Öğretim Elemanlarının Algılarına Göre Yükseköğretim Kurumlarında Görev Yapan Bölüm Başkanlarının Duygusal Zekâ Yeterlikleri

Yıl 2015, Cilt: 23 Sayı: 2, 498 - 522, 15.05.2015

Abdurrahman İlğan Melike Özüdoğru

Öz

Araştırmanın amacı Yükseköğretim bölüm başkanlarının öğretim elemanlarının algısına göre duygusal zekâ yeterliklerini çeşitli değişkenler açısından incelemektir. Araştırma Ege Bölgesi’ndeki kamu üniversitelerinde yürütülmüştür. Araştırmanın çalışma grubunu üniversitelerin fen-edebiyat ve eğitim fakültelerindeki öğretim elemanları oluşturmaktadır. Veriler likert türü 47 ifadenin yer aldığı “Bölüm Başkanlarının Duygusal Zekâ Yeterlikleri” ölçeği ile toplanmıştır. Verilerin analizinde SPSS 17.0 paket programı kullanılmıştır. Araştırmanın sonuçlarına göre Ege Bölgesindeki üniversitelerde çalışan öğretim elemanlarının algısına göre bölüm başkanlarının duygusal zekâ yeterlikleri orta düzeydedir. Muğla Üniversitesi’nde görev yapan öğretim elemanları, Celal Bayar Üniversitesi’ndeki öğretim elemanlarına oranla, kadın öğretim elemanları, erkeklere oranla ve Yükseköğretimde görev süresi 0-5 yıl arasında olan öğretim elemanları, 6-10 yıl ve 11-15 yıl arasındakilere oranla bölüm başkanlarının duygusal ve sosyal yeterliklerini daha yüksek düzeyde algılamaktadırlar.

Anahtar Kelimeler

Duygusal Zekâ, Liderlik ve Duygusal Zekâ, Bölüm Başkanı

Emotional Intelligence Competencies Of Department Chairs Working In Higher Education Institutions According To Faculty’ Perceptions

Öz

This research aims to analyze emotional intelligence competencies of department chairs according to faculty perceptions in terms of various variables. This research is conducted in public universities located in the Aegean Region. The sample of this research consists of faculty were working in the Faculties of Education and Science and Arts. Data was collected by a scale called “Emotional Intelligence Competencies of Department Chairs’ which included Likert type 47 items. Data was analyzed by SPSS program. The result shows that emotional intelligence competencies of department chairs were in average level at the perception of faculty. The study found that faculty teaching at Muğla University had higher perception than faculty working in Celal Bayar University in terms of intelligence competencies of department chairs; along with women faculty had higher perception than men faculties, those have 0-5 years seniority had higher perception than those who have seniority between 6-10 and 11-15.

Anahtar Kelimeler

emotional ıntelligence, leadership and emotional ıntelligence, department chair

Kaynakça

• Acar, F. (2001). Duygusal Zekâ Yeteneklerinin Göreve Yönelik ve İnsana Yönelik Liderlik Davranış- ları ile İlişkisi: Banka Şube Müdürleri Üzerine Bir Alan Araştırması. Yayınlanmamış Doktora Tezi. İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
• Acar, F. (2002). Duygusal Zekâ ve Liderlik. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12 (53-68).
• Akomolafe, M. J. ve Olatomide, O. O. (2013). Job satisfaction and emotional intelligence as predictors of organizational commitments of secondary school teachers. Life Psychologia, 21 (2), 65-74.
• Antonakis, J., Ashkanasy, N. M., & Da sborough, M. T. (2009). Does leadership need emotional intelligence? The Leadership Quarterly, 20, 247-261. doi:10.1016/j.leaqua.2009.01.006
• Arlı, D., Altunay, E. ve Yalçınkaya, M. (2011). Öğretmen Adaylarında Duygusal Zekâ, Problem Çözme ve Akademik Başarı İlişkisi. Akademik Bakış Dergisi. (25).
• Balcı, İ. (2001). İlköğretim Okulu Yöneticilerinin Duygusal Zekâ Becerilerini Kullanabilme Düzey- leri Konusunda Yöneticilerin Ve Öğretmenlerin Görüşleri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Barling, J., Slatter, J. ve Kelloway, E. K. (2000). Transformational leadership and emotional intelli- gence and leadership potential. Journal of Managerial Psychology, 18 (8), 814-823.
• Brackett, M.A., Mayer, J.D. and Warner, R.M. (2004). Emotional Intelligence and Its Relation to Everyday Behaviour. Personality and Individual Differences, 36, 1387–1402.
• Bracket, M. ve Salovey, P. (2006). Measuring emotional intelligence with the Mayer-Salovey-Caru- so emotional intelligence test (MSCEIT). Psicothema, 18, 34-41
• Büyüköztürk, Ş. (2002). Faktör Analizi: Temel Kavramlar ve Ölçek Geliştirmede Kullanımı. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi. Ankara: PegemA Yayıncılık.
• Cherniss, C. ve Goleman, D. (1998). Bringing Emotional Intelligence To The Workplace: A Techni- cal Report Issued By The Consortium For Research On Emotional Intelligence Inorganizations. www.eiconsortium.org.
• Çakar, U., Arbak, Y. (2003). Dönüşümcü Liderlik Duygusal Zekâ Gerektirir mi? Yöneticiler Üzerinde Örnek Bir Çalışma. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 18(2), 83-98.
• Çetinkaya, Ö. ve Alparslan A. M. (2011). Duygusal Zekânın İletişim Becerileri Üzerine Etkisi: Üniversite Öğrencileri Üzerine Bir Araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 16(1), 363-377.
• Delice, M. ve Günbeyi, M. (2013). Duygusal zekâ ve liderlik ilişkisinin incelenmesi. Polis teşkilatı örneği. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 27 (1), 209-239.
• Ergin, E. F. (2000). Üniversite Öğrencilerinin Sahip Oldukları Duygusal Zekâ Düzeyi İle 16 Kişilik Özelliği Arasındaki İlişki Üzerine Bir Araştırma. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Selçuk Üniversitesi, Konya.
• Goleman, D. (1998). İşbaşında Duygusal Zekâ. İstanbul: Varlık Yayınları.
• Göçet, E. (2006). Üniversite Öğrencilerinin Duygusal Zekâ Düzeyleri ile Stresle Başa Çıkma Tu- tumları Arasındaki İlişki. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bi- limler Enstitüsü, Sakarya.
• Harrison, J. K. ve Clough, M. W. (2006). Characteristics of “State of the Art” Leaders: Productive Nar- cissism versus Emotional Intelligence and Level 5 Capabilities. Social Science Journal, (43) 287-292.
• Karasar, N. (1999). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Ankara: Nobel Yayınları.
• Jhaa, A. ve Singh, I. (2012). Teacher effectiveness in relation to emotional intelligence among medi- cal and engineering faculty members. Europe’s Journal of Psychology, 8 (4), 667–685.
• Joseph, D. L., Newman, D. A., & Maccann, C. (2010). Emotional intelligence and job performance: The importance of emotion regulation and emotional labor context. Industrial and Organizati- onal Psychology: Perspectives on Science and Practice, 3, 159–164.
• Kızıl, Z. (2012). Eğitim bilimleri fakültesi öğrencilerinin duygusal zekâlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimle- ri Enstitüsü, Ankara.
• Lam, C. S. ve O’Higgins, E. (2013). Emotional intelligence and leadership styles in China, Asia Pacific Management Review, 18(4), 441-467. DOI:10.6126/APMR.2013.18.4.06
• Mayer, J.D., Salovey, P. (1990). Emotional Intelligence. Imagination, Cognition and Personality. Vol.9.
• Milhoan P.L. (2007). Emotional Intelligence Competencies of Department Chairs In The West Virginia State Community College System And Their Faculty Members’ Perceptions Of Organizational Climate. Ya- yınlanmamış Doktora Tezi. West Virginia Universitesi, College of Human Resources and Education.
• Morton, V. (2012). Everythings you need to know about emotional intellegence & leadership. Bra- inmass Inc: Ontario, Canada.
• Nancy, D.V. (2009). The Relationship Between Teacher Burnout and Emotional Intelligence: A Pilot Study (Doctoral Dissertation, Fairleigh Dickinson University).
• Niculescu-Mihai, C.E. (2007). Emotional intelligence and academic leadership: an exploratory study of college and university presidents. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Capella University.
• Özdemir, A., Kösecik, M., & Kök Bayrak, S. (2009). The relati onship between emotional intelligen- ce dimensions and confl ict management strategies of academics in selected Turkish universiti- es. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 23, 367-390.
• Pamukoğlu, E. (2004). Duygusal Zekânın Yönetici Etkinliğindeki Rolünün Kadın Yöneticiler Bağlamın- da İncelenmesi ve Bir Araştırma, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Kocaeli Üniversitesi, Kocaeli.
• Pehlivan, İ. (2002). İş yaşamında stres (II. Baskı). Ankara: PegemA Yayıncılık.
• Rosette, D., ve Ciarrochi, J. (2005). Emotional intelligence to identify high potential: A metacompe- tency perspective. Leadership and Organization Development Journal, 28 (8), 749-762.
• Sadri, G. ( 2012). Emotional intelligence and leadership development. Public Personnel Manage- ment 41 (3), 535-548.
• Samanvitha, S. ve Javahar, P. D. (2012). Emotional intellegence as a predictor of job satisfaction: A study amongst faculty in India. The IUP Journal of Management, 11 (1), 7-28
• Sartorius, M. (1999). Kadınlarda Duygusal Zekâ: EQ’yu Daha İyi Kullanmanın Yolları. (Çev. Ş. C. Erendor). İstanbul: Varlık Yayınları, (561).
• Sosik, J. J., ve Megarian, L. E. (1999). Understanding Leader Emotional Intelligence and Performance: The Role Of Self-Other Agreement On Transformational Leadership Per- ceptions, Group Organization Management, (24), 367-390.
• Sy, T, Tram ve O’Hara, L. A. (2006). Relation of Employee and Manager Emotional Intelligence to Job Satisfaction and Performance. Journal of Vocational Behavior, 68, 461-473.
• Tavşancıl, E. (2002). Tutumların Ölçülmesi ve Spss ile Veri Analizi. Ankara: Nobel Yayınevi.
• Thomas R. M. (2007). The Emotional Intelligence of Chief Development Officers in Public Hig- her Education Institutions of the MidAtlantic Region and Organizational Climate Perceptions of Their Development Teams. Yayınlanmamış Doktora Tezi. West Virginia Universitesi, Col- lege of Human Resources and Education.
• Titrek, O. (2004). Eğitim Fakültesi Öğretim Üyelerinin Duygusal Zekâ Yeterliklerini İş Yaşamında Kullanma ve Akademik Başarı Düzeylerine İlişkin Karşılaştırmalı Bir Araştırma, Yayınlanma- mış Doktora Tezi. Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Tümkaya, S., Hamarta, E., Deniz, M. E., Çelik, M. ve Aybek, B. (2008). Duygusal Zekâ Mizah Tar- zı ve Yaşam Doyumu: Üniversite Öğretim Elemanları Üzerine Bir Araştırma. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi. 3 (30), 1-18.
• Weisinger, H. (1998). İş Yaşamında Duygusal Zekâ. (Çev. N. Süleymangil) İstanbul: MNS Yayıncılık.
• Wong, C. S. and Law, K. S. (2002), “The Effects of Leader and Follower Emotional Intelligence on Per- formance and Attitude: An Exploratory Study”, The Leadership Quarterly. 13 (3), 243-274.
• Zeidner, M., Ma tthews, G., & Roberts, R. (2009). What we know about emotional intelligence: How it affects learning, work, relationships, and our mental health. London: MIT Press.