Öğretim Kurumları Yönetmeliği Sayı,:28239 Tarihl:20 Mart 2012 Saçu, D. 2016 “Finlandiya’nın Müfredat Dersleri Kaldırarak Başlattığı Ezber Bozan Eğitim Sistemi https://ceotudent.com/finlandiyanin-mufredat-dersleri-kaldirarak-baslattigi-ezber-bozan-egitim-sistemi adresinden 4 Nisan 2020) tarihinde alınmıştır.
• Sahlberg, P, (2010), “Rethinking Accountability in a Knowledge Society”, Education Change, pp:45–61. DOI 10.1007/s10833-008-9098-2 https://pasisahlberg.com/wp-content/uploads /2013/01/Rethinking-accountability-JEC-20101.pdf adresinden 4 Nisan 2020 tarihinde alınmıştır. Sahlberg, P. (2011), “Lessons from Finland”, American Educator, Summer. https://pasisahlberg.com/wp-content/uploads/2013/01/Lessons-from-Finland-AE-2011.pdf adresinden 10 Nisan 2020 tarihinde alınmıştır.
• Somuncu, A. (2019a) “Türkiye’de 1980 Sonrası Mesleki Eğitim Politikalarının Mesleki ve Teknik Eğitim Okullarında Yarattığı Dönüşüme İlişkin Yönetici ve Öğretmenlerin Görüşleri” Yayımlanmamış Doktora Tezi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara. Somuncu, A. (2019b). Mesleki ve Teknik Liselerde Turizm Alanlarına Turizm Koleji Modeli Hacı Bayram Üniversitesi Turizm Fakültesi Dergisi 22 ( 2), 208-223 Somuncu, A. (2020) Mesleki Eğitim İstihdam – Hayaller Beyaz Olsa da Gerçekler Mavi Yaka Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 24 (1 ), 177-194 Şahinkesen, A. (1991). “Çıraklık Eğitiminin Osmanlı Dönemi Durumu” Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi 24,(:,2), :387-403 Tatsachen (2020) https://www.tatsachen-ueber-deutschland.de/tr/kategoriler/ekonomi-yenilikcilik/ guclu-ekonomi-ulkesi adresinden 4 Nisan 2020 tarihinde alınmıştır.
• Tepe, A. (2007) İstanbul Büyükşehir Belediyesinin Yaygın Eğitim Uygulaması: İSMEK Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Uzun, F. (2015). Türkiye’de Yerel Yönetimlerin Eğitim Harcamalarındaki Yeri ve Önemi Yayınlanmamış Doktora Tezi. Ankara: Hacettepe Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eğitim Yönetimi ve Planlaması Ana Bilim Dalı. Yalçın, K. (2011). Almanya Türkiye’de 2003-2006-2009 PISA Araştırma Sonuçlarına Göre Alınan Önlemler ve Uygulamalar, Türk Kütüphaneciliği 25 (4), 494-508 Yolcu, H. (2010). “Neoliberal Dönüşümün Yaşandığı Ülkelerde Yerelleşme ve Okul Özerkliği Uygulamaları “ ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 6 (:12 ), 253-273.